Aigéad sulfarach

Is é an t-aigéad sulfarach (H₂SO₄) ocsaigéad an tsulfair, agus is é an uimhir ocsaídiúcháin atá ag an sulfar ann ná +6. "Ola vitriail" an seanainm. Tá sé intuaslagtha san uisce i ngach coibhneas measctha, agus is aigéad láidir agus ocsaídeoir láidir é araon. Tá sé in ann uisce a bhaint as móilíní orgánacha freisin, agus úsáidtear i bpróisis cheimiceacha é dá réir. Is amhábhar agus imoibreán ardtábhachtach é sa tionsclaíocht. Is í an trí-ocsaíd sulfair, SO₃, is ainhidríd don aigéad sulfarach - is é sin, an chomhdhúil a thabharfaidh aigéad sulfarach má imoibríonn sé leis an uisce.

Aigéad sulfarach

Substaint cheimiceach	aicme eintiteas ceimiceach
Mais mhóilíneach	97.96 Da
Tacsón ina n-aimsítear é	tailís, Homo sapiens agus Caenorhabditis elegans
Struchtúr ceimiceach
Foirmle cheimiceach	H₂SO₄
SMILES canónta	Model 2D OS(O)(=O)=O
InChI	Model 3D
Airí
Dlús	1.8302 g/cm³ (a 20 °C, leacht)
Slaodacht dhinimiciúil	21 mPa s (a 25 °C, 1 atm, leacht)
Comhéifeacht athraonta	1.397
PKa	1.92 (a 25 °C) −3
Móimint leictreach dhépholach	2.72 D
Pointe leáite	10.31 °C
Fiuchphointe	337 °C (a 1 atm)
Móimint leictreach dhépholach	2.72 D
Galbhrú	0.001 mmHg (a 20 °C)
Guais
Meánteorainn nochta ualaithe ama	1 mg/m³ (10 h, Stáit Aontaithe Mheiriceá)
Láithreach contúirteach don bheatha nó sláinte	15 mg/m³
NFPA 704: Standard System for the Identification of the Hazards of Materials for Emergency Response () Rialachán (CE) Uimh. 1272/2008 (GHS05: creimeadh)
Eile
tais-scópacht, éadathachas, odorlessness (en) agus aigéad láidir

Faightear aigéad sulfarach trí shulfar a ocsaídiú. Ar dtús, dóitear sulfar go dé-ocsaíd sulfair SO₂. San ocsaíd seo, áfach, níl an sulfar ach +4 ar uimhir ocsaídiúcháin, agus mar sin, tá sé riachtanach é a ocsaídiú go +6, rud a dhéantar trí thuilleadh ocsaigine a thabhairt don dé-ocsaíd agus an pheantocsaíd vanaidiam, V₂O₅, ag catalú an imoibriúcháin. Ansin, gheofar an trí-ocsaíd. Imoibriú an-eisiteirmeach é, áfach, imoibriú na trí-ocsaíde sulfair leis an uisce, is é sin, scaoiltear a lán fuinnimh saor dá thoradh, agus is deacair srianta maithe a choinneáil leis an imoibriú seo fiú faoi imthoscaí na monarchan. Mar sin, is é an rud a dhéantar ná go dtuaslagtar an trí-ocsaíd san aigéad sulfarach tiubhaithe, ionas go bhfaighfear leacht tromghluaiste ar a dtugtar oleum. Focal Laidine é oleum a chiallaíonn "ola", ach i ndéantús an aigéid shulfaraigh, is é is brí leis ná meascán as aigéad sulfarach agus cineál polaiméirí, ar nós an dé-aigéad sulfarach H₂S₂O₇. Ansin, cuirfear an t-uisce leis an oleum go cúramach, go dtí go mbeidh sé ina aigéad sulfarach glan.

Tugtar sulfáití ar shalainn an aigéid seo. Tá an chuid is mó acu sothuaslagtha san uisce, ach is eisceachtaí iad sulfáití na miotal cré-alcaileach, ar nós sulfáit chailciam (gipseam, plástar gipsim), sulfáit strointiam, sulfáit bhairiam, agus sulfáit raidiam. Tá an tsulfáit raidiam ar an tsulfáit is dothuaslagtha ar fad. Is mianraí nádúrtha iad a lán sulfáití, na cinn seo mar shampla:

• bairít (sulfáit bhairiam)

• ceilistít (sulfáit strointiam)

• anglaisít (sulfáit luaidhe)

• ainhidrít (sulfáit chailciam, agus í saor ó uisce)

• gipseam (sulfáit chailciam, agus uisce mar chuid de struchtúr an chriostail)

• calcaintít (sulfáit chopair)

• mianraí éagsúla sulfáite maignéisiam (cíosairít, eapsaimít, agus a lán eile)

• meilintirít (sulfáit iarainn)