Ailse cheirbheacs
Is ailse urchóideach í ailse cheirbheacs.[1] Is é an víreas sineánómach daonna, nó an papalómaivíris daonna, nó VSD (HPV i mBéarla), is cúis leis an ailse, víreas a scaiptear ó dhuine go duine le linn gníomhaíochta gnéis (ní gá gur comhriachtain a bheadh i gceist). Is féidir le fir agus mná araon an víreas a tholgadh.
Cineál | ailse útarach, cervix disease (en) , uterine cervix neoplasm (en) agus galar |
---|---|
Speisialtacht leighis | oinceolaíocht |
Pataigineas | |
Cúis ghéiniteach | ZNF804B agus EXOC1 |
Aicmiú | |
ICD-10 | C53.9 agus C53 |
ICD-9 | 180.9 agus 180 |
CIAP | X75 |
Acmhainní seachtracha | |
OMIM | 603956 |
DiseasesDB | 2278 |
MedlinePlus | 000893 |
eMedicine | 253513 agus 402329 |
Orphanet | 213761 |
UMLS CUI | C0007847, C0007873, C4048328 agus C5679805 |
DOID | DOID:4362 |
Cur síos cuir in eagar
Tá os cionn 100 cineál VSD ann ach níl ach 13 cinn acu aitheanta mar chúis leis an gcineál seo ailse agus bíonn dhá cheann díobh – cineálacha 16 agus 18 – ina gcúis do 70% de na cásanna. Is féidir gur comhartha don ghalar seo é fuiliú na faighne, ach is minic nach mbíonn airíonna ar bith le haithint roimh fhorbairt na hailse tromchúisí.
Nuair nach bhfuil an ailse ach i dtús a forbartha, is féidir dul i muinín máinliachta le hí a leigheas, eisceadh logánta san áireamh. Níos déanaí i bhforbairt na hailse, beidh ceimiteiripe agus radaiteiripe ag teastáil freisin.
Tá vacsaín i gcoinne an víreas sineánómach daonna (VSD) á hofráil chun girseacha óga a chosaint ar an dá chineál is coitianta den víreas is mó is trúig leis an ailse seo, mar atá, VSD-16 agus VSD-18 (Vacsaín HPV). Tá sé incheaptha go mbeidh vacsaín ann a dhíonfaidh an t-othar ar na cineálacha eile den víreas seo ar féidir leo an ailse seo a tharraingt air.
Úsáidtear smearadh Pap, modh oibre a chéadcheap George Nicolas Papanicolaou, leis an ngalar a aithint go luath rud a ligeann do na cnáimhseoirí é a leigheas le hobráid cuíosach simplí.
Eipidéimeolaíocht cuir in eagar
Is féidir le hailse cheirbheacs a bheith iontach tromchúiseach. Tá an ráta is airde d’ailse cheirbheacs in Iarthar na hEorpa, in Éirinn. Is í seo an dara cúis bháis is coitianta ó ailse i measc mná san aoisghrúpa 25 - 39 bliain d'aois.[2] Sa bhliain 2015 in Éirinn[3]
- Fuair timpeall 90 bean bás de bharr ailse cheirbheacs
- Theastáil cóireáil (máinliacht, ceimiteiripe agus/nó radaiteiripe) de bharr ailse cheirbheacs ionrach ó 280 bean.
- Theastáil cóireáil ospidéil ó 6,500 bean de bharr riocht réamhailseach den ailse cheirbheacs.
Féach freisin cuir in eagar
Tagairtí cuir in eagar
- ↑ ""ailse cheirbheacs"". téarma.ie. Dáta rochtana: 2021-10-05.
- ↑ Nuacht RTÉ (2016-10-07). "Titim sa líon daltaí a fhaigheann an vacsaín HPV" (as ga).
- ↑ "Feidhmeannacht na Seirbhíse Sláinte". Cartlannaíodh an bunleathanach ar 2017-04-15. Dáta rochtana: 2016-10-09.