Caeisiam

Dúil thearc leis an uimhir adamhach 55 is é an caeisiam (ná Cs). Miotal alcaileach airgeadbhán bog é, agus an-radaighníomhach. Ní fhaightear saor sa nádúr é, ach faightear clóiríd chaeisiam i mionchodanna.

Caeisiam

Substaint cheimiceach	dúil cheimiceach
Caeisiam sa tábla peiriadach
Siombail cheimiceach	Cs
Uimhir adamhach	55
Mais adamhach	132.90545196
Cumraíocht leictreon	[Xe] 6s¹
Peiriad, Grúpa	grúpa 1 peiread 6 miotail alcaile
Airíonna fisiceacha
Dlús	kg/m⁻³
Leictridhiúltacht	0.79
Ga ianach	1.67, 1.74, 1.81 agus 1.88
Stair
Aimsitheoir	Robert Wilhelm Bunsen agus Gustav Robert Kirchhoff
Fionnachtain	1860
Eapainm	spéirghorm

Cosúil leis na miotail alcaileacha eile, is miotal é a bhfanann loinnir an airgid ghil ann a fhad is nach dtagann sé i dteagmháil le hocsaigin an aeir.

Tá imoibriú an chaeisiam leis an uisce, arís, níos feiceálaí agus níos fíochmhaire ná an t-imoibriú céanna ag na miotail alcaileacha níos éadroime ná é - le fírinne, tá an caeisiam in ann an t-imoibriú seo a dhéanamh leis an oighear féin má tá an teocht níos airde ná -116 °C.

Caesium-3, 1 gram

Is minic a shíltear go bhfuil an caeisiam radaighníomhach, ó scaipeadh iseatóp radaighníomhach na dúile seo timpeall na hEorpa i ndiaidh thubaiste Shearnóbail.

Le fírinne, áfach, is é an t-aon iseatóp amháin atá ar fáil sa dúlra ná ¹³³Cs, agus is iseatóp cobhsaí é. Na hiseatóip radaighníomhacha atá ag an gcaeisiam, ní mór iad a ghineadh go saorga. Scéal eile ar fad is ea é go bhfuil ¹³⁴Cs ar ceann de na núiclídí is tábhachtaí leis an truailliú i dtimpeallacht na stáisiún adamhach cumhachta a thomhas.

Cs2 - B12H12

Má chuirtear salann caeisiam trí thine, aithneofar an caeisiam ar an lasair ghorm. Sin é an tuige go dtugtar "caeisiam" ar an dúil seo, nó is focal Laidine é caesius a chiallaíonn "gealghorm" nó "spéirghorm".

Is í an ghnáthuimhir ocsaídiúcháin a bhíonn ag an gcaeisiam ina chuid comhdhúl ná +1, ar ndóigh. Tugann tuairiscí áirithe le fios, áfach, go bhfuil an fluairín inniúil ar an gcaeisiam a ocsaídiú go huimhreacha níos airde fós.