Polaimiailíteas

Polaimiailíteas
Cineál	galar víreasach tógálach, peripheral neuropathy (en) , acquired motor neuron disease (en) , central nervous system viral disease (en) , Enterovirus infectious disease (en) , galar agus pandemic and epidemic-prone diseases (en)
Eapainm	Jakob Heine agus Karl Oskar Medin
Speisialtacht leighis	galair thógálacha, néareolaíocht agus ortaipéide
Cóireáil chliniciúil
Comharthaí	laige matáin, pairilis, pairéis, meningism signs (en) , fiabhras, urlacan agus buinneach
Scrúduithe	scrúdú fisiciúil agus saothrán víreasach
Cóireáil	symptomatic treatment (en) , suathaireacht, fisiteiripe, hiopnóiseach, máinliacht ortaipéideach agus frith-athlastach
Pataigineas
Suíomh	néarchóras imeallach
Tarchur pataigineach	bealach faecach-béil agus contact transmission (en)
Cúis	Poliovirus
Éifeacht	Otter Valley polio epidemic (en) agus 1916 polio epidemic (en)
Aicmiú
ICD-10	A80.9, A80, A80.3, A80.2, A80.4, A80.1 agus A80.0
ICD-9	045, 045.9, 045.92 agus 045.90
CIAP	N70
Acmhainní seachtracha
Enciclopèdia Catalana	0133245
DiseasesDB	10209
MedlinePlus	001402
eMedicine	967950, 306440 agus 1259213
MeSH	D011051
Orphanet	2912
UMLS CUI	C0032371
DOID	DOID:4953

Galar víreasach a ionsaíonn damhna liath chorda an dromlaigh go tobann is ea polaimiailíteas^[1] (nó póilió^[2]). Tá an téarma díorthaithe ón nGréigis πολίός "liath", µυελός "corda an dromlaigh", agus -iteas, a sainchiallíonn "athlasadh".

Tolgtar an víreas ó bhia nó uisce truaillithe, agus cuireann sé isteach ar pháiste go príomha. Ionsaíonn sé na cealla i líneáil na stéige ar dtús, agus faigheann an páiste buinneach.

Ansin, i dtimpeall 1% de na cásanna, gluaiseann sé isteach i gcealla néarón luadrach i gcorda an dromlaigh, na néaróga a sholáthraíonn na matáin ar fud na colainne.

Má mhilltear na cealla sin, cuirfidh sin tús le pairilis a fhéadfaidh cur isteach ar ghéag. Más néaróin a sholáthraíonn na scamhóga a mhilltear, is féidir go mbeidh sé sin marfach. Mharaigh is mhíchumasaigh an galar an-chuid páistí is daoine fásta sa chéad leath den 20ú céad, nuair a thugtaí an naíonphairilis air agus nach raibh aon leigheas air.

D'fhionn Jonas Salk an chéad vacsaín i gcoinne polaimiailítis i 1953, agus le vacsaíní is feabhsuithe i sláinteachas, is ar éigin nach bhfuil deireadh curtha leis faoi seo.^[3]

Féach freisin

Aerálaí

Tagairtí

↑ Niall Ó Dónaill, eag.: “Foclóir Gaeilge-Béarla (Ó Dónaill): polaimiailíteas” (ga). Teanglann.ie. An Gúm (1977). Dáta rochtana: 2024-07-11.
↑ Pádraig Ó Mianáin, eag.: “polio — Aistriúchán Gaeilge ar polio (An Foclóir Nua Béarla-Gaeilge)” (ga). An Gúm (2020). Dáta rochtana: 2024-07-11.
↑ Hussey, Matt (2011). "Polaimiailíteas". Fréamh an Eolais. Coiscéim. p. 530.

[FGB-1] Niall Ó Dónaill, eag.: “Foclóir Gaeilge-Béarla (Ó Dónaill): polaimiailíteas” (ga). Teanglann.ie. An Gúm (1977). Dáta rochtana: 2024-07-11.

[NEID-2] Pádraig Ó Mianáin, eag.: “polio — Aistriúchán Gaeilge ar polio (An Foclóir Nua Béarla-Gaeilge)” (ga). An Gúm (2020). Dáta rochtana: 2024-07-11.

[FreamhanEolais-3] Hussey, Matt (2011). "Polaimiailíteas". Fréamh an Eolais. Coiscéim. p. 530.

[1]

[2]

[3]