Vicipéid

An difríocht idir athruithe ar: "Pádraig Ó hIrighile"

Browse history interactively
← Gabh chuig an difear roimhe seoAn chéad dhifear eile →
Content deleted Content added
VisualWikitext
+WD Bosca Sonraí Duine
Líne 1:
{{WD Bosca Sonraí Duine}}
 
[[Polaitíocht|Polaiteoir]] [[Éire]]annach, agus iar-[[Uachtarán na hÉireann|Uachtarán ar Phoblacht na hÉireann]] ab ea '''an Dochtúir '''Pádraig Ó hIrighile''' nó '''Patrick Hillery''' ([[2 Bealtaine]] [[1923]] - [[12 Aibreán]] [[2008]]),<ref>{{Lua idirlín|url=https://president.ie/index.php/ga/childrens-section/who-past|teideal=Childrens Section - Stair / Who Past|údar=president.ie|dáta=|work=president.ie|dátarochtana=2020-05-19}}</ref><ref>{{Luaigh foilseachán|title=Cinnlínte Nuachta|url=https://www.rte.ie/news/2008/0416/102125-cinnlinte/|date=2008-04-16|language=en|author=RTÉ Nuacht}}</ref> an séú ceann a chaith dhá théarma san oifig idir na blianta [[1976]] agus [[1990]].<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=3bzzSdMf8N8 Clár faisnéis ar TG4]</ref>.
 
[[Dochtúir leighis]] a bhí ann, sula ndeachaigh sé leis an bpolaitíocht.<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.goodreads.com/work/best_book/15231332-uachtar-in-na-h-ireann|teideal=Uachtaráin na hÉireann|údar=Eithne Nic Eoin|dáta=2019|work=Doras Feasa: LeabhairComhar|dátarochtana=2021-04-12}}</ref>
 
== Polaitíocht ==
Líne 9:
 
]]
Rugadh '''Pádraig Seán Ó hIrighile''' (i [[BéarlaSráid na Cathrach]]: '''Patricki Johng[[Contae Hillery''')an Chláir]] i [[1923]]. Fuair sé a chuid oideachais sa bhunscoil áitiúl, i Sráid na Cathrach]], i g[[ContaeColáiste Charraig an ChláirTobair]] agus ansin i g[[1923An Coláiste Ollscoile, Baile Átha Cliath|Coláiste na hOllscoile i mBaile Átha Cliath]]. 
 
Fuair sé céimeanna onóracha san eolaíocht agus sa leigheas.  Chuaigh sé go [[Québec|Quebec]], áit ar dhein sé cúrsa iarchéime.  Bhí an [[An Fhraincis|Fhraincis]] go flúirseach aige. 
Toghadh Ó hIrighile mar [[Teachta Dála|Theachta Dála]] do dháilcheantar an [[Contae an Chláir|Chláir]] i [[1951]].
 
D'fhill sé ar ais go hÉirinn. Nuair a bhí sé ag obair in [[ospidéal]] i mBaile Átha Cliath, bhuail sé le dochtúir óg eile, a chéile ionúin Maedhb.
Ceapadh ina [[Aire Rialtas|Aire]] [[Oideachas|Oideachais]] é i [[1959]]. Bhí postanna éagsúla eile aige i gcomhaireachtaí [[Fianna Fáil|Fhianna Fáil]].
 
== Fianna Fáil ==
Thuig Éamonn De Valera go raibh cumas i bPádraig agus d'iarr sé air seasamh leis san Olltoghchán sa bhliain 1951 agus toghadh iad mar [[Teachta Dála|Theachtaí Dála]] do dháilcheantar an [[Contae an Chláir|Chláir]]. Bhí Pádraig ag obair mar dhochtúir ag an am. 
 
Nuair a bhí [[Seán F. Lemass|Seán Lemass]] ina Thaoiseach, ceapadh Ó hIrighile ina Aire Oideachais i 1959.  Ba cheannródaí é.  Chuir sé tús le scrúdú cainte san Ard-Teistiméireacht mar shampla. Thug sé an cló rómhánach isteach.
 
Mhol sé airgead a chaitheamh ar oideachas. Bhunaigh sé na scoileanna cuimsitheacha agus na coláistí réigiúnacha.<ref>{{Luaigh foilseachán|title=Graveside oration at funeral of Patrick Hillery|url=https://www.rte.ie/news/special-reports/2008/0416/102124-hilleryoration/|date=2008-04-16|language=en|author=Brian Cowen ar Nuacht RTÉ}}</ref> 
 
Chuir sé tús freisin leis na duaiseanna Gaisce, a thugann aitheantas gach bliain do ghníomhartha gaisce na ngnáth-dhaoine.
 
== Aontas Eorpach ==
Bhí Ó hIrighile i mbun na gcainteanna a thug [[Poblacht na hÉireann]] isteach i g[[Comhphobal Eacnamaíochta na hEorpa]] i [[1973]]. Sna [[1960idí]] mheas formhór an domhain nach raibh in Éirinn ach [[oileán]] gan aird, a bhí fós ag coimheascar chun a háit sa [[domhan]] a aimsiú beagnach leathchéad bliain tar éis [[Neamhspleách (polaitíocht)|neamhspleáchas]] a bhaint amach ón [[Ríocht Aontaithe]]. Sna blianta sula rinneadh ballstát di, bhíodhBhíodh ceannairí polaitiúla, amhail Ó hIrighile, ag argóint gur san [[An Eoraip|Eoraip]] a bhí todhchaí na hÉireann<ref>[https://ec.europa.eu/ireland/about-us/ireland-in-eu_ga Éire san AE]</ref>.[[Íomhá:Irish President Patrick Hillery in the Netherlands 1986.jpg|clé|mion|1986, Amsterdam]]
 
Bhí sé ina Leas-uachtarán ar [[An Coimisiún Eorpach|Choimisiún na hEorpa]] agus ina Choimisinéir go dtí an bhliain [[1976]].<ref>{{Lua idirlín|url=https://ec.europa.eu/ireland/about-us/ireland-in-eu_ga|teideal=Éire san AE|údar=Laurent BELLEC / An Coimisiún Eorpach|dáta=2016-05-30|language=en|work=Éire - European Commission|dátarochtana=2021-04-12}}</ref>
== Uachtarán ==
Insealbhaíodh Ó hIrighile mar [[Uachtarán na hÉireann]] ar an [[3 Nollaig]] [[1976]]. Chaith sé dhá thréimhse mar Uachtarán.
 
==== Conspóidí ====
Comhairlíodh don Uachtarán Pádraig Ó hIrighile gan glacadh le cuireadh chun pictiúir de chuid ealaíontóirí as Toraigh a bhreithniú sa bhliain 1984.<ref>{{Lua idirlín|url=https://tuairisc.ie/caipeisi-stait-droim-laimhe-tugtha-le-healaiontoiri-thoraigh/|teideal=CÁIPÉISÍ STÁIT: Droim láimhe tugtha le healaíontóirí Thoraigh|údar=Breandán Delap|dáta=2014|language=ga-IE|work=Tuairisc.ie|dátarochtana=2021-04-12}}</ref>
 
== Bás ==
Fuair sé bás tar éis tréimhse gearr tinnis sa bhliain 2008 in Ospís Naomh Proinsias, [[Ráth Eanaigh]].<ref>Pádraig Ó hIrghile. An tUltach 84 (5), 20. Bealtaine 2008</ref> Cuireadh Pádraig Ó hIrighile i Reilig Naomh Fionntain i dtuaisceart Bhaile Átha Cliath.<ref>{{Lua idirlín|url=https://notices.irishtimes.com/death/o-hirighile/2410596?s_source=itir_titi|teideal=Ó HIRIGHILE : Death notice - Irish Times Family Notices - Irish Times|work=notices.irishtimes.com|dátarochtana=2021-04-12}}</ref>
 
== Tagairtí ==
Line 32 ⟶ 47:
{{Teachtaí Dála an 18ú Dáil}}
{{Teachtaí Dála an 19ú Dáil}}
 
{{síol}}
 
{{DEFAULTSORT:Irighile, Padraig Sean O}}
Aisghafa ó "https://ga.wikipedia.org/wiki/Pádraig_Ó_hIrighile"