An difríocht idir athruithe ar: "Sléacht Jallianwala Bagh"

Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
Líne 1:
[[Íomhá:JallianwalaBaghmemorial1227.JPG|right|thumb|Leac chuimhneacháin i Jallianwala Bagh ar son na marbh]]
Tugtar '''Sléacht Jallianwala Bagh''' nó '''Sléacht Amritsar''' ar an eachtra a tharla san Jallianwala Bagh (páirc an phobail), i gcathair Amritsar sa Phunjab, an [[13 Aibreán]], [[1919]], nuair a scaoil buíon de chuid [[Arm na Breataine|Arm Briotanach]] na hIndia, faoi cheannas an [[Briogáidire-Ghinearál Reginald Dyer]], ar shlua daoine. idir páistí, fir agus mná. agus iad neamharmtha.
 
Lean tréanbhabhta lámhaigh ar feadh 10 nóiméad. Caitheadh - is cosúil - 1650 piléar amach, nó 33 piléar do gach saighdiúir, de réir fhigiúirí an [[Rialtas|rialtais]]<ref>{{Luaigh foilseachán|author=Nigel Collett|date=15/10/2006|url=|title=The Butcher of Amritsar: General Reginald Dyer|journal=|volume=A&C Black. p. 262. ISBN 978-1-85285-575-8|issue=}}</ref>.
[[Íomhá:'The Martyr's' well at Jallianwala Bagh.jpg|clé|mion|An Tobar]]
De réir foinsí oifigiúla an Raj Briotanach maraíodh 379. De réir foinsí neamhoifigiúla maraíodh níos mó ná 1000, agus goineadh níos mó ná 2000. Thug an Dr. Smyth (máinlia sibhialta) le fios go raibh 1,526 taismeach. [[Íomhá:Martyrs well at Jallianwala Bagh.jpg|clé|mion]]
Lean tréanbhabhta lámhaigh ar feadh 10 nóiméad. Caitheadh - is cosúil - 1650 piléar amach, nó 33 piléar do gach saighdiúir, de réir fhigiúirí an [[Rialtas|rialtais]]<ref>{{Luaigh foilseachán|author=Nigel Collett|date=15/10/2006|url=|title=The Butcher of Amritsar: General Reginald Dyer|journal=|volume=A&C Black. p. 262. ISBN 978-1-85285-575-8|issue=}}</ref>.
 
=== Básanna agus fiosrúcháin ===
Bhí Dyer [[Oideachas|oilte]] i [[Corcaigh|gCorcaigh]] mar oifigeach airm. Bhí an leifteanantghobharnóir [[An Phuinseaib|sa Phuinseaib]] ag an am, Michael O'Dwyer, as Baile an Bharúin, [[Contae Thiobraid Árann|Tiobraid Árann]].
De réir foinsí oifigiúla an Raj Briotanach maraíodh 379. De réir foinsí neamhoifigiúla maraíodh níos mó ná 1000, agus goineadh níos mó ná 2000. Thug an Dr. Smyth (máinlia sibhialta) le fios go raibh 1,526 taismeach. [[Íomhá:Martyrs well at Jallianwala Bagh.jpg|clé|mion]]
 
Shocraigh an Coiste Fiosrúcháin maidir le hAinrialacha (Coimisiún Hunter) d'aon ghuth go ndearna Col Dwyer earráid thromchúiseach nuair a lean sé leis an scaoileadh leis an slua ar feadh tréimhse chomh fada sin; chuir na baill Indiacha den Choimisiún tuairisc mhionlaigh amach, a cháin an chaoi an-lochtach ar láimhseáil sé an scéal ó thús deireadh agus a chuid gníomhaíochtaí mar "mídhaonna agus neamh-Bhriotanach".<ref name=":0">{{Lua idirlín|url=https://www.facebook.com/UCDSchoolofLaw/posts/3216473521710283/|teideal=Cothrom lá Shléacht Amritsar|údar=Scoil Dlí, COBÁC|dáta=2020|dátarochtana=2021}}</ref> [[Íomhá:Martyrs well at Jallianwala Bagh.jpg|clé|mion]]
Go nuige seo sheachnaigh rialtas na Breataine leithscéal sainráite a thabhairt maidir leis an sléacht, cé gur chuir Príomhairí i ndiaidh a chéile síos air mar eachtra “náireach”.
 
=== Baint le hÉirinn ===
Bhí Dyer [[Oideachas|oilte]] i [[Corcaigh|gCorcaigh]] mar oifigeach airm.
 
Bhí Dyer [[Oideachas|oilte]] i [[Corcaigh|gCorcaigh]] mar oifigeach airm. Bhí an leifteanantghobharnóir [[An Phuinseaib|sa Phuinseaib]] ag an am, Michael O'Dwyer, as Baile an Bharúin, [[Contae Thiobraid Árann|Tiobraid Árann]].
 
=== Iarmhairtí ===
Ní raibh ar Dyer aghaidh ar thabhairt ar ghníomh araíonachta nó ceartas sibhialta nó míleata, ach amháin go bhfuarthas ciontach i bhfaillí dualgais, baineadh a cheannas de agus athghaireadh chun na Breataine é.<ref name=":0" /> Fuair Dyer fáilte an ghaiscígh nuair a dfhill sé abhaile. Bhí go leor síntiús á dtabhairt, GBP 26,000 in iomlán, méid ollmhór airgid ag an am.<ref>{{Luaigh foilseachán|title=The Butcher of Amritsar|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=The_Butcher_of_Amritsar&oldid=977757177|journal=Wikipedia|date=2020-09-10|language=en}}</ref>
 
Rinne Uifham Singh<ref>{{Luaigh foilseachán|title=Udham Singh|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Udham_Singh&oldid=1015802990|journal=Wikipedia|date=2021-04-03|language=en}}</ref> (a bhí i láthair nuair a tharla an sléacht) An Ridire Mícheál Ó Dubhuir (a bhí ina Leifteanant-Ghobharnóir ar an bPuinseáib ag am an tsléachta) a fheallmharú i Londain sa bhliain 1940. Crochadh é.
 
== Féach freisin ==
 
* [[Briogáidire-Ghinearál Reginald Dyer|Reginald Dyer]]
 
== Tagairtí ==