An difríocht idir athruithe ar: "An Talaban"
Content deleted Content added
Scrios mé an méid a scríobh Chaco. Ach tá go leor alt eile ann a scríobh Chaco i nGaeilge bhriste |
No edit summary |
||
Líne 5:
Gluaiseacht Ioslamach de chuid na h[[An Afganastáin|Afganastáin]]<nowiki/>e is ea '''an Talaban'''.
[[Íomhá:Secretary Pompeo Meets with the Taliban Negotiation Team (50632321483).jpg|mion|[[Michael Pompeo|Mike Pompeo]]<ref>{{Luaigh foilseachán|title=Mike Pompeo|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Mike_Pompeo&oldid=1037009727|journal=Wikipedia|date=2021-08-04|language=en}}</ref> (SAM) agus an Talaban i mbun cainteanna, 2020]]
=== 1996-2001 ===
Bhunaigh an Talaban stát Ioslamach bunúsaíoch san Afganastáin sa bhliain 1996, an 'Éimíríocht Ioslamach na hAfganastáine' mar a thugtaí uirithi.
Ach bhí sárú ar [[Cearta daonna|chearta an duine]]. Gearradh pionóis chorpartha ar dhaoine faoi rialacha éagsúla a shárú.<ref name=":0">{{Luaigh foilseachán|title=Tús arís le haslonnú daoine ón Afganastáin|url=https://www.rte.ie/news/nuacht/2021/0817/1241260-tus-aris-le-haslonnu-daoine-on-afganastain/|date=2021-08-17|language=ga|author=Nuacht RTÉ}}</ref> Crochadh, lámhachadh, lascadh agus buaileadh daoine le clocha os comhair an tsaoil i gcaitheamh na mblianta sin. Cuireadh mná faoi chois freisin agus ní raibh cead acu dul ag obair.
Ach bhí sárú ar [[Cearta daonna|chearta an duine]]. Mar sin, le Rún 2513 ó [[Comhairle Slándála na Náisiún Aontaithe|Chomhairle Slándála na Náisiún Aontaithe]] an [[10 Márta]] [[2020]],<ref>{{Lua idirlín|url=https://undocs.org/en/S/RES/2513(2020)|teideal=Rún 2513|údar=Comhairle Slándála na Náisiún Aontaithe|dáta=10 Márta 2020|dátarochtana=2021}}</ref> glacadh leis go raibh 'comhréiteach polaitiúil' ag teastáil.▼
▲
Rinne na Stáit Aontaithe ionradh ar an [[An Afganastáin|Afganastáin]] i mí Dheireadh Fómhair 2001. Tháinig 'Poblacht Ioslamach na hAfganastáine' ar an bhfód, stát a bhí ar teaghrán ag na Stáit Aontaithe.
=== 2021- ===
Thréig SAM an tír sa bhliain 2021 agus tháinig an Talaban ar ais i gcumhacht ar 15 Lúnasa 2021.<ref>{{Luaigh foilseachán|title=Taliban ag maíomh go bhfuil sé i gcumhacht san Afganastáin|url=https://www.rte.ie/news/nuacht/2021/0816/1241059-taliban-ag-maiomh-go-bhfuil-se-i-gcumhacht-san-afganastain/|date=2021-08-16|language=ga|author=Nuacht RTÉ}}</ref><ref>{{Luaigh foilseachán|title='Tubaiste mhór an scéal san Afganastáin'-An tAire Coveney|url=https://www.rte.ie/news/nuacht/2021/0816/1241081-tubaiste-mhor-an-sceal-san-afganastain-an-taire-coveney/|date=2021-08-16|language=ga|author=Nuacht RTÉ}}</ref> Dúirt urlabhraí an Talaban ag an am go mbeadh sé i gceist acu glacadh le cearta ban agus mionlach san Afganastáin feasta "de réir ghnáis na tíre agus suáilcí Ioslamacha."<ref name=":0" /> Ach ina ainneoin sin, bhí go leor de mhuintir na hAfganastáine scanraithe roimh an Talaban agus a gcuid dianpholasaithe.
Tugadh taidhleoirí agus sibhialtaigh amach as an Afganastáin ar eitleáin mhíleata. Bhí sé ina chíor thuathail timpeall an 15 Lúnasa ag an aerfort i gCabúl agus an draoi daoine ag féachaint le teitheadh ón tír.<ref name=":0" /> Bhí anord ceart san áit le tamall ó bhailigh na sluaite ag an aerfort ag iarraidh teitheadh
Lean cogadh cathartha ar aghaidh i dtuaisceart na tíre, leis na Panjshir i mbun.<ref>{{Luaigh foilseachán|title=Panjshir resistance|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Panjshir_resistance&oldid=1039293118|journal=Wikipedia|date=2021-08-17|language=en}}</ref>
== Féach freisin ==
| |||