An difríocht idir athruithe ar: "Georg Elser"
Content deleted Content added
No edit summary |
No edit summary |
||
Líne 1:
{{WD Bosca Sonraí Duine}}
[[Cumannachas|Cumannach]] [[An Ghearmáin|Gearmánach]] a bhí in '''Georg Elser''' (a
Bhí plean dána aige le deireadh a chur le réimeas Hitler faoi thús an [[An Dara Cogadh Domhanda|Dara Cogadh Domhanda]].<ref>{{Luaigh foilseachán|author=Tomás Ó Maolalaidh|date=|url=https://www.jstor.org/stable/43500044|title=Georg Elser - Feallmharú Amú|journal=|volume=|issue=Comhar 75 (5), lch 16-18}}</ref><ref>{{Luaigh foilseachán|title=FEALLMHARÚ AMÚ|url=https://www.jstor.org/stable/43500044|journal=Comhar|date=2015|issn=0010-2369|pages=16–18|volume=75|issue=5|author=Tomás Ó Maolalaidh, Johann Georg Elser}}</ref> Ba bheag nár éirigh leis agus cé gur mharaigh an pléascadh cúpla duine, d’éirigh le Hitler na cosa a thabhairt leis. D'athraigh Georg Elser cúrsa na staire, beagnach (bhí sé 15 noiméad ródhéanach). Léirigh Elser misneach iontach ann ar aon nós. [[Íomhá:Georg Elser-Briefmarke.jpg|thumb|Elser ar stampa phoist: ''Theastaigh uaim an cogadh a chosc.''|clé]]
Líne 7:
Siúinéir agus ceardaí oilte a bhí in Elser. Bhí baint aige leis na Cumannaigh ar feadh tamaill sna [[1930idí]].
Tar éis [[Comhaontú München|Chomhaontú München]]<ref>{{Luaigh foilseachán|title=Munich Agreement|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Munich_Agreement&oldid=987566164|journal=Wikipedia|date=2020-11-07|language=en}}</ref> sa bhliain 1938, bhí Elser cinnte de go raibh Hitler meáite ar chogadh agus chinn sé é a stopadh.<ref>{{Lua idirlín|url=http://ormondo-fon.blogspot.com/2011/11/08111939-na-deantar-dearmad-de-georg_08.html|teideal=Rann na nGág: 08.11.1939: ná déantar dearmad de Georg Elser (IS)...|údar=Ormondo|dáta=2011-11-08|work=Rann na nGág|dátarochtana=2020-11-08}}</ref> Fuair sé obair i g[[cairéal]] chun teacht ar [[Substaint phléascach|phléascáin]] agus ansin bhog sé go [[München]]. [[Íomhá:Die Georg Elser Gedenkstätte in Königsbronn. 03.jpg|clé|mion|Cuimhneachán Georg Elser inniu in Königsbronn.]]
[[Íomhá:Georg Elser Memorial Wilhelmstrasse.jpg|clé|mion|Dealbh Georg Elser, Wilhelmstrasse, [[Beirlín]]]]▼
D'fhéach Elser le h[[Adolf Hitler]] a mharú le [[buama]] dá dhéantús féin i d[[teach tábhairne]] Bürgerbräukeller ("Beoirhalla na Saoránach"), [[München]]. Théadh sé gach tráthnóna chuig an Bürgerbräukeller, agus d'fhan sé ina bhfolach ann go dtí go mbíodh gach duine eile imithe agus ansin théadh sé i mbun oibre. Taobh istigh de 30 lá, bhí an buama i bhfolach i bpoll a thochail sé sa philéar taobh thiar den ardán.
=== 8 Samhain 1939 ===
[[Íomhá:Georg Elser Infotafal.JPG|clé|mion|Georg Elser Infotafel, München im Gasteig]]Ar an [[8 Samhain]] [[1939]], tháinig Hitler go München cothrom an lae [[Ceannairc an Bheoirhalla|Cheannairc an Bheoirhalla]] (an iarracht mhí-ádhúil a rinne sé i Mí Samhna na bliana 1923 leis an gcumhacht a shealbhú sa [[An Ghearmáin|Ghearmáin]]).
Chuir Elser a bhuama i gcrannóg óráidíochta an bheoirhalla. Mhaidhm an buama de réir mar a bhí socraithe ag Elser. Mar a d'iompaigh an scéal amach, áfach, b'éigean do Hitler an áit a fhágáil roimh ré, agus tháinig sé slán sábháilte as. Nuair a phléasc an buama, áfach, maraíodh ochtar daoine a bhí fágtha sa halla.
Gabhadh Elser, rinneadh diancheistiú air agus céasadh é. Agus é faoi bhrú, coinnigh sé a mhisneach, in ainneoin na spídiúlachta a rinneadh air.<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.clubscannan.ie/ga/seasur-an-earraigh-2016/13-minutes|teideal=Scannán "13 Minutes"|údar=Stiúrthóir Oliver Hirschbiegel -|dáta=|language=ga-ie|work=Club Scannán Sailearna|dátarochtana=2020-11-08}}</ref>
▲[[Íomhá:Georg Elser Memorial Wilhelmstrasse.jpg|clé|mion|Dealbh Georg Elser, Wilhelmstrasse, [[Beirlín]]]]
== Aitheantas ==
Ní bhfuair Elser an t-aitheantas a bhí tuillte aige sna blianta iarchogaidh sa Ghearmáin. Ach rinne Klaus-Maria Brandauer scannán sa bhliain 1989 a chuir Georg Elser faoi bhráid pobail leathan faoi dheireadh.
Go díreach tar éis an chogaidh, bhí ráflaí ag dul thart gur chomhcheilg de chuid na Sasanach nó na Naitsithe féin a bhí san ionsaí agus rinneadh neamhaird ar chás Elser dá bharr. Ach i dtús na [[1960idí|seascaidí]], thángthas ar cháipéisí de chuid an [[Gestapo]], taifid an cheistithe a bhí déanta acu ar Elser. Dheimhnigh na cáipéisí siúd an leagan den scéal thuas.
= Féach freisin =
| |||