An difríocht idir athruithe ar: "An Ghaeilge"

Content deleted Content added
Cealaíodh athrú 1053439 le 2603:7080:4C3F:FE1B:F162:89EE:6FE0:1A29 (plé)
Cealaíodh athrú 1053436 le 2603:7080:4C3F:FE1B:F162:89EE:6FE0:1A29 (plé)
Líne 88:
 
Tá isteach nó amach le 42,000 ceannfhocal i bh[[Foclóir Uí Dhónaill]] (gan foirmeacha éagsúla a áireamh, mar shampla bróg, bróga, bróige, bhróg is mar sin de). Tá 56,000 téarma aonfhoclach ar Téarma.ie, 36,000 ach sin nach bhfuil in FGB. Mar sin féin tá cumas ar leith sa Ghaeilge comhfhocail úra a chruthú mar shampla "páirc", "páircín", "mórpháirc", "mionpháirc".
 
Ní féidir liom a bheith cúisithe go bhfuilim claontach nuair a dhéanaim iarracht a chur ina luí ort gur cheart dúinn Gaeilge a chleachtadh, mar ní saincheist polaitiúil nó sóisialta é seo, is í ár dteanga í agus gan ceist, ba cheart dúinn í a choinneáil beo agus bríomhar. I mo thuairimse, tá sé an-tábhachtach an teanga a chaomhnú agus a chleachtadh. Ní thuigeann mórchuid na ndaoine fíorluach a bheith in ann ár dteanga dhúchais a labhairt agus cé chomh tábhachtach agus atá sé í a choinneáil beo. Níl an Rialtas na hÉireann ag déanamh go leor agus mura ndéanaimid rud éigin, beidh an Ghaeilge as feidhm i gceann cúpla bliana. Tá teanga féin againn seachas Béarla agus ba cheart dúinn a bheith an-bhródúil as sin. Áfach is oth liom a rá go bhfuil líon na gcainteoirí Gaeilge laethúla ag laghdú go gasta, mar níl go leor deiseanna oibre i gceantair Gaeltachta (mar gheall ar an cúis sin, bogann siad go ceantair nach bhfuil sa Ghaeltacht, nó thar sáile fiú) agus mar gheall ar cúiseanna eile a luafaidh mé níos déanaí. Éiríonn go leor daoine líofa agus iad ar scoil, ach déanann siad dearmad ar an teanga tar éis a fhreastalann siad ar an choláiste - na fáthanna? Ní bhíonn seans acu an teanga a úsáid go laethúil, agus ní bhíonn ar cuimhin acu ach cúpla frásaí bunúsacha. Is gá don Rialtas (agus dúinn féin) níos mó iarracht a dhéanamh chun comhairle a chur ar daoine Gaeilge a labhairt sa bhaile agus gach lá. Nuair a thagann daoine ó na hoileáin chuig an mórthír, cuireann siad an Ghaeilge ar a dhroimeanna mar ní mhothaíonn siad sábháilte í a úsáid ansin (mar uaireanta, cuireann daoine Gaeilgeoirí síos nuair a labhraíonn siad a dteanga fhéin. Agus ar ócáidí annamh, go háirithe i dTuaisceart Éireann, tarlaíonn foréigean fiú). Cén fáth a bhfuil mé buartha faoi todhchaí na Gaeilge? Bhuel, seo ceann de na cúiseanna is tábhachtaí: Béarlachas. Nuair a fheiceann tú daoine óga ag labhairt, úsáideann siad AN IOMARCA Béarlachas nach bhfuil riachtanach. Mar shampla, cuireann roinnt daoine an focal ¨like¨ tar éis gach focal eile. Dá mbeimid ag úsáid Béarlachas i gcónaí, beidh sé ródheacair luach traidisiúnta is cultúrtha teanga ár dtíre a chaomhnú. Mar sin, tar éis níos lú ná fiche bhliain, caillfidh muid ár dteanga go hiomlán - ní bheidh Gaeilge ar an teanga níos mó ar chor ar bith, má leanúnann sé seo ar aghaidh. Caithfidh muid stad a chur air seo, ach conas? Bhuel, tá sé go héasca, i ndáiríre. Glac ballraíocht in eagraíochtaí atá ag obair chun ár dteanga agus cultúr a chur chun cinn. Glac páirt i ngrúpaí atá ag iarraidh Gaeltachtaí a bhunú, in Éirinn agus thar sáile. Agus ná déan stad ag obair ar son na cúise má éiríonn sé ródhúshlánach. Go bunúsach, labhair Gaeilge agus coinnigh beo í! Gach rud á mheasadh, ní féidir linn ár dteanga a chailleadh. ¨Tír gan teanga, tír gan anam.¨ - Pádraig Pearse a dúirt na focail sin.
 
== Naisc le hábhar eile a bhaineann leis an nGaeilge ==