An difríocht idir athruithe ar: "Stair na Rúise roimh Pheadar Mór"

Content deleted Content added
Líne 125:
===Íobhán Uafásach===
 
Dream an-chumhachtach, an-neamhspleách a bhí ins nasna boigheáraigh. B'iadsan an aicme ab airde i sochaí na seanRúisesean-Rúise, agus nuair nach rabhraibh an Sár os a gcionn, ba sciobtha a d'éirigh ina mhionchogaíocht eadaridir na teaghlaigh éagsúla faoi cé acu ba mhó cumhachta. Agus é ag fás aníos, ghlac ÍobhánIvan óg col le haicme na mboigheárach go léir, ag coinneáil súile dó ar an chineálgcineál brilsce agus bruíonachasbruíonachais a bhí acu eatarthu, agus gach aon fhaicsean ag iarraidh na cinn eile a chloí le láimh láidir. Nuair a tháinig Íobhán i gcrann an oiread is a bhí sé in ann a dhuldul i gceannas ar a ríocht féin, rinne sé ródach mór ar na boigheáraigh comhchomh maith leis na Tatáraigh dheireanacha.
 
Chloígh ÍobhánIvan an dá ChanachtChánacht mhóra, CazáinKazan agus AstracháinAstrakhan, sna 1550idí, ach níor bhac sé leis an Chrimég[[Cánacht na Crimé|Crimé]], nó bhí an leithinis seo faoi choimirce Shabhdán na Tuirce, a bhí ina thiarna comhchomh cumhachtach dainséarach agus gogurbh mb'eagal le hÍobhánhIvan féin é.
 
Ba le linn ÍobhánIvan a cuireadh tús le gabháltas na Sibéire. PhronnBhronn Íobhán tailte móra in oirthear na Rúise - aarbh mb'ionann é ag an am agus na Sléibhte UralÚralacha, teorainn na hEorpa is na hÁise - ar thráchtálaí shaibhir dar shloinne Stroganov. Bhí súil ag ÍobhánIvan go dtabharfadh Stroganov an áit chun míntíreachais agus go dtógfadh sé poill mhianaigh ansin le salann a bhaint as an talamh. D'fhruiligh Stroganov arm príobháideach lena chuid tailte a chosaint agus chuir sé cath ar na Tatáraigh agus na bundúchasaigh eile a rabhraibh a chuid tailte ag críochantacht lena gcríocha. B'é ba toradh dó seo gur éirigh cogadh eadaridir na Tatáraigh áitiúla agus díormaí Stroganov. De réir a chéile d'éirigh le hÉarmacYermak, taoiseach Cosacach a bhí ina cheann urraidhurra ar thrúpaí Stroganov, an oiread sin talamh a dhéanamh ins ansan Oirthear agus gur gabháltas ann féin a bhí ann. Is é an rud a tharraing an gabháltas seo ina dhiaidh ná caidreamh le pobail agus le dreamanna nua, ar nós treibheanna beaga d'fháiteallaithe a rabh craicinn fhionnaidh le ceannacht uathu. Mar sin, chuir lucht gnoithegnó na Rúise suim ins nasna seansanna úra ins ansan Oirthear, agus iad ag tabhairt aghaidh ar an tSibéir de réir a chéile.
 
Ar ndóighe, ní i bhfaiteadh na súl a tháinig borradh ar an trádáil Shibéireach: forbairt fhadaraíonach a bhí i gceist le feachtas ÉarmacYermak féin, gan aon trácht a dhéanamh ar an ghabháltasngabháltas iomlán ar an tSibéir. Dáiríribh, bhí an imirce go dtí an tSibéir inchomparáide ar go leor bealtaí leis an dóigh ar ghabh na Meiriceánaigh an t-"Iarthar Fiáin" ó na hIndiaigh Ruadha. - Thairis sin, ba tréimhse mhór bhorrtha í tréimhse ÍobhánIvan i gcúrsaí trádála ar dhóigheanna eile fosta, agus naisc úra á gceangailtgceangal leis an Eoraip féin comhchomh maith leis an Áis.
 
Bhí cogadh ar na bacáin leis na Sualannaigh fosta. Bhí teorainn thoir na Sualainne - agus í suite fiarthrasna na Fionlainne - sainithe an chéad uair riamh ins an chonradh síochána a shocraigh Novgorod agus an tSualainn ins an bhliain 1323, ach de réir a chéile bhí an tSualainn éirithe as an teorainn seo a urramú, agus áitribh mhíntíreachais á mbunú ag feirmeoirí ón taoibh Shualannach den teorainn ar an taoibh eile. D'éirigh ina chogadh eadar an dá thír seo ins an bhliain 1555, ach tháinig deireadh leis i gceann dhá bhliain gan aon athrú a theacht ar na teorainneacha, ná aon bhuanfhuascailt a theacht ar na fadhbanna ba bhun leis an chogadh. Bhí an Rúis agus an tSualainn le cogadh i ndiaidh cogaidh a chur ar a chéile ins na haoiseanna a bhí le theacht, agus an Fhionlainn á satailt go minic ag na saighdiúirí.