|
Taoiseach Cosacach a bhí i Razin a bhíodh i gcónaí ag creachadóireacht sa Pheirs agus i nDeisceart na Rúise. Cineál foghlaí a bhí ann thar aon rud eile, agus de thaisme, a bheag nó a mhór, a tharla i gceannas ar éirí amach abhalmhór é, i ndeireadh na 1660idí. Ag ascnamh suas an abhainn dá chuid díormaí, chorraigh siad na sluaite síoraí chun catha in éineacht, le ruaigeadh a chur ar na huaisle is ar an tSár. Tháinig arm Raizín a fhad le Simbirsk - an áit ar rugadh Léinín, dála an scéil, agus caithfidh sé go gcluineadh Léinín stairsheanchas faoi Razin cois tine nuair a bhí sé óg - ach b'ansin a chloígh fórsaí an tSáir é. Gearradh pionós thar a bheith brúidiúil ar Razin agus ar a lucht leanúna: deirtear gur maraíodh céad míle de dhaoine ar caitheadh amhras na ceannairce orthu. Scéal tipiciúil laochais a bhí i mbeatha agus i mbás mo dhuine, agus é ina spreagadh ag intinn chruthaitheach an duine. Mar sin, mhair cuimhne Razin i bhfad ina dhiaidh i mbéal an phobail is na seachaithe, agus, go háirithe, sna hamhráin tíre. Thairis sin, ní mór an t-úrscéal mór millteanach eipiciúil a lua a chum Vasiliy Shukshin, scannánaí agus scríbhneoir, thiar sna seascaidí. Tháinig an t-úrscéal amach i dtús na seachtóidí - ''Ya prishol dat' vam volyu'' - "Tháinig mé leis an tsaoirse a thabhairt daoibh". Áirítear an t-úrscéal seo ar shaothair mhóra na litríochta Sóivéadaí i gcónaí, agus ní bheadh obair amú ann dá gcuirfí Gaeilge air. Is féidir a rá gur cuid lárnach de mhiotas náisiúnta na Rúise é scéal Stenka Razin, agus meas an laoich ar mo dhuine.
===Éirí Amach ChméilníotscaíChmielnicki===
Bhí trioblóidí de chineál eile ag luí ar Chosacaigh na hÚcráine a bhí ina gcónaí ní b'fhaide san Iarthar ná muintir RaizínRazin. Ba ghéillsinigh Pholannacha iad Cosacaigh na hÚcráine, go bunúsach, ach d'éirigh brilsce eadaridir iad agus na Polannaigh fáfaoi chúrsaí creidimh. Theastaigh ó na Cosacaigh a seanurraim a thabhairt d'eaglais OrtadocsachCheartchreidmheach an Oirthir, agus Rí na Polainne ag iarraidh an Caitliceachas a bhrú anuas orthu. Thairis sin, ba mhian leis na huaisle Polannacha an feodachas is an seirfeachas a fhairsingiú a fhad le tír na gCosacach, rud nár thaitin leis na Cosacaigh féin ar aon nós. Nó is é is brí le "Cosacach", mar fhocal is mar choincheap, ná duine dá sliocht siúd a d'éalaigh ó lámh thapaidh na n-uasal feodach Rúiseach go dtí na machairí in iardheisceart na tíre. Ba dual do na Cosacaigh, mar sin, fuath a thabhairt don té a d'fhéachfadh tíorántacht den chineál seo a imirt orthu. Bhí mionchogaíocht ar obair eadaridir na Polannaigh agus na Cosacaigh comhchomh fada siar le deireadh na seisiúséú haoise déag, ach nuair a tháinig an chuma ar an scéal go rabhraibh siad ag cailleadh an chatha, chuaigh na Cosacaigh i dtuilleamaí an tSáir AileicséighAlexey MíocháileivitsMikhailevich ins ansa bhliain 1653. Socraíodh go rachadh Cosacaigh an Iarthair isteach in Impireacht na Rúise, ach ó bhí fear oilte sciliúil ag déanamh na taidhleoireachta thar a gcionn - ceann urraidhurra Cosacach darbh ainm Bogdan ChméilniotscaíKhmelnitskiy, (nó Bogdan Chmielnicki, mar a litríonnslitríonn na Polannaigh é) - bhain siad amach comha aontais a bhí iontach fabhrach dófadóibh: thoiligh an Sár le neamhspleáchas sách cuimsitheach a fhágáiltfhágáil acu chun cúrsaí inmheánacha na hÚcráine a rialú. Ar an drochuair dá mhuintir féin, fuair Chmielnicki bás, agus chlis ar a mhac IúiríYuriy (Seoirse, nó Jerzy as Polainnis) an bhearna bhaoil a líonadh ina dhiaidh. Tháinig na díormaí Polannacha isteach leis an "bhruachmbruach dheisdeis" - an bruach thiar den abhainn udaíúd Dniepr - a fhorghabháil agus a cheangal dá dtír féin - a nascghabháil mar adon deir lucht na nua-théarmaíochta ar Acmhainn.iePholainn - agus b'é an bruach eile a fágadh ag an Rúis, mar a cinneadh i gconradh síochána na bliana 1667 in Andrusovo.
Ní rabhraibh fad saoil i ndán don tsochaítsíocháin áithridáirithe sin, áfach, nó d'éirigh trioblóidí nua le ceannairc PhiotrPyotr DoraiséancoDoroshenko a rinne iarracht an uile Úcráin a ghabháil le dhuldul i gceannas uirthi é féin. Chuaigh sé aag lorg cuidiú ó shabhdán na Tuirce, ach ní bhfuair sé a achainí; i gceann sraith bhlianta b'éigean dó é féin a thabhairt suas do ghinearáil an tSáir. B'é ba toradh dó seo, áfach, gur chaith an Pholainn, an Tuirc agus an Rúis an chéad cheithre scór bliain eile ag cur cogaidh ar a chéile agus iad ag iompairc fánfaoin Úcráin.
===An Gabháltas ag dul ar an tSibéir===
|
