An difríocht idir athruithe ar: "Aiteach"

Content deleted Content added
graf
No edit summary
Líne 1:
[[Íomhá:Queer Nation Houston x6.jpg|thumb|Póstaeir ''Queer Nation'' (Náisiún Aiteach)]]
Is aidiacht Gaeilge a dhéanann cur síos ar dhuine nach bhfuil heitrighnéasach é '''aiteach,'''.<ref>{{Lua idirlín|teideal=Coiste na bhFocal Nua ar Twitter|url=https://twitter.com/coistenabhfocal/status/930404561436717058|data=2017-11-14|datarochtana=2022-07-06}}</ref>. Is téarma nua-aimseartha é, bunaithe ar an bhfocal ''aitqueer'' a bhfuil an bhrí ''queer''i leismBéarla.<ref>{{Lua idirlín|teideal=Foclóir Gaeilge-Béarla (Ó Dónaill): ait|url=https://www.teanglann.ie/ga/fgb/ait|datarochtana=2022-07-06}}</ref>. Tháinig

Is anseanfhocal téarma''queer'' gosa mór19ú chunhaois cinngo agdtí deireadhlár na bliana20ú 2017haois agusi túsmBéarla, namaslach blianade 2018.<ref>{{Luaghnath, idirlín|teideal=Treochtaínó 'piteogi' as Gaeilge|url=https://cadhan.com/treochtai/|datarochtana=2022-07-06}}</ref>
 
Tháinig an téarma ''queer'', nó ''aiteach'', go mór chun cinn ó na 198oidí ar aghaidh agus brí nua air;<ref>{{Lua idirlín|teideal=Treochtaí Gaeilge|url=https://cadhan.com/treochtai/|datarochtana=2022-07-06}}</ref><ref>{{Lua idirlín|url=https://tuairisc.ie/an-chead-fhocloir-gaeilge-lgbtq-seolta-ag-aire-stait-na-gaeltachta/|teideal=An Chéad Fhoclóir Gaeilge LGBTQ seolta ag Aire Stáit na Gaeltachta|údar=Méabh Ní Thuathaláin|dáta=21 Márta 2018|language=ga-IE|work=Tuairisc.ie|dátarochtana=2022-07-30}}</ref> bíonn sainmhíniú leathan ag baint leis de ghnáth i.e. collaíocht neamhnormatach, nó gnéasachas a shnámhann i gcoinne easa an status quo.<ref>Seán Mac Risteaird, Feasta 67 (10), lch. 10-11. <nowiki>http://www.feasta.ie</nowiki> 22 D.F. 2018</ref> Bíonn an téarma níos leithne ná '[[aerach]]' agus bíonn daoine bródúil as a bheith aiteach inniu, agus meon dearfach ag baint leis de ghnáth.<ref>{{Lua idirlín|url=https://tuairisc.ie/leirionn-brod-nach-ga-fanacht-faoi-cheilt/|teideal=Léiríonn Bród nach gá fanacht faoi cheilt…|údar=Meadhbh Ní Eadhra|dáta=1 Iúil 2022|language=ga-IE|work=Tuairisc.ie|dátarochtana=2022-07-30}}</ref>
 
[[Íomhá:Aiteach — treocht.png|thumb|Úsáid an téarma Gaeilge “aiteach” ar líne 2015–2022]]
 
== Téarmaí maslacha ==
Masla do fhir (nó duine) bhaineanda is ea ''piteog''. Tagann "piteog" ó "[[pit]]" (''vulva'').<ref>Ciaran Carson, "Tracking the Words," ''Fortnight'' 459 (May 2008): 18-19.</ref> Ní hamháin go ciallaíonn "piteog" baineanda, ciallaíonn "piteog" claonaíoch nó corr chomh maith, ar nós an focalseanfhocal ''queer'' as Béarla.<ref>Paul O'Mahoney, "The Use of 'Pishogue' in Ulysses: One of Joyce's Mistakes?," ''James Joyce Quarterly'' 47.3 (Spring 2010): 384-390.</ref>

Mar shampla, sa dán ''[[Charles Baudelaire|Baudelaire]]'' le [[Diarmuid Ó Gráinne]], fiafraíonn Ó Gráinne "An [[diabhal]] tú a fhile / Nó [[aingeal]] a thit / An ''piteog'' de dhuine / An tú athair an Oilc?"<ref>Diarmuid Ó Gráinne, "Baudelaire," ''Comhar'' 53.7 (Iúil 1994): 23.</ref>

Ciallaíonn "piteog" fear a bheadh ag déanamh obair mná freisin, de réir [[Pádraig S. Mac a' Ghoill]].<ref>{{Lua idirlín|url=http://focailfholaithe.fng.ie/content/piteog-1|teideal=piteog {{!}} Focail Fholaithe|work=focailfholaithe.fng.ie|dátarochtana=2022-07-30}}</ref> Rinne [[William Carleton]], scríbhneoir as [[Tír Eoghain]], taifead ar an bhfocal "piteog" i 1830, agus tá an focal "piteog" iontach sean.<ref>Liom Ó Dochartaigh, "An Spideog i Seanchas na hÉireann," ''Béaloideas'' 45/47 (1977-1979): 164-198.</ref>
 
== Féach freisin ==
 
* [[Aerach]]
 
== Tagairtí ==
Line 14 ⟶ 26:
* [[Trasghnéasach]]
* [[Trasinscneach]]
[[Catagóir:LADT]]
[[Catagóir:Homaighnéasacht]]