Vicipéid

An difríocht idir athruithe ar: "Gaoth Dobhair"

Browse history interactively
← Gabh chuig an difear roimhe seoAn chéad dhifear eile →
Content deleted Content added
VisualWikitext
No edit summary
Líne 12:
daonra_thuathúil = 3,000 (2002) |
}}
'''Gaoth Dobhair''' (''Gweedore'' i m[[Béarla]]): ceantar [[Gaeltacht|Gaeltachta]] i g[[contae Dhún na nGall]]. ParóisteAnseo, atátá annseirbhís chomhréigiúnach maith,de inachuid bhfuil[[Raidió na bailteGaeltachta]] fearainnlonnaithe, Anagus Tor,is [[Croithlí]],ea [[AnGaoth BunDobhair Beag]],an [[Doiríparóiste Beaga]],Gaeltachta is mó in [[Cnoc FolaÉirinn]] le agusdoanra bailtedo beaga eile4,065. TáIs Eastátiad Tionsclaíochtana sapríomh Screabán,bailte afearainn bunaíodhná, iCroithlí, ndeireadhDún naLúiche, 1960íAn nuairBun aBeag, chuirDoirí coisteBeaga, áitiúilCnoc brúFola ar naagus húdaráissuíonn gníomhsé dearfachfaoi a dhéanamh mar chomóradh arscáth [[Éirían Amach na CáscaEaragail]].
 
[[Íomhá:Anghaoth222.jpg|thumb|280px|left|Radharc don ''Ghaoth'' agus [[an Earagail]] sa chúlra.]]
Cé nach bhfuil ionad uirbeach ar bith ann tá dlús daonra an-ard i nGaoth Dobhair le blianta fada, agus chuaigh daoine ar imirce séasúrach go hAlbain ar feadh na mblianta. Le fás na tionsclaíochta agus na turasóireachta tógadh na céadta teach úr ar fud an cheantair, iad amhail is dá gcaithfí anuas ón spéir iad.
 
Tá traidisiún fada aisteoireachta sa phobal agus bhí an-cháil ar Aisteorí Ghaoth Dobhair agus ar Amharclann Ghaoth Dobhair ar feadh na mblianta. ▼
 
Thuill ceoltóirí na háite an-chuid airde ó cuireadh [[Clannad]] ar bun sna 1970í, agus tá cáil dhomhanda ar leithéidí [[Altan]], [[Enya]], [[Aoife Ní Fhearraigh]], [[Na Casaidigh]] agus ceoltóirí eile ó shin i leith.
 
Tá [[Gabhla]], Inis Meáin, Inis Oirthear agus oileáin eile ar an chósta. Ba as Gabhla don scríbhneoir agus don mhúinteoir clúiteach [[Seán 'ac Fhionnlaoich]].
 
Ar an taobh thoir den pharóiste tá Dún Lúiche agus [[an Earagail]] go hard os a chionn.
 
==Ainm==
Line 50 ⟶ 39:
==Eacnamaíocht==
 
BhíBunaíodh cuid mhór mhonarcha i nGaoth Dobhair sna [[1970idí]], [[1980idí]] agus sna [[1990idí]], áitnuair a raibhchuir chóircoiste áitiúil brú ar na húdaráis gníomh dearfach a bheithdhéanamh fichemar comhlachtaíchomóradh móraar lonnaithe[[Éirí annAmach na Cásca]]. Ach dhruid cuid is mó acu seo sa bhliain [[2001]] mar gheall ar tháirgíocht níos saoire in [[Oirthear na hEorpa]], agus bhuail seo buille an-olc ar gheilleager na háite agus na ceantair máguaird. Táthair ag táirgiú bábógaí phoirceallán i nGaoth Dobhair ó 1939 faoin ainm ''Bábógaí Chroichshlí'' nó ''Crolly Dolls''. Cé nach bhfuil ionad uirbeach ar bith ann tá dlús daonra an-ard i nGaoth Dobhair le blianta fada, agus chuaigh daoine ar imirce séasúrach go hAlbain ar feadh na mblianta. Le fás na tionsclaíochta agus na turasóireachta tógadh na céadta teach úr ar fud an cheantair, iad uilig spréite amach ar fud na paróiste.
 
Athainmníodh an eastát tionsclaíoch go dtí ''Pháirc Ghnó Ghaoth Dobhair'' in [[2003]], agus chuir [[Údarás na Gaeltachta]] feachtas ar bun chun níos mó comhlachtaí a mhealladh go dtí'n cheantar. D'éirigh go measartha leis an fheactais seo. Sa cheantar anois tá roinnt ollmhargaí, siopaí áise, sciamheolaithe, gruagairí, conraitheoirí, garáistí, poitigéirí, tithe leana, caifí, agus seisear teach ósta.
Line 72 ⟶ 61:
Tá tábhacht mór ag spórt i saol an pharóiste, mar shampla [[peil Ghaelach]], [[sacar]], [[galf]] agus na leithéidí. Tá [[CLG]] Ghaoth Dobhair ann a thabharfann áiseanna pheil Gaelach ar fáil do dhaoine sa cheantar, agus tá na clubanna sacair Ceiltigh Ghaoth Dobhair, Gaoth Dobhair Aontaithe agus Ceiltigh Dhún Lúiche. Tá neart [[peileadóir]]í iomráiteacha sa cheantar ar nós Pat Crerand, Hugh Rua Gallagher, Niall Ó Gallchóir, Jack Phaddy Óig, Jim Mc Fadden, Kevin Cassidy, Antoin Carroll, Hiúdaí Beag Ó Gallchóir and Hughie Tim Boyle.
 
==CeolNa h-ealaíona==
 
Tá aird [[An Domhan|an domhan]] tarraingte ag ceoltóirí Ghaoth Dobhair ar an pharóiste. Cruthaíodh an grúpa ceoil [[Clannad]] sa bhliain [[1970]], agus ó shin tá breis agus 20 milliúin ceirnín díolta acu. Thosaigh an grúpa [[Altan]] i nGaoth Dobhair fosta, agus tagann an príomh-amhránaí [[Mairéad Ní Mhaonaigh]] ó Chois Claidí. Is dócha gurb í Eithne Ní Bhraonáin nó [[Enya]] ab fhearr aithne uirthi an ceoltóir is clúití ó Ghaoth Dobhair, thosaigh sí ar stáitse Amharclann Ghaoth Dobhair le linn a h-óige agus anois tá níos mó ná 75 milliúin ceirnín díolta aici. Tá clú agus cáill ar cheoltóirí eile on pharóiste, b'iad [[Aoife Ní Fhearraigh]], Brídín Brennan, Maria McCool, Gearóidín Breathnach, [[Na Casaidigh]], Proinsias Ó Maonaigh, agus Seamus McGee. Bhí nasc mór ag Gaoth Dobhair leis an grúpa Skara Brae fosta. Tá dhá chór gníomhacha sa pharóiste, Cór Mhuire Dhoirí Beaga (a stiúrú ag Máire 'Baba' Bn. Uí Bhroanáin agus Eibhlín Nic Suibhne) agus Cór Thaobh a' Leithid (a stiúrú ag Doimnic Mac Giolla Bhríde). Tá albaim eisithe ag an dá dhream.
Line 79 ⟶ 68:
 
Scríobh Phroinsias Ó Maonaigh an t-amhrán "''Gleanntáin Ghlas' Ghaoth Dobhair''", atá anois ina aintiún do mhuintir na háite sa bhaile agus i gcéin.
 
▲Tá traidisiún fada aisteoireachta sa phobal agus bhí an-cháil ar Aisteorí Ghaoth Dobhair agus ar Amharclann Ghaoth Dobhair ar feadh na mblianta.
 
==Daoine clúiteacha as Gaoth Dobhair==
Aisghafa ó "https://ga.wikipedia.org/wiki/Gaoth_Dobhair"