Vicipéid

An difríocht idir athruithe ar: "Cú Uladh - Peadar Toner Mac Fhionnlaoich"

Browse history interactively
← Gabh chuig an difear roimhe seoAn chéad dhifear eile →
Content deleted Content added
VisualWikitext
mNo edit summary
No edit summary
Líne 2:
Scríbhneoir [[Gaeilge]] ab ea é '''Cú Uladh''', nó '''Peadar Toner Mac Fhionnlaoich'''. Rugadh é ar [[5 Deireadh Fómhair]] [[1857]] in Alt an Iarainn, Gleann tSúilí, Co. Dhún na nGall agus cailleadh é ar [[1 Iúil]] [[1942]]. Nuair a bhí sé seacht déag d’aisrigh sé go [[Baile Átha Cliath]] agus d'fhreastal sé ar Ard-Scoil i nGlas Naíon le haghaidh bliain, agus dhá bhliain i g[[Coláiste na Carraige Duibhe]]. Phós sé Shibhéal Ní Uadhaigh (Elizabeth Woods) i 1895 agus bhí dárdhéag clainne acu. D'fhreastal an chuid is mó dá mic ar [[Scoil Éanna]], a bhí á rith ag [[Pádraig Mac Piarais]].
 
Fuair sé post mar Oifigeach Chustaim agus Máil i Stáit Seirbhís Shasana agus chaith sé naoi mbliana dhéagdéag i Sasana leis an phost sin. De bharr a phost sa Stáit Seirbhís bhí air Cú Uladh agus a chlann taisteal ó áit go háit i rith a shaol. Bhí sé lionnaithe i n[[Dún na nGall]], m[[Béal Feiriste]], Yorkshire, An Bheatain Bheag, n[[Glaschú]], gCúl an tSúdaire agus mBaile Átha Cliath. Caith sé an chuid mhaith dá shaol mar fhile, scríbhneoir, seanachaí, drámadóir, Chonraitheoir, agus Seanadóir.
 
Bhí baint an-mhór ag Cú Uladh le [[Conradh na Gaeilge]] i rith a shaol. I 1895 bhí an chéad cruinniú ag Craobh Conradh na Gaeilge Béal Féirste i dteach Cú Uladh, 32 Bóthar Beersbridge. Bhí Cú Uladh mar Uachtarán ar Conradh na Gaeilge idir 1922 agus 1925 agus arís sa tríochaidí. Bhí sé ar an Choiste Gnó le haghaidh breis is daichead bliain agus bhí an-bhaint aige leis an Conradh i rith na blianta sin.
 
Sa bhliain 1938 rinne [[Éamon de Valera]] ([[An Taoiseach]]) éSeanadóir ina Seanadóirde, i [[Seanad Éireann]] agus bhí sé ina Seanadóir go dtí lá a bháis ar an chéad lá de Iúil 1942. Labhair sé Gaeilge amháin sa Seanad nuair a bhí chuid is mó de na seanadóirí eile ag labhairt i m[[Béarla]].
 
Scríobh sé díolaim ghearrscéalta i gcanúint [[Uladh]] faoin teideal ''Ciall na Seanráite'', agus sna blianta 1935-36, d'fhoilsigh sé sraith aistí ar [[An tÉireannach (iris)|An tÉireannach]] faoi [[Éirí Amach na Cásca]]. Tháinig na haistí i gcló faoi chlúdach leabhair sa bhliain 1992, faoin teideal ''Bliain na hAiséirí''. Chomh maith leis an saothar thíos, scríobh Cú Uladh na céadta aistí, rionntroinnt mhaith scéalta agus dánta freisin a d;'fhiolsigh sé i nuachtáin agus irisí; An Claidheamh Soluis, Sinn Féin, Fáinne an Lae, IrishIris an Fháinne, The Nation, The Irish Nation, Tír, Irish Opinion, agus An Phoblacht ina measc.
 
==Saothar==
Aisghafa ó "https://ga.wikipedia.org/wiki/Cú_Uladh_-_Peadar_Toner_Mac_Fhionnlaoich"