An difríocht idir athruithe ar: "Christiaan Huygens"

Content deleted Content added
{{Bosca sonraí}}
mNo edit summary
Líne 12:
 
Bhí '''Christiaan Huygens''' ([[14 Aibreán]], [[1629]] - [[8 Iúil]], [[1695]]), mar [[Matamaiticeoir]], [[réalteolaí]], [[ceapadóir]] agus [[fisic|fisiceoir]].
[[An Ísiltír|Ollanach]]. Rugadh é sa [[An Háig|Háig]], mar mac Constantijn Huygens. Rinne sé staidearstaidéar ar an dlí in Ollscoil Leiden agus an Cóláiste Óráiste i Breda, roimnhroimh stáidéarstaidéar ar an eolaíocht. Tugann [[Staraí]] creidiúint do Huygens do réabhlóid eolaíochtwitheolaíocht with the scientific revolution.
 
Bhí beagán baint ag Huygens le forbairt an [[calcalas]] nua aimsirthe. Bhí a obair tábhachtach ó thaobh a aragóintí i bhfábharbhfabhar tonnteoiric an t[[solas|solais]]. Sa bhliain [[1655]], d'fhionn sé gealach [[Satarn]]; [[Titan]]. Fad is a bhí sé ag stáideárstaidéar fáinní Saturn, sa bhliain [[1656]]. d'fhionn se go raibh siad déanradéanta de clocha. Sa bhliain chéanna rinne sé stáidéarstaidéar ar agus sceitse de [[Réaltnéal Oiríon]]. Bhí a phictiúir, foilsithe sa ''Systema Saturnium'' sa bhliain [[1659]]. Ag úsáid a teileascóp bhí sé in ann na réalt sa [[réaltnéal]] a aimsiú. (Glaodh an Réigiún huygens ar an píosa is gile sa taobh istigh den réaltnéal). D'fhionn sé freisin cúpla reáltnéal eile comh le réaltaí dubailtedúbailte . D'fhoirmligh sé [[Dlíthe na gluaiseachta#An dara dlí|Dara Dlí Niútan]] i bhfoirm cearnach, níos déanaí rinne [[Isaac Newton]] céartúcháinceartúcháin agus ath-fhoirmligh sé an dlí.
 
Bhí sé cháirdiúlchairdiúil le [[Blaise Pascal]], agus eiseanneisean a thug spreagadh do Huyens a leabhair faoi teoiric dóchúlacht a fhoilsiú sa bhliain [[1657]].
 
Rinne sé obair freisin ar chloig níos cruinne, go háirithe ó thaobh loingseoireacht. Sa bhliain [[1658]] d'fhoilsigh sé leabhair faoi seo darbh ainm Horologium. Eisean a cheap an [[Chlog luascadánach]], a bhí an tábhachtach ó thaobh coimeadcoimeád an t-am, agus staideáirstaidéar ar an t-am.
 
Toghadh Huygens mar baill den Cumann ríoga sa bhliain [[1663]]. Sa bhliain [[1666]] bhog sé go [[Páras]] agus d'oibrigh sé sa Acadamh Eolaíochta na Fraince faoi pátrúnacht [[Laoiseach XIV na Fraince]]. Rinne sé níos mó stáidearstaidéar ar an réalteolaíocht ag baint úsáid sa réadlann i bPáras. Sa bhliain [[1684]] d'fhoilsigh sé "Astroscopia Compendiaria" a rinne chuir síos ar a teileascóip nua gan feadáínfeadáin .
 
Bhog Huygens ar ais go dtí an Háig sa bhliain [[1681]] tar eiséis a bheith an tinn. Fuair sé bás ansin ar [[8 Iúil]], [[1695]].
 
[[Catagóir:Matamaiticeoirí|Huygens, Christian]]
Líne 30:
 
[[af:Christiaan Huygens]]
[[ar:كريستيان???????? هويجنز??????]]
[[az:Xristian Hüygens]]
[[bg:Кристиан???????? Хюйгенс???????]]
[[bn:???????????? ????????]]
[[bn:খ্রিস্টিয়ান হাওখেন্স]]
[[bs:Christiaan Huygens]]
[[ca:Christiaan Huygens]]
Líne 40:
[[da:Christiaan Huygens]]
[[de:Christiaan Huygens]]
[[el:Κρίστιαν???????? Χόυχενς???????]]
[[en:Christiaan Huygens]]
[[eo:Christiaan Huygens]]
Líne 46:
[[et:Christiaan Huygens]]
[[eu:Christiaan Huygens]]
[[fa:کریستین??????? هویگنس??????]]
[[fi:Christiaan Huygens]]
[[fr:Christiaan Huygens]]
[[fy:Christiaan Huygens]]
[[gl:Christiaan Huygens]]
[[he:כריסטיאן???????? הויגנס??????]]
[[hi:?????????? ???????]]
[[hi:क्रिस्टियन हुगेन्स]]
[[hr:Christiaan Huygens]]
[[ht:Christiaan Huygens]]
Líne 60:
[[is:Christiaan Huygens]]
[[it:Christiaan Huygens]]
[[ja:??????????????]]
[[ja:クリスティアーン・ホイヘンス]]
[[ko:크리스티안????? 하위헌스????]]
[[la:Christianus Hugenius]]
[[lb:Christiaan Huygens]]
Líne 74:
[[pt:Christiaan Huygens]]
[[ro:Christiaan Huygens]]
[[ru:Гюйгенс???????, Христиан????????]]
[[scn:Christiaan Huygens]]
[[sco:Christiaan Huygens]]
Líne 81:
[[sk:Christiaan Huygens]]
[[sl:Christiaan Huygens]]
[[sr:????????? ???????]]
[[sr:Кристијан Хајгенс]]
[[sv:Christiaan Huygens]]
[[ta:???????????? ???????]]
[[ta:கிறிஸ்டியான் ஹைஜன்ஸ்]]
[[th:????????? ???????]]
[[th:คริสเตียน ไฮเกนส์]]
[[tr:Christiaan Huygens]]
[[uk:Хрістіан???????? Гюйгенс???????]]
[[vi:Christiaan Huygens]]
[[zh:克里斯蒂安·惠更斯]]
[[zh-min-nan:Christiaan Huygens]]