An difríocht idir athruithe ar: "Róidiam"

Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
Líne 1:
Ceann de na miotail i ngrúpa an phlatanaim is é an '''róidiam''', '''RdRh''', dúil uimhir a 45. Ní bhíonn sé le fáil sa dúlra ach go tearc, go háirithe mar neamhghlaine i mianta an [[Platanam|phlatanaim]], an [[Pallaidiam|phallaidiam]] agus an [[Ór|óir]]. Ní áibhéil a rá go bhfuil róidiam seacht n-oiread níos daoire ná an t-ór féin.
 
Níl ach aon iseatóp cobhsaí amháin ag an róidiam, mar atá, RdRh-103, agus sin é an t-aon chineál róidiam atá le fáil go nádúrtha. Is é RdRh-101 an t-iseatóp radaighníomhach is fadsaolaí, ach ós rud é nach bhfuil an ceann sin féin ach trí bliana is ceithre mhí ar leathré, ní féidir teacht air sa dúlra.
 
Tá an róidiam an-díonta ar na hocsaídeoirí láidire a thuaslagaíonn an chuid is mó de na miotail lómhara féin. Ní dhéanann an t-aigéad nítreach dochar ar bith dó, agus ní oibríonn an ''aqua regia'' féin air mar a oibríonn sé ar an ór.
Líne 8:
 
Tá tábhacht áirithe ag an róidiam sa tseodóireacht freisin, ach is annamh a dhéantar fáinní nó seodra eile as róidiam glan, nó is miotal crua righin é an róidiam - ní ghéillfeadh sé do bhuillí an chasúir - agus leáphointe sách ard aige fosta. Mar sin, níl sé furasta róidiam a shaoirsiniú go seodra. Go tipiciúil, cuirtear brat róidiam ar airgead geal nó ar ór geal le loinnir an róidiam a fhágáil ar an bhfáinne.
 
Is iad na huimhreacha ocsaídiúcháin is minicí a bhíonn ag an róidiam ina chuid comhdhúl ná +3, ach tá a lán staideanna ocsaídiúcháin eile aige freisin, +4 ach go háirithe, agus ceimic sách casta aige. Tá dhá ocsaíd ann ar a laghad, Rh<sub>2</sub>O<sub>3</sub> nó an trí-ocsaíd déróidiam (uimhir ocsaídiúcháin: +3), agus RhO<sub>4</sub> nó teatrocsaíd an róidiam (uimhir ocsaídiúcháin: +4). I gcomhdhúile coimpléasca de chuid an róidiam, is féidir gurb í an staid fhoirmeálta ocsaídiúcháin atá ag an róidiam ná 0, nó bíonn an t-adamh róidiam timpeallaithe ag [[Liogann|lioganna]] ar féidir teacht orthu ina móilíní neamhspleácha freisin. Sampla de seo is ea Rh<sub>4</sub>(CO)<sub>12</sub>.