An difríocht idir athruithe ar: "Cath Maighe Tuireadh"

Content deleted Content added
No edit summary
Líne 2:
 
==An Chéad Cath Maighe Tuireadh==
Insíonn an chéad téacs, uaireanntauaireanta ainmnithe mar an 'Cét-Cath Maigh Tuiread' (Chéad Cath Maighe Tuireadh) nó amanntaíamanta eile mar 'Cath Maigh Tuiread Cunga' nó mar 'Cath Maigh Tuiread Theas', faoi scéal na Tuatha Dé Danann agus cé chaoi a thóg siad seilbh ar an oileáin ó na bFhirFir BhoilgBholg. TosnaíonnTosaíonn sé le pháistí 'Nemed', grúpa níos luaithe abhía bhí ina gcónaí ar an oileáin, ag imeacht ón oileáin go dtí An Ghréig chun éalú amach ón fulaingt abhía bhí acúacu faoi na FomóiríbhFomhóirí. Tháinig grúpa sliocht Nemed, Na bFhirbhFir Bhoilg, ar ais go dtí Éire chun bhuaigh uirthíuirthi, agus áitíonn siad í ar feadh tríocha bhliain go dtí teacht na Tuatha Dé DannannDanann, sliocht eile ó Nemed.
 
Tagann Na Tuatha Dé Danann, faoi gceannas an Rí 'Nuada Airgetlám' (Nuadha Airgidlámh), go dtí Éire i 300 loinge ó na h-oileáin sa tuaisceart. Tá an teacht seo réamhfháisnéise leistuartha anag Rí na bFhirbhFear BhoilgBolg, Eochaid Mac Eirc. Nuair a thuirlingaíonnthuirlingíonn siad, dóigheanndónn siad na loinge. TosnaíonnTosaíonn caibidilíochtaí idir 'Sreng' ó na bhFir BhoilgBholg agus 'Bres' ó na Tuatha Dé Danann agus éilíonn Bres ar na bhFir BhoilgBholg chun dul i gcath leóleo nó lig leathchuid Éire dóibh. Roghnaíonn taoisigh Fir Bhoilg an chath. Tar éis moill le ullmhúcháin na h-airm, tosnaíonntosaíonn an chath agus leanann sé ar feadh roinnt laethanta. Téanna Nuadha i gcoinne Sreng, agus baineann Sreng a lámh uaidh, ach fós, faigheann na Tuatha Dé Danann an lámh in uachtar. Tá sos cogaidh beartaithe, agus faigheann na bhFir Bhoilg trí roghanna; tréigíutréigint Éire, roinnt amach an talún le na Tuatha Dé Danann, nó lean ar aghaidh leis an chath. Roghnaíonn siad chun dul i dtroid. Tugann Sreng a dhúshlán do Nuadha chun dul i ngleic leis ina aonar. Glacann Nuadha le seo ar an coinníolachcoinníollach gur cenagailíonngcanglaíonn Sreng cheann amháin den a láimhe chun bheith féireáilteféaráilte, ach níor glacann Sreng le seo. Ansin, bheartaíonn na Tuatha Dé Danann chun cheann amháin de na Cúigí a offráilofráil do na bhFir Bhoilg agus roghnaíonn siad Cúige Chonnacht. Tá Nuadha tógtha amach mar Rí mar gheall ar an fhíric go raibh lámh amháin aige agus tá Bres curtha isteach ina h-áit. Nuair a faigheann Bres bás mar gheall ar deoch nimhneach, faigheann Nuadha a choróin ar ais agus a lámh deisithe.
 
==An Dara Cath Maighe Tuireadh==
Insíonn an dara téacs den ainm seo, uaireanntauaireanta ainmnithe mar 'Cath Deireanach Maighe Luirg', 'Cath Maigh Luirg Thuaidh' agus 'Cath Tánaiste Maigh Luirg', cad é mar a thit na Tuatha Dé Danann faoi rialtas na FormóríbhFomhórach agus Éireann buaite acúacu, agus ansin, cé chaoíchaoi a throid siad ar ais chun éalú amach as an fulaingt. Méadaíonn sé ar na tagairtí a bhí déanta faoin cath i 'Lebor Gabála Érenn' (Leabhar Gabhála Éireann)agus sna h-annála Éireannach, agus cheann amháin de na foinsí is saibhre faoi na seannsean DéannaDéithe is ea é. Tá sé le fáil i lámhscríbhínlámhscríbhinn ón 6ú déag aois ach creidtear go raibh sé déanta as foinsí éagsúla abhía bhí curtha le chéile san 12ú aois ó ábhar den 9ú aois.
 
TosnaíonnTosaíonn sé le chúntaschuntas gairid den chéad cath, cailliúcailliúint lámhláimhe Nuadha, a chuid ionadaíocht le Bhres, agus ansin insíonn sé cé chaoi a rugadh Bres ó comhcheangal idir Éiriú ó na Tuatha Dé Danann agus Elatha ó na FormóiríbhFomhóirí. Mar gheall ar a fhólaíocht bhí Bhres an -dian le na Tuatha Dé Danann, ag tabhairt ar na daoine is uaisle acúacu gnáth-obair a dhéanamh, ag lorg ómós trom, agus ag teipeadh chun leibhéal fáilteach abhía bhí á tniú ón Rí a thaispeáint. Tá sé curtha as oifig mar Rí agus tá Nuadha, le lámh úr nua déanta as airgid a bhfuair sé ón lia Dian Cecht (mac aige ba chúis chun feoil a fhás air), curtha ar ais mar Rí. Iaraíonn Bhres cabhairt ó na FomóiríFomhóirí chun an ríocht a athgabháilathghabháil, agus in aineoinnainneoin diúltú a athair Elatha, aontaíonn ceannaire eile ó na Fomóirí, Balór anBalor DrochshúilDrochshúile, leis chun chabhairtchabhair a thabhairt dó in aineoinnaineoin na Tuatha Dé Danann agus tógann sé airm ollmhór. Idir an dá linn, tagann Lúgh, tortha eile ó chomhcheangal idir duine éigin ó na FormóiríFomhóirí agus duine éigin ón Tuatha Dé Danann, go dtí chúirt Uí Nuadha agus tar éis taispeántas iontach lena cheirdeanna, tá sé curtha i gceannas thar na fórsaí Tuatha Dé Danann. Maríodh Nuadha i dtroid le Bhalór an DrochshúilDrochshúile, ach maraíonn Lúgh, seanmhicseanmhac le Nuadha, an cheannaire Formóirína bhFomhórach lena h-iris ag bhriseadh a drochshúil tríd chúl a cheann, áit ina dhéanann sé olldamáiste ar na FormóiríFomhóirí. Tá Bres faighte beo tar éis an cath agus tá sé sparáiltespáráilte ar an coinníoll gur teagascaíonnteagascann sé lena Tuatha Dé Danann cé chaoi a treabhadh, a shíol agus a bhaint. Sa deireadh tarrtháilaíonntarrthálaíonn Lúgh, An Daghda agus Ogma clairseoir Lúgh, Uaitne, cé a bhí gabhtagafa leag na FormóiríbhFomhóirí.