An difríocht idir athruithe ar: "Grianghrafadóireacht"

Content deleted Content added
m robot Adding: gan, ia, la Modifying: bat-smg
No edit summary
Líne 1:
[[Íomhá:Kodak-Vollenda620-detail.jpg|thumb|220px|Ceamara[[Grianghrafadán]]]]
Is éard atá i n'''grianghrafadóireacht''' ná íomhá seasta a thaifeadadh ar ábhar solas-íogair go ceimiceach, go meicniúil nó go digiteach. Go bunúsach ciallaíonn an focal grianghrafadóireacht scríobh le solas na gréine.
 
Líne 5:
Tosaíodh ar íomhánna a cheapadh i g''[[camera obscura]]'' a theilg íomhá trí lionsa laistigh de [[Seomra dorcha|sheomra dorcha]]. Ba mar chabhair líníochta d'ealaíontóirí a bhí sé. Le forbairt na ceimice tugadh faoi deara go raibh tionchar ag an solas ar cheimicí áirithe, go háirithe clóiríd airgid. Ba é [[Joseph Nièpce]] a rinne an chéad ghrianghraf i samhradh na bliana [[1827]], ach ba é a chomhpháirtí [[Louis Daguerre]] a rinne forbairt ar dhóigh le plátaí grianghrafacha a tháirgeadh ionas go mbeadh íomhá buan ar fáil. Bhí an-ráchairt ar an bpróiseas nua láithreach bonn agus tosaíodh ar phortráidí agus ar thírdhreacha a ghlacadh ar fud na hEorpa agus Mheiriceá Thuaidh, agus ba chuid riachtanach de ghiúirléidí na taiscéalaíochta é do chuid mhór de na daoine a bhí ag taisteal chuig na háiteanna ba iargúlta ar domhan. Bhí an próiseas an-chostasach áfach agus ní raibh ach íomhá amháin le fáil as.
 
D'fhorbair [[William Fox Talbot|William Henry Fox Talbot]] an claonchló i [[1835]], rud a chuir ar chumas clódóirí cóipeannamacasamhla gan teoradh a dhéanamh de ghrianghraf ar bith. Ba ar [[páipéar|pháipéar]] a bhí an claonchló ar dtús, ach bhí torthaí níos fearr ar fáil ar ghloine, agus de réir a chéile rinneadh forbairt ar scannáin ([[ceallafán]]) agus ní raibh an oiread céanna ama ag teastáil chun grianghraf a ghlacadh. D'fhéadfaí gluaiseacht a reo i ngrianghraf agus bhí an-tóir air an bpróiseas úr sna nuachtáin.
 
Tháinig feabhas de réir a chéile ar chaighdeán na scannán agus b'fhéidir formáidí níos lú a úsáid. Ba mhinic claonchló 20 x 25cm á úsáid ag tús ama ach ba iad na formáidí 35mm agus 6 x 6cm na caighdeáin do ghrianghrafadóirí gairmiúla faoi lár an fichiú haois. Bhíodh ar na grianghrafadóirí fadó gach gné den phróiseas a fhoghlaim iad féin, staidéar a dhéanamh ar sholas agus ar lionsaí, ach de réir a chéile d'fhás tionscal ollmhór a rinne forbairt ar réaladh na n-íomhánna, ar na scannáin agus ar luach nochtaithe na gceamaraí ionas gurbh fhusa go mór gnó an ghrianghradóraghrianghrafadóra. Rinneadh gnéithe uathoibreacha den nochtadh agus den bhfócas sna 1970í agus tháinig a lán ceamaraí[[grianghrafadán|grianghrafadáin]] beagabheaga ar an mhargadh a bhí chomh cumasach le huirlisí an lucht gairmiúil. Bhí [[Henri Cartier-Bresson]] an-cháiliúil mar gheall ar a chuid grianghrafannagrianghraif tuairisciúla don eagraíocht [[Magnum]].
 
Le forbairt na [[ríomhaireacht]]a, tháinig scannóirí ar an mhargadh a chuir ar chumas an ghnáthdhuine grianghrafannagrianghraif a thaifeadadh mar cháipéisí digiteacha agus bhí an-tionchar ar fad aige sin ar an bhfoilsitheoireacht. As sin tháinig [[CeamaraGrianghrafadán digiteach|ceamaraígrianghrafadáin digiteacha]] atá anois (2004) inchomórtas ó thaobh gnéithe agus chaighdeán na híomhá is atá ceamaraígrianghrafadáin 35mm.
{{stumpa}}
[[Catagóir:Ealaíon]]