An difríocht idir athruithe ar: "Cogadh na Naoi mBliana (Éire)"

Content deleted Content added
mNo edit summary
m robot Modifying: es:Guerra de los Nueve Años (Irlanda); cosmetic changes
Líne 1:
Sa bhliain [[1594]], thosaigh cogadh, '''Cogadh na Naoi mBlian''', a mhair ar feadh naoi mbliana. Uaireanta glaotar ''Réabhlóid Thír Eoghain'' air (Tyrone Rebellion i mBéarla) nó 'Cogadh an Dá Aodh', ón cheannaire Aodh Ó Néill, iarla Thír Eoghain, agus Aodha Ó Dónaill, taoiseach Thír Chonaill. Bhí an cogadh idir na n[[Gael]] agus na [[Sasana|Sasanaigh]]igh.
Ar feadh naoi mbliana choinnigh comhghuaillithe an Tuaiscirt cúl ar phleananna plandála na Sasanach. Cé go raibh arm Shasana i bhfad níba mhó ná arm na nGael, chaill na Sasanaigh cath i ndiaidh catha.
 
Faoi threoir straitéiseach Uí Néill agus díograis agus diongbháilteacht Uí Dhomhnaill, éirí amach éifeachtach a bhí ann. [[Aodh Ó Néill]] (as [[Contae Thír Eoghain]]) agus [[Aodh Rua Ó Dónaill]] as Tír chonaill nó ([[Contae Dhún na nGall]]) a bhí i gceannas ar fhórsaí na Ghaeil agus bhí cúpla comhghuaillí acu [[Ó Súilleabháin Béir]] ina measc, agus forsaí eile i g[[Cúige Mumhan]].
 
Thosaigh an cogadh i g[[Cúige Uladh]] ach de réir a chéile scaip an réabhlóid ar fud na tíre go háirithe i [[Cúige Mumhan]],agus go tailte Uí Dhónaill i g[[Cúige Chonnacht]].
 
Le Mag Uidhir Fhear Manach lena dtaobh, ghlac siad seilbh ar a gcuid tailte féin agus níos faide ar shiúl. Tógadh ó Néill i gcúirt na Sasana, áit a bhfuair sé oiliúint i mbeartaíocht na cogaíochta agus in ealaín na taidhleoireachta. Bhain sé úsáid mhór as an dá scil seo. Bhí na Gaeil ag cur i gcoinne riail na Sasanach, go háirithe mar a bhain sí le cúrsaí creidimh agus sealúchais de réir mar a bhí monarcacht na Sasanach ag iarraidh an Athrú Creidimh a chur i bhfeidhm in Éirinn.
 
Sa deireadh thiar, theip orthu ina n-iarracht. Bhí cumhacht Shasana, go háirithe ar muir agus ó thaobh airtléire, ró-láidir agus tháinig cabhair ó Rí na Spáinne ró-mhall agus ró-shuarach. Tháinig deireadh leis an chogadh sa bhliain [[1603]], tar éis briseadh ar na Gaeil ag [[Cath Chionn tSáile]] i [[1601]] agus rinne Ó Néill conradh síochána leis na Sasanaigh ag an [[An Mhainistir Mhór|Mainistir Mhór]].
De bharr [[Teitheadh na nIarlaí]] i [[1607]] chuir na Sasanaigh [[Phlandáil Uladh]] ar bun.
 
Líne 21:
[[en:Nine Years' War (Ireland)]]
[[eo:Naŭjara milito (Irlando)]]
[[es:Guerra de los nueveNueve añosAños (Irlanda)]]
[[fr:Guerre de neuf ans en Irlande]]
[[it:Ribellione di Tyrone]]