An difríocht idir athruithe ar: "Í Cholm Cille"

Oileán de chuid na [[Na hOileáin Istigh|h-Eileanan a-staigh]] in Inse Ghall na [[Albain|hAlban]] is ea ''' Ì Chaluim Chille''' (''Gaeilge na hÉireann: Í Cholm Cille''), nó '''Idhe'''.

Tá áit faoi leith aige i stair na Chríostaíochta in Albain agus tá clú air toisc go bhfuil suaimhneas agus áilleacht nádúrtha ag baint leis.

==Sanasaíocht==

Bhí [[Inse Ghall]] faoi fhorghabháil ag cainteoirí ag a raibh ar a laghad ceithre theanga acu,. Mar thoradh ar seo, tá níos mó ná brí amháin ag roinnt mhaith d'ainmneacha an oileáin.

Mar sin féin, más ann, is beagán díobh a bhailigh an méid ainmneacha éagsúla thar na céadta bliain mar an oileán ar a dtugtar i Béarla "Iona". Thug na foirmeacha is luaithe d'ainm an oileáin deis don scoláire logainm [[William J Watson]] a thaispeáint go raibh i gceist leis an ainm, ar dtús, ná rud éigin cosúil le "Iúr-áit." An ghné Ivo-, ag sainchiallú "Iúr", tarlaíonn sí i scríbhinn Ogham (Iva-cattos [ginideach], Iva-geni [ginideach]) agus i n-ainmneacha Gallach (Ivo-rix, Ivo-magus) agus d'fhéadfadh gurb é a bhí mar bhun do na luath-ainmneacha Gaeilge, mar Eogan (Ogham: Ivo-genos). [5] Is féidir go bhfuil baint ag an ainm leis an duine miotaseolaíoch, Fer hÍ mac Eogabail, mac altrama [[Mhanannán mac Lir|Mhanannán mac Lir]], an réamhainm leis an mbrí "fear an Iúir." .

 

Sa bhliain [[563]] tháinig bád i dtír ar Oileán Í. istigh sa [[curach|churach]] bhí imircigh ó [[Éire|Éirinn]] - [[manach| manaigh]] a bhí ann agus ina measc bhí duine a bhíodh an-tábhachtach ag baint leis i stair na [[An Bhreatain|Breataine]] ná aon duine eile a bhí beo sna [[An Mheánaois|Meánaoiseanna]].

 

Bha ceanglaichean mòra eadar na mannaich ann an I agus an teaghlach cùmhachdach o Eirinn, Clann [[Ui Nèill]].

 

Chan ann a mhàinn ri na dùthchannan Ceilteach a bha cùmhachd Eaglais Chaluim Chille ach cuideachd ri gall mar na [[Lochlannaich]] (an dèidh dhaibh gabhal ri Crìosd) agus na [[Sassannaich]].

Tha rìghrean bhon [[Nirribhidh]] agus [[Sasainn]] air an tioghlaigeadh air an eilean cuide ri iomadach rìgh bho [[Dàl Riada]], [[Eirinn]], [[Alba]] agus eile.

 

==Ainm an oileáin==