An difríocht idir athruithe ar: "Art Ó Gríofa"
Content deleted Content added
m litriú |
|||
Líne 24:
== Óige ==
Ba i m[[Baile Átha Cliath]] a rugadh Art Ó Gríofa (nó Ó Gríobhtha) ar an 31 Márta 1871. Ba de shliocht Bhreatnach é agus fuair sé a chuid oideachais ó na [[Bráithre Críostaí]]. Bhí a athair ina chlódóir sa nuachtán ''[[The Nation]]'', agus bhí sé ar
Ar theacht ar ais go hÉirinn dó i [[1899]], bhunaigh sé nuachtán darbh ainm ''[[The United Irishman]]''. Bhí Ó Gríofa an-ghéar ar fad ina ionsaithe ar Pháirtí Parlaiminteach a linne, ach níor liobrálach ná [[sóisialach]] ar dhóigh ar bith é féin. Mheas sé go raibh córas impiriúil na [[Rúis]]e agus na [[Gearmáine]] níos fearr ná córas na Breataine. Bhunaigh sé eagraíocht darbh ainm [[Cumann na nGaedheal]] chun cur i gcoinne chuairt rí [[Shasana]] ar
Chuaigh Cumann na nGaedheal i bpáirt le heagraíochtaí eile i [[1905]] agus bunaíodh Sinn Féin. Cuireadh an dlí ar pháipéar Uí Ghríofa, ''The United Irishman'' agus dúnadh é, ach thosaigh sé nuachtán eile faoin teideal Sinn Féin láithreach bonn. Páipéar laethúil a bhí ann go dtí gur cuireadh faoi chois é [[1914]].
== Sinn Féin ==
D'fhógair Ó Gríofa go raibh [[Acht an Aontais]] idir Éire agus an Bhreatain mídhleathach, agus mar sin gur démhonarcacht a bhí ar bun go dleathach go fóill, is é sin go raibh dhá ríocht a bhí ar chomhchéim le chéile ann, Éire agus an Bhreatain, seachas [[an Ríocht Aontaithe]] a fógraíodh in [[1801]]. D'fhoilsigh sé
== Éirí Amach ==
[[Íomhá:Anglo-Irish Treaty Griffith annotated2.gif|deas|250px|thumb|Leathanach ón g[[Conradh Angla-Éireannach]], leis a théacs
Faoi threoir bhaill de Bhráithreachas na Poblachta, eagraíodh [[Éirí Amach na Cásca]] i [[1916]], agus cuireadh faoi chois go mear é. Thug na Sasanaigh 'Éirí Amach Shinn Féin' ar an eachtra cé nach raibh aon bhaint ag an bpáirtí leis. Cuireadh na sluaite i ngéibheann agus nuair a tháinig siad amach as an phríosún i [[1917]] chuaigh an-chuid acu isteach i Sinn Féin, agus é ar intinn acu an phoblacht a chur chun cinn. Tar éis roinnt mhaith argóna, glacadh leis go n-éileofaí poblacht agus go bhfágfaí faoin phobal tacú leis an éileamh sin nó le dearcadh Uí Ghríofa.
== Cogadh na Saoirse ==
Toghadh Ó Gríofa ina bhall Parlaiminte (MP) don [[
Scríobh [[Sean Ó Lúing]] beathaisnéis chuimsitheach faoi.
|