An difríocht idir athruithe ar: "Nua-Eabhrac (stát)"
Content deleted Content added
Replaced content with 'lol' |
Undo revision 343817 by 93.107.20.175 (Talk) |
||
Líne 1:
{{glanadh}}
{{Úsáidíeile|an stát|Nua-Eabhrac}}
Is [[stát]] sna [[Stáit Aontaithe Mheiriceá]] é '''Nua-Eabhrac'''
{| class="toccolours" style="float:right; clear:right; width:300px; margin-left: 1em;"
|+ <font size=+1>'''State of New York'''</font>
| align="center" colspan="2" style="background:#efefef;" |
{| class="toccolours" style="margin: 0 auto;"
| align="center" width="160px" | [[Íomhá:New York state flag.png|125px]]
| align="center" width="140px" | [[Íomhá:Seal_of_New_York.svg|125px]]
|-
| align="center" width="160px" | [[Bratach na Nua-Eabhrac|Bratach]]
| align="center" width="140px" | [[Séala na Nua-Eabhrac|Séala]]
|}
|----
| align="center" colspan="2" | [[Íomhá:Map of USA highlighting New York.png]]
|----
|'''Leasainm'''
|Empire State (Stát na hImpireachta)
|----
|width="130"| '''[[Teanga oifigiúil|Teangacha oifigiúla]]'''
| Níl aon cheann. [[Béarla]] i ngníomh
|----
| '''[[Príomhchathair]]'''
| [[Albany]]
|----
| '''Cathair is mó'''
| [[Nua-Eabhrac (cathair)|Cathair Nua-Eabhrac]]
|----
| '''[[Gobharnóir]]'''
| [[David Paterson]]
|----
| '''[[Dáta iontrála i SAM]]'''
| [[26 Iúil]], [[1788]]
|----
| '''Ord iontrála i SAM'''
| 11<sup>ú</sup>
|----
| '''[[Achar]]'''<br /> - In iomlán <br /> - % uisce <br /> -Áit de réir Achair i measc SAM
| <br /> 141,205 km² <br /> 13.3% <br /> 27<sup>ú</sup>
|----
| '''[[Daonra]]'''<br /> - In iomlán ([[2002]])<br /> - [[Dlús daonta|Dlús]]
| <br /> 19,190,115 (3<sup>ú</sup>)<br /> 155.18/km² (6<sup>ú</sup>)
|----
| '''[[Crios ama]]'''
| [[Am Uilíoch Comheagartha|UTC]]-5 <br />(Samhradh: UTC-4)
|----
| '''Leithead'''
| 455 míle
|----
| '''Fad'''
| 530 míle
|----
| '''Airde is mó'''
| 1,629 troigh
|----
| '''Meán airde'''
| 305 troigh
|----
| '''Airde is lú'''
| 0
|----
| '''Cód ISO'''
| US-NY
|----
|}
== Stair ==
Ceann de na céad stáit a cuireadh ar bun i Meiriceá Thuaidh, ainmnítear an stát seo as cathair [[Nua-Eabhrac (cathair)|Nua-Eabhrac]]. Ba iad muintir na [[an Ísiltír|na hÍsiltíre]] ar dtús a chur fúthu ag Fort Orange, ar shuíomh [[Albany]] an lae inniu, sa bhliain [[1624]]. Ba iad freisin a chuir cathair [[Nieuw Amstardam]] ar bun i [[1625]], agus de réir an scéil choitinn, cheannaigh [[Peter Minuit]] oileán [[Manhattan]] ó na [[Indiach|hIndiaigh]] ar bheagán áilleagán, arbh fhiú $24 iad. Sa bhliain [[1664]], thug an pobal maoirseacht do [[Sasana|Shasana]] ar an gcathair. Thug siadsan "New York" ar an limistéir in omós do Dhiúic Eabhraic. Is de bhunús Cheilteach an ainm Eabhrac.
Bhí [[Nua-Eabhrac (cathair)|Nua-Eabhrac]] ina phríomhchathair sna Stáit Aontaithe Mheiriceá (S.A.M.) ar feadh aistir ghearr i ndiaidh [[Cogadh na Saoirse|Chogadh na Saoirse]].
== Tionscal ==
I measc tionscal an stáit, tá [[foilsíocht]] agus [[clóbhualadh]], [[innealra]] agus [[feisteas tionsclaíoch]], [[innealra leictreonach]], [[turasóireacht]], agus [[feirmeoireacht]]. Meastar ar an seachtú háit é le táirgeadh tionscail. Tógtar eallach agus éanlaith clós, agus fástar glasraí, torthaí agus min. Tá tábhacht, leis, le fás caora finiúna agus déanamh fíona ar an [[Oileán Fada]] agus i ngleann an [[Hudson]].
== Gnéithe Fisiciúla na Tíre ==
Tá sléibhte [[Na sléibhte Adirondack|na nAdirondack]] i dtuaisceart an Stáit, agus cinn ísle na [[Na sléibhte Catskills|Catskills]] siar as Albany i lár an Stáit. Ritheann abhainn mhór an [[Hudson]] ó limistéir theorainn [[Ceanada|Cheanada]] go cathair Nua-Eabhrac, agus seolann loingeas móra uirthi go dtí Albany. Ba é tógail an [[Canál Erie|Chanáil Erie]], go deimhin, a chur bun leis an dtús áite a bhí le fada ag cathair Nua-Eabhrac i gcursaí tráchtála. Bhí bealach sa chanál le táirgeadh de chuid mhór den tír a thabhairt ar uisce go dtí an cósta roimh aimsir na dtraenach.
== Cathair Nua-Eabhrac ==
Roinntear [[Nua-Eabhrac (cathair)|cathair Nua-Eabhrac]] inniu ina cúig bhuirg:
* Nua-Eabhrac (ar a dtugtar [[Manhattan]] go hiondúil, chomh maith leis an oileán ar a bhfuil sé suite)
* [[Brooklyn]] (ar é a ainm rialtasa Kings County)
* [[Queens]],
* [[An Bronx]]
* Oileán Staten ([[Staten Island]])
Bhí [[daonra]] 8,008,278 i gcathair Nua-Eabhrac i [[2000]], rud a thugann áite di i measc chathracha na Stát Aontaithe. Ba í cathair Nua-Eabhraic longphort iontrála an-chuid d'imirceaigh na hEorpa go dtí na S.A.M. Ba í [[Oileán Ellis]] sa chalafort stáisiúin iontrála na loingeas paisnéara ón naoú haois déag go tús an fichiú haois. Roimhe sin, thigidís i dtír ar dheisceart Manhattan, in áit ar a dtugtar an Battery. Fós féin, tá pobail éagsúla le feiceáil ar fud na cathrach. Sa lá atá inniu ann, tagann a lán imirceach ar tír in [[Aerfort Idirnáisiúnta John. F. Kennedy|Aerfort John F. Kennedy i Queens]], nó in [[Aerfort Idirnáisiúnta Newark|Aerfort Newark]], i New Jersey, atá suite i gcóngar 35km ón gcathair.
== An tOileán Fada ==
Síneann [[An tOileán Fada]] amach soir as cathair [[Nua-Eabhrac (cathair)|Nua-Eabhrac]]. Tá sé os cionn 170 km ar fhaid, ach níl sé mórán thar 30 km ar leithead in aon chuid de. De ghnáth nuair a luaitear an ainm, fágtar [[Queens]] agus [[Brooklyn]] ar lár, mar go bhfuilid i gcathair [[Nua-Eabhrac (cathair)|Nua-Eabhrac]], cé gur chuid den oileán iadsan maidir le [[tíreolaíocht]].
== Fuíoll an Stáit ==
I measc chathracha móra eile an stáit, áirítear [[Buffalo]] (d. 292,648), [[Syracuse]] (d.147,306), [[Yonkers]] (d.196,086), agus [[Rochester]] (d.219,773). Tugtar go minic ''"Upstate"'' ar chuid an Stáit a luíonn ó thuaidh ó chathair Nua-Eabhrac agus an Oileáin Fada, .i. mórchuid an stáit. ''"Downstate"'' a luaitear orthu siúd ó theas ó chathair Nua-Eabhrac, ach ní minic a úsáidtear an téarma siúd.
{{Stáit Aontaithe Mheiriceá}}
[[Catagóir:Stáit Mheiriceá]]
{{Nasc AR|es}}
[[af:New York (deelstaat)]]
[[als:New York (Bundesstaat)]]
[[am:ኒው ዮርክ]]
[[an:Nueva York (estato)]]
[[ang:Nīwe Eoforwic]]
[[ar:نيويورك (ولاية)]]
[[arc:ܢܝܘ ܝܘܪܟ (ܐܬܪܘܬܐ ܡܚܝܕܐ ܕܐܡܪܝܟܐ)]]
[[arz:ولاية نيويورك]]
[[ast:Nueva York (estáu)]]
[[az:Nyu-York (ştat)]]
[[bar:New York (Bundesstaat)]]
[[bat-smg:Niojuorks (valstėjė)]]
[[bcl:Nueva York (estado)]]
[[be-x-old:Нью-Ёрк (штат)]]
[[bg:Ню Йорк (щат)]]
[[bi:Niu York (Bundesstaat)]]
[[bn:নিউ ইয়র্ক (অঙ্গরাজ্য)]]
[[bpy:নিউ ইয়র্ক]]
[[br:New York (Stad)]]
[[bs:New York (država)]]
[[ca:Estat de Nova York]]
[[cbk-zam:Nueva York]]
[[ceb:New York]]
[[chr:ᏄᏲᎩ]]
[[cs:New York (stát)]]
[[cv:Çĕнĕ Йорк (штат)]]
[[cy:Efrog Newydd (talaith)]]
[[da:New York (delstat)]]
[[de:New York (Bundesstaat)]]
[[el:Νέα Υόρκη (πολιτεία)]]
[[en:New York]]
[[eo:Nov-Jorkio]]
[[es:Nueva York (estado)]]
[[et:New Yorgi osariik]]
[[eu:New York (estatua)]]
[[fa:نیویورک (ایالت)]]
[[fi:New York (osavaltio)]]
[[fo:New York]]
[[fr:État de New York]]
[[frp:New York (Ètat)]]
[[gd:Eabhraig Nuadh (stàit)]]
[[gl:Estado de Nova York]]
[[gv:York Noa (steat)]]
[[hak:Néu-Yok]]
[[haw:Nuioka]]
[[he:ניו יורק (מדינה)]]
[[hi:नया यॉर्क]]
[[hr:New York (savezna država)]]
[[ht:Nou Yòk (eta)]]
[[hu:New York (állam)]]
[[id:New York]]
[[ig:Nú Yọk]]
[[ik:Tchiaq York]]
[[io:Nova-York (stato)]]
[[is:New York-fylki]]
[[it:New York (stato)]]
[[ja:ニューヨーク州]]
[[jv:New York (Negara bagéyan)]]
[[ka:ნიუ-იორკი (შტატი)]]
[[kn:ನ್ಯೂ ಯಾರ್ಕ್]]
[[ko:뉴욕 주]]
[[ku:New York]]
[[kw:Stat Evrek Nowydh]]
[[la:Novum Eboracum]]
[[lad:Nueva York (estado)]]
[[li:New York (staot)]]
[[lij:Neuvo York (stato)]]
[[lmo:New York]]
[[lt:Niujorko valstija]]
[[lv:Ņujorka (štats)]]
[[mi:New York]]
[[mk:Њујорк (сојузна држава)]]
[[ml:ന്യൂയോർക്ക്]]
[[mr:न्यूयॉर्क]]
[[ms:New York]]
[[nah:Yancuīc York]]
[[nds:New York (Bundsstaat)]]
[[nl:New York (staat)]]
[[nn:Delstaten New York]]
[[no:New York (delstat)]]
[[nv:Nííyóó Hahoodzo]]
[[oc:Nòva York (estat)]]
[[os:Нью-Йорк (штат)]]
[[pa:ਨਿਊਯਾਰਕ]]
[[pap:New York]]
[[pl:Nowy Jork (stan)]]
[[pms:New York (stat federal)]]
[[pnb:نیو یارک]]
[[pt:Nova Iorque (estado)]]
[[qu:New York suyu]]
[[rm:New York (stadi)]]
[[ro:New York (stat SUA)]]
[[ru:Нью-Йорк (штат)]]
[[scn:New York (statu)]]
[[sco:New York State]]
[[sh:New York (država)]]
[[simple:New York]]
[[sk:New York (štát USA)]]
[[sl:New York (zvezna država)]]
[[sq:New York]]
[[sr:Њујорк (држава)]]
[[stq:New York (Stoat)]]
[[sv:New York (delstat)]]
[[sw:New York (jimbo)]]
[[szl:Nowy Jork (sztat)]]
[[ta:நியூ யோர்க் மாநிலம்]]
[[th:รัฐนิวยอร์ก]]
[[tl:Bagong York]]
[[tr:New York (eyalet)]]
[[ug:Nyuyork Shitati]]
[[uk:Нью-Йорк (штат)]]
[[uz:Nyu York (shtat)]]
[[vi:Tiểu bang New York]]
[[vo:New York (tat)]]
[[war:New York]]
[[wuu:纽约州]]
[[yi:ניו יארק]]
[[zh:纽约州]]
[[zh-min-nan:New York]]
| |||