An difríocht idir athruithe ar: "Tóiriam"

Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
Líne 1:
Miotal bog insínte liathlonrach radaighníomhach é an '''tóiriam''' atá ar fáil go nádúrtha sa dúlra. Is é [[Dúil cheimiceach|dúil]] uimhir a 90 é, agus seasann an [[Siombail cheimiceach|tsiombail]] úd '''Th''' dó sna foirmlí ceimiceacha. Ceann de na hachtanóidigh atá ann. Creidtear go bhfuil sé trí oiread níos coitianta sa dúlra ná an t-[[úráiniam]], agus é measctha tríd na lantanóidigh (na [[Tearcithir|tearcithreacha]]). Ní úsáidtear tóiriam inniu le leictreachas núicléach a tháirgeadh, ach is an-ábhar díospóireachta é inniu, ar chóir córas nua imoibreoirí a chur ag obair a d'úsáidfeadh tóiriam an dúlra le <sup>233</sup>U a phórú a bheadh á n-eamhnú san imoibreoir.
 
Ba é an ceimiceoir Sualannach Jöns Jacob Berzelius a d'ainmnigh an miotal seo i ndiaidh [[Túr (miotaseolaíocht)|Thúir]], dia na toirní i miotaseolaíocht na [[Lochlannaigh|Lochlannach]], sa bhliain 1828. Is í an fhoinse is tábhachtaí ná an mhonaisít. Mianra í an mhonaisít ina bhfuil fosfáití na dtearcithreach agus an fhosfáit tóiriam measctha trí chéile. Tá gaineamh monaisíte le fáil ina lán áiteanna, go háirithe san [[India]], sa [[An Bhrasaíl|Bhrasaíl]] agus sans[[an Astráil]].
 
Is é +IV an uimhir ocsaídiúcháin is dual don tóiriam ina chuid comhdhúl. Tá an dé-ocsaíd tóiriam, ThO<sub>2</sub>, an-teasdíonach, agus a leáphointe suite níos airde ná 3000 °C. Bíonn sé deacair an dé-ocsaíd seo a ghlanadh as na heiseamail tóiriam. Mianra nádúrtha í, agus tugtar tóiriainít uirthi i dtéarmaíocht na ngeolaithe.
Líne 8:
 
Úsáidtear tóiriam i gcóimhiotail. Déantar diúracáin agus eitleáin as cóimhiotal an mhaignéisiam agus an tóiriam, Mag-Thor. Cé go bhfuil sé féin radaighníomhach, is sciath mhaith chosanta é ar an radaíocht freisin. Sa leictreonaic, brataítear sreanga tungstain le tóiriam chun go mbeidh siad níos fearr ag astú leictreon uathu.
 
[[Catagóir:Dúile ceimiceacha]]
 
[[ar:ثوريوم]]
[[bn:থোরিয়াম]]
[[be:Торый]]
[[bs:Torijum]]
[[bg:Торий]]
[[ca:Tori]]
[[cv:Тори]]
[[cs:Thorium]]
[[co:Toriu]]
[[da:Thorium]]
[[de:Thorium]]
[[et:Toorium]]
[[el:Θόριο]]
[[en:Thorium]]
[[es:Torio]]
[[eo:Torio]]
[[eu:Torio]]
[[fa:توریوم]]
[[fr:Thorium]]
[[fur:Tori]]
[[gv:Thorium]]
[[gl:Torio]]
[[hak:Thú]]
[[ko:토륨]]
[[hy:Թորիում]]
[[hi:थोरियम]]
[[hr:Torij]]
[[io:Torio]]
[[id:Torium]]
[[ia:Thorium]]
[[it:Torio]]
[[he:תוריום]]
[[ht:Toryòm]]
[[la:Thorium]]
[[lv:Torijs]]
[[lb:Thorium]]
[[lt:Toris]]
[[lij:Torio]]
[[jbo:lidycevjinme]]
[[hu:Tórium]]
[[ml:തോറിയം]]
[[mr:थोरियम]]
[[ms:Torium]]
[[nl:Thorium]]
[[ja:トリウム]]
[[no:Thorium]]
[[nn:Thorium]]
[[pnb:تھوریم]]
[[nds:Thorium]]
[[pl:Tor (pierwiastek)]]
[[pt:Tório]]
[[ro:Toriu]]
[[qu:Thoryu]]
[[ru:Торий]]
[[sah:Ториум]]
[[stq:Thorium]]
[[scn:Toriu]]
[[simple:Thorium]]
[[sk:Tórium]]
[[sl:Torij]]
[[sr:Торијум]]
[[sh:Torijum]]
[[fi:Torium]]
[[sv:Torium]]
[[ta:தோரியம்]]
[[th:ทอเรียม]]
[[tr:Toryum]]
[[uk:Торій]]
[[ur:Thorium]]
[[ug:تورىي]]
[[vi:Thori]]
[[war:Thorium]]
[[yo:Thorium]]
[[zh:钍]]