An difríocht idir athruithe ar: "Dubhghlas de hÍde"

Content deleted Content added
m róbat ag mionathrú: uk:Дуглас Гайд; cosmetic changes
Colin Ryan (plé | dréachtaí)
No edit summary
Líne 20:
}}
 
Scoláire agus polaiteoir [[Éire]]annach ab ea '''Dubhghlas de hÍde''' ((''Douglas Hyde'' as Béarla) nó '''an Craoibhín Aoibhinn''' mar leasainmníodh é (''Douglasa Hyde''ainm as Béarla,cleite): [[17 Eanáir]] [[1860]] - [[12 Iúil]] [[1949]]). B'eiseanDuine de bunaitheoirí Chonradh na Gaeilge ba ea é agus béaloideasaí cáiliúil. Eisean an chéad duine a roghnaíodh mar [[Uachtarán na hÉireann]], agus chaithb'in é an sealpost a bhí aige idir na blianta [[1938]] agus [[1945]] san oifig seo. Níos luaithe, bhí sé ina bhunaitheoir ar [[Conradh na Gaeilge|Chonradh na Gaeilge]], eagraíocht a bhí ag iarraidh an [[Gaeilge|Ghaeilge]] a chosaint.
 
== Cúlra ==
[[Íomhá:Douglas Hyde - Project Gutenberg eText 19028.jpg|clé|150px|thumb|De hÍde, timpeall na bliana [[1912]].]]
Mac le ministir de chuid [[Eaglais na hÉireann]] [[Arthur Hyde]] abba ea é Dubhghlas de hÍde. Rugadh sa [[An Caisleán Riabhach|Chaisleán Riabhach]] i g[[Contae Ros Comáin]] é, áit ar chuala sé [[Gaeilge]] á labhairt ag muintircuid de mhuintir na tuaithe. Thosaigh sé ag bailiú scéalta agus amhráinamhrán uathu. Bhí an-suim aige i dteangacha, agus tar éis staidéirdó staidéar a dhéanamh i g[[Coláiste na Tríonóide]] bhí [[Fraincis]], [[Laidin]], [[Gearmáinis]], [[Gréigis]] agus [[Eabhrais]] líofa aige.
 
== Conradh na Gaeilge ==
BhunaighChuidigh le [[Conradh na Gaeilge]] a bhunú sa bhliain [[1893]] agus chaithbhí blianta inatamall uachtaránmaith arde anbhlianta eagraíochtina uachtarán air. B'fhearr raibhleis spéisan aigeConradh ia ngluaiseachtchoinneáil pholaitiúilglan naar saoirsechúrsaí polaitíochta, agus d'éirigh sé as an gConradh arag Ard-Fheis an Chonartha i n[[Dún Dealgan]] sa bhliain [[1915]], nuair a tháinig leithéidí [[Pádraig Mac Piarais|Phádraig Mhic Piarais]] chun cinn san eagraíocht. Bhí sé ina bhall de [[Coiste na Leabhar|Choiste na Leabhar]] ó bhunú anbunaíodh choisteé sa bhliain 1928.
 
== Ina Uachtarán ==
Ní raibh aon bhaint aige le Sinn Féin, anle gluaiseacht neamhpleáchas i rith na bliantasaoirse, seo.ach Bhíbhísásta postsuíochán a ghlacadh mar sheanadór, áfach, i [[Seanad Éireann]]. Chaill sé a shuíochán sa bhliain 1925. Nuair a cuireadhchuir [[Bunreacht na hÉireann|Bunreacht]] [[Uachtarán na hÉireann|Oifig an Uachtaráin]] ar bun lesa [[Bunreacht na hÉireann|Bunreacht]] na blianabhiain [[1937]], b'ba é de hÍde an chéad duine a toghadh.
 
== Naisc sheachtracha ==