An difríocht idir athruithe ar: "Medellín"

Content deleted Content added
m róbat ag suimiú: yo:Medellín
Initial wikify. Needs further review.
Líne 1:
{{Athbhreithniú}}
{{Bosca Sonraí - Cathracha|
|ainm = Municipio de Medellín
Line 5 ⟶ 6:
|méid_íomhá = 240px
|teideal_íomhá =
|léarscáil = MunsAntioquia Medellin.png
|méid_léarscáil = 300px240px
|coord = {{coordcomhor cn|6|13|5514|N|75|34|05|W|Thuaidh|Thiar|type:city|display=inline,title}}|
|tír = an{{bratach|Colombia|An Cholóim}}
|ceantar_teideal= Mórcheantar Uirbeach Departmento
|ceantar = [[Medellín]]Antioquia
|teidil_na_gceannairí = AlcaldeMéara
|ainmneacha_na_gceannairí = Alonso Salazar, 2008-2011
|achar = 380,64382 km²
|daonra = 2.,223.,078
|dlús_daonra = 5.,840 duine/km²
|líonláithreán = www.medellin.gov.co
}}
}}Is é '''Medellín''' (Spáinnis: IPA:[með̞eˈʝin] nóo [með̞eˈʎin]), go hoifigiúlhoifigiúil ''Municipio de Medellín'' . Is é) an darnadara baile is mó sasan Cholóim[[An éCholóim|Cholóim]]. Tá sé suite i n[[Gleann Aburrá|nGleann Aburrá]], ceann de na gleannta is faide ó thuaidh san [[Cordillera Central]] (sliabhraon de chuid na nAindéasn[[Aindéas]]) agus tá sé déroinnte ag an abhainn an [[Rio Medellín]], a sreabhann tríd. De réir daonáireamh na bliana 2005, bhí 2.223078,223,078 duine ina gcónaí ann. Is é Mórcheantar Uirbeach Mhedellín an 91ú achar cathrach is mó ar domhan.
 
Mar phríomhchathair na Roinne, tá ceanncheathrú Rialtas Antioquia lonnaithe ann, ina measc tá Tionól na Roinne (''La Asamblea Departamental'' ), Cúirt na Roinne (''La Tribunal Departamental''), an Limistéar Cathrach, Oifig an Ard-Aighne(La Fiscalía General), agus Institiúidí agus Gníomhaireachtaí an Stáit.
Chomh maith le sin, tá an chathair ina cheanncheathrú oifigiúil de chuid na gcuideachtaí cosúil le EDATEL, Teleantioquia; agus roinnt comhalachtaí bardasacha, mar shampla, Empresas Públicas de Medellín (EPM) agus Telemedellín. I dtéarmaí eacnamaíochta, aithnítear an áit mar ionaid mór airgeadais agus mar lárlimistéar mór tionsclaíoch sa Cholóim, baile de go leor chomhlachtaí náisiúnta agus idirnáisiúnta .
 
Ina theannta sin, seasann an chathair amach mar cheann de na mór-ionaid cultúrtha sa Cholóim. Tá taithí leathan agus aitheantas go háitiúil go náisiúnta agus go hidirnáisiúnta bainte amach aige, mar óstach d'féilte móra. Bíonn béim chomh maith ar ngníomhaíocht acadúil agus eolaíocha ann, agus tá ceanncheathrú sa chathair ag roinnt de na hollscoileanna is tábhachtaí sa Cholóim.
 
Chomh maith le sin, tá an chathair ina cheanncheathrú oifigiúil de chuid na gcuideachtaí cosúil le EDATEL, Teleantioquia; agus roinnt comhalachtaícomhlachtaí bardasacha, mar shampla, Empresas Públicas de Medellín (EPM) agus Telemedellín. I dtéarmaí eacnamaíochta, aithnítear an áit mar ionaid mór airgeadais agus mar lárlimistéarlár-limistéar mór tionsclaíoch sa Cholóim, baile de go leor chomhlachtaí náisiúnta agus idirnáisiúnta .
 
Ina theannta sin, seasann an chathair amach mar cheann de na mór-ionaid cultúrtha sa Cholóim. Tá taithí leathan agus aitheantas go háitiúil go náisiúnta agus go hidirnáisiúnta bainte amach aige, mar óstach d'féilte móra. Bíonn béim chomh maith ar ngníomhaíocht acadúil agus eolaíocha ann, agus tá ceanncheathrú sa chathair ag roinnt de na hollscoileanna is tábhachtaí sa Cholóim.
 
== Sanasaíocht an ainm Medellín ==
Line 32 ⟶ 33:
 
D'iarr an Cunta Count Pedro Portocarrero y Luna, Uachtarán Chomhairle na nIndiacha Thiar (Consejo de Indias), ar mhonarcacht na Spáinnean ainm a bhaile, Medellín in Extremadura, a thabhairt don lonnaíocht nua i Meiriceá. Glacadh leis an t-iarratas ar an 22 Samhain, sa bhliain 1674, nuair a d'fhógair an Leasrí Mariana na hOstaire go mbeadh an t-ainm ''Villa de Nuestra Señora de Medellín'' feasta air an chathair. Thug an Gobharnóir, Miguel Aguinaga y Mendiogoitia, an forógra oifigiúla amach , ar an 2 Samhain, sa bhliain 1675. Dheonaigh Mariana armas chun na cathrach ar an 24 Meitheamh, 1676.
 
== Stair ==
=== Indiaigh Mheiriceá ===
Tá fianaise sheandálaíochta ann go raibh daoine ina gcónaí i nGleann Aburrá ó 10,500 bliain ó shin, agus gur fiagaithe cnuasaitheoirí iad.
D'aimsigh coilínigh Spáinneacha treibheanna ar nós na hAburrá, na Yamesí, na Pequé, na hEbejico, na Norisco, agus na Maní a chónaigh sa ghleann ón gcúigiú haois. Thug na hAburrá a n-ainm don ghleann. Ba fheirmeoirí iad a d'fhás pónairí, arbhar Indiach, agus cadás. D'fhigh siad agus mhaisigh siad teicstílí. Dhíol siad salainn agus ba ghaibhneoirí óir iad. Faoi riail na Spáinne, chaill siad a gcuid talún a bhí faoi réir córas feodach rialtais. Cuireadh go leor chun na mianaigh. Chuaigh siad in éag, ar a laghad ón ghleann, de bharr na breoiteachta a thionscain na hEorpaigh, chomh maith leis an obair chrua agus an chóir mífhabhrach a bhfuair siad. Is féidir teacht ar daoine a bhaineann leis na hAburrá fós i réigiúin eile Stáit Antioquia, mar na hUrabá agus ins na réigiún san iarthair agus ó dheas.
 
 
== Fionnachtain Spáinneach an ghleanna ==
 
[[Íomhá:Jorge Robledo-Busto-Medellin.JPG|thumb|left|110px|An Marascal Jorge Robledo.]]I Lúnasa na bliana 1541, bhí an Marascal Jorge Robledo san áit ar a dtugtar Heliconia air an lae inniu nuair a chonaic sé i gcéin uaidh áit a cheap sé a bhí ina ngleann. Chuir sé Jerome Louis Tejela ar aghaidh chun taiscéaladh a dhéanamh ar an chríoch, agus le linn oíche an 23 Lúnasa shroich Tejela an mhá ar a bhfuil Medellín anois. Thug na Spáinnigh Ghleann Naomh Bairtliméid (el valle de San Bartolomé) air an áit.
 
[[Catagóir:An Cholóim]]
 
[[bg:Меделин]]