An difríocht idir athruithe ar: "Dubhghlas de hÍde"
Content deleted Content added
Blanked the page |
m Cealaíodh athruithe 86.46.140.108 (Plé); ar ais chuig leagan le Rí na Vicipéide |
||
Líne 1:
{{Bosca Sonraí Uachtarán na hÉireann
|ainm=Dubhghlas de hÍde
|ainm_na_híomhá=Hyde.jpg
|ord=1ú [[Uachtarán na hÉireann|Uachtarán]]
|dáta1=[[25 Meitheamh]], [[1938]]
|dáta2=[[24 Meitheamh]], [[1949]]
|tréimhsí=1
|réamhtheachtaí=''Neamhbhainteach''
|comharba=[[Seán T. Ó Ceallaigh]]
|dáta_breithe=[[17 Eanáir]], [[1860]]
|áit_bhreithe=[[Ros Comáin]], [[Éire]]
|dáta_báis=[[12 Iúil]], [[1949]]
|marbh=marbh
|áit_bháis=[[Baile Átha Cliath]], [[Éire]]
|céile=[[Lucy Hyde]]
|gairm=Gníomhaí don [[Gaeilge]]; ollamh sa [[An Coláiste Ollscoile, Baile Átha Cliath|Coláiste Ollscoile, BÁC]]
|ainmnithe=[[Fianna Fáil]] agus [[Fine Gael]] le chéile
|iarrthóirí_eile=''Neamhbhainteach''
|síniú=Douglas Hyde Signature.svg
}}
Scoláire agus polaiteoir [[Éire]]annach ab ea '''Dubhghlas de hÍde''' ((''Douglas Hyde'' as Béarla) nó '''an Craoibhín Aoibhinn''' (a ainm cleite): [[17 Eanáir]] [[1860]] - [[12 Iúil]] [[1949]]). Duine de bunaitheoirí Chonradh na Gaeilge ba ea é agus béaloideasaí cáiliúil. Eisean an chéad duine a roghnaíodh mar [[Uachtarán na hÉireann]], agus b'in é an post a bhí aige idir na blianta [[1938]] agus [[1945]].
== Cúlra ==
[[Íomhá:Douglas Hyde - Project Gutenberg eText 19028.jpg|clé|150px|thumb|De hÍde, timpeall na bliana [[1912]].]]
Mac le ministir de chuid [[Eaglais na hÉireann]] [[Arthur Hyde]] ba ea Dubhghlas de hÍde. Rugadh sa [[An Caisleán Riabhach|Chaisleán Riabhach]] i g[[Contae Ros Comáin]] é, áit ar chuala sé [[Gaeilge]] á labhairt ag cuid de mhuintir na tuaithe. Thosaigh sé ag bailiú scéalta agus amhrán uathu. Bhí an-suim aige i dteangacha, agus tar éis dó staidéar a dhéanamh i g[[Coláiste na Tríonóide]] bhí [[Fraincis]], [[Laidin]], [[Gearmáinis]], [[Gréigis]] agus [[Eabhrais]] aige.
== Conradh na Gaeilge ==
Chuidigh sé le [[Conradh na Gaeilge]] a bhunú sa bhliain [[1893]] agus bhí sé tamall maith de bhlianta ina uachtarán air. B'fhearr leis an Conradh a choinneáil glan ar chúrsaí polaitíochta, agus d'éirigh sé as an gConradh ag Ard-Fheis an Chonartha i n[[Dún Dealgan]] sa bhliain [[1915]] nuair a tháinig leithéidí [[Pádraig Mac Piarais|Phádraig Mhic Piarais]] chun cinn. Bhí sé ina bhall de [[Coiste na Leabhar|Choiste na Leabhar]] ó bunaíodh é sa bhliain 1928.
== Ina Uachtarán ==
Ní raibh aon bhaint aige le Sinn Féin ná le gluaiseacht na saoirse, ach bhí sé sásta suíochán a ghlacadh i [[Seanad Éireann]]. Chaill sé a shuíochán sa bhliain 1925. Nuair a chuir [[Bunreacht na hÉireann|Bunreacht]] [[Uachtarán na hÉireann|Oifig an Uachtaráin]] ar bun sa bhiain [[1937]], ba é de hÍde an chéad duine a toghadh.
== Naisc sheachtracha ==
* [http://historical-debates.oireachtas.ie/D/0117/D.0117.194907130035.html Dáil Éireann - Bás an Dochtúra Dubhghlas de hÍde]
* [http://www.askaboutireland.ie/reading-room/life-society/irish-language-legends/an-cheathru-rua/bailiuchan-samuel-l.-mac/na-scribhneoiri/dubhghlas-de-hide/ Dubhghlas de hÍde ar askaboutireland.ie]
{{Uachtaráin na hÉireann}}
[[Catagóir:Polaiteoirí na hÉireann|De hÍde, Dubhghlas]]
[[Catagóir:Scríbhneoirí Éireannacha|De hÍde, Dubhghlas]]
[[Catagóir:Scoláirí Gaeilge|De hÍde, Dubhghlas]]
[[Catagóir:Daoine as Contae Ros Comáin|De hÍde, Dubhghlas]]
[[Catagóir:Daoine a rugadh i 1860|De hÍde, Dubhghlas]]
[[Catagóir:Básanna i 1949|De hÍde, Dubhghlas]]
[[Catagóir:Uachtaráin na hÉireann|De hÍde, Dubhghlas]]
[[ar:دوغلاس هايد]]
[[ca:Douglas Hyde]]
[[cy:Douglas Hyde]]
[[de:Douglas Hyde]]
[[en:Douglas Hyde]]
[[eo:Dúbhglás de hÍde]]
[[es:Douglas Hyde]]
[[et:Douglas Hyde]]
[[eu:Douglas Hyde]]
[[fr:Douglas Hyde]]
[[gv:Douglas Hyde]]
[[hu:Douglas Hyde]]
[[io:Douglas Hyde]]
[[it:Douglas Hyde]]
[[ja:ダグラス・ハイド]]
[[ka:დუგლას ჰაიდი]]
[[mr:डग्लस हाइड]]
[[nl:Douglas Hyde]]
[[oc:Douglas Hyde]]
[[pl:Douglas Hyde (polityk)]]
[[pt:Douglas Hyde]]
[[ru:Хайд, Дуглас]]
[[simple:Douglas Hyde]]
[[uk:Дуглас Гайд]]
[[zh:德格拉斯·海德]]
| |||