An difríocht idir athruithe ar: "Antaibheathach"
Content deleted Content added
Eomurchadha (plé | dréachtaí) No edit summary |
Eomurchadha (plé | dréachtaí) m alt gin tosaigh, cuirfead leis de réir a chéile, cuid den téarmaíocht iomlán in easnamh ag focal.ie |
||
Líne 1:
Is éard atá i gceist le h'''antaibheathach''' (ón tSean-Ghréigis ντί – anti, "frith", and βίος – bios, "beatha") ná [[Cógas|druga]] a mharaíonn nó a chuireann bac ar fhás na m[[baictéar]]. (Tugtar "Frithbheathach" orthu chomh maith sa Ghaeilge) Tá tábhacht ar leith ag baint leo sa leigheas. Is iomaí antaibheathach atá in úsáid sa lá atá inniu ann, mar shampla [[peinicillin]], [[vancomycin]], [[gentamicin]].
Chum [[Selman Waksman]] an téarma "antaibheathach" sa bhliain 1942 le cur síos a dhéanamh ar aon ábhar a chruthaíonn micrea-orgánach a chuireann i gcoinne fhás aon mhicrea-orgánaigh eile nuair a bhíonn caolúchán ard de ann. Níor chuir an sainmhíniú bunaidh substaintí arbh ann dóibh go nádúrtha is a mharaigh baictéir ach nár tháirg micrea-orgánaigh iad san áireamh([[súlach gastrach]] agus [[sárocsaíd hidrigine]] mar shamplaí) agus níor chuir sé cumaisc shintéiseacha fhrithbhaictéaracha san áireamh ach oiread, leithéidí na [[sulfónaimídí]]. Is iomaí antaibheathach ar mhóilíní beaga iad a bhfuil meáchan móilíneach níos lú ná 2000 [[aonad maise admhaí]] acu. Agus [[Ceimic an Leighis]] ag feabhsú i gcónaí, tá an chuid is mó de na hantaibheathaigh anois ina cumaisc ar rinneadh modhnú ceimiceach leath-shintéiseach orthu, le hiad a athrú ó na bunábhair ar féidir teacht orthu go nádúrtha, is amhlaidh an cás leis na [[béite-lactaim]](áirítear na penicilliní, a tháirgeann [[fungais]] de chuid na fine [[Penicillium]], na [[ceifileaspóiriní]] agus na [[carbaipeineimí]] sa ghrúpa seo). Déantar roinnt antaibheathach a tháirgeadh is a aonrú ó orgánaigh bheo, ar nós na n-[[aimínighliocóisídí]], agus cruthaíodh roinnt eile fós trí bhealaí iomlán sintéiseacha: na sulfónaimídí, na [[cuinealóin]], agus na [[ocsasolaideanóin]]. Anuas ar rangú seo a dhéanann antaibheathaigh a roinnt idir cinn nádúrtha, cinn leathshintéiseacha is cinn atá go hiomlán sintéiseach, déantar iad a roinnt in dhá ghrúpa leathan ó thaobh na héifeachta a bhíonn acu ar mhicrea-orgánaigh; Iad siúd a mharíonn baictéir is oibreáin bhaictéiricídeacha iad, ach na cinn nach ndéanann ach fás na mbaictéar a chosc tugtar oibreáin bhaictéarastatacha orthu.
{{commonscat|Antibiotics|Antaibheathaigh}}
| |||