Leagan ó 16:06, 29 Nollaig 2010 athraigh Guliolopez (plé \| dréachtaí) Maorlathaigh, Riarthóirí 26,857 edits Syntax/lit ← Gabh chuig an difear roimhe seo		Leagan ó 16:13, 29 Nollaig 2010 athraigh cealaigh Guliolopez (plé \| dréachtaí) Maorlathaigh, Riarthóirí 26,857 edits Rang +IV An chéad dhifear eile →
Líne 14: Eolaí, innealtóir meicniúil agus matamaiticeoir [[An Fhrainc\|Francach]] ba ea '''Gaspard-Gustave de Coriolis''' nó '''Gustave Coriolis''' ([[21 Bealtaine]], [[1792]] – [[19 Meán Fómhair]], [[1843]]). Tá clú air toisc an obair a rinne sé i leith fórsaí forlíontaigh a aimsítear i bhfráma tagartha rothlach, agus glaodh an fórsa áirithe, [[Iarmhairt Coriolis\|Iarmhairt ''Coriolis'']] ina dhiaidh. Ba é Coriolis an chéad duine leis an téarma "obair" a úsáid le cur síos a dhéanamh ar aistriú [[fuinneamh]] thar fad áirithe. Rugadh é i bPáras sa bhliain 1792. Sa bhliain 1816 bhí sé mar teagascóir ag an École Polytechnique. Rinne sé turgnaimh ansin ar frithchuimilt agus hiodrálaic. Sa bhliain 1829 d'fhoilsigh sé an leabhar, ''Calcul de l'Effet des Machines'' ("Áireamh ar Éifeacht na meaisíní"), ag déanamh cur síos ar an tslí gur féidir le earnáil na tionsclaíochta úsáid éifeachtach a fháil ó na meaisíní. I rith an tréimhse seo bhí an slonn, ~~½mv2~~½mv<sup>2</sup>, á úsáid níos mó agus glacadh leis an nasc idir é agus obair mheicniúil. Rinne Coriolis a lán oibre sna blianta seo ar na smaointe seo faoi fuinneamh cinéiteach a chuir i bhfeidhm le córais rothlaigh. . Scríobh sé páipéir sa bhliain 1835, ''Sur les équations du mouvement relatif des systèmes de corps'' ("Na cothromóidí gluaisne choibhneasta de córas corp"). Chuir an saothar seo síos ar ar aistriú fuinneamh i córais rothlaigh mar rotha-uisce. Rinne sé plé ar na fórsaí forlíontaigh a aimsítear i bhfráma tagartha rothlach agus roinn sé na fórsaí seo i ndá grúpaí. Is é [[Iarmhairt Coriolis]] an dara catagóir. Sa bhliain [[1835]] d'fhoilsigh sé saothar matamaiticiúil ar imbhualadh sféar: ''Théorie Mathématique des Effets du Jeu de Billard''. Bhí Coriolis mar ollamh le meicnic ag an École Centrale des Arts et Manufactures sa bhliain 1829. Fuair sé bás sa bhliain [[1843]] ag aois 51 i bPáras. {{síol}} {{DEFAULTSORT:Coriolis, Gaspard-Gustave}} [[Catagóir:Daoine a rugadh i 1792]] [[Catagóir:Básanna i 1843]] [[Catagóir:Fisiceoirí Francacha]] [[Catagóir:Innealtóirí Francacha]] [[Catagóir:Matamaiticeoirí Francacha]] [[ar:غاسبارد-غوستاف كوريوليس]] [[ca:Gaspard Gustave de Coriolis]] [[da:Gaspard-Gustave Coriolis]] [[de:Gaspard Gustave de Coriolis]] [[en:Gaspard-Gustave Coriolis]] [[es:Gaspard Coriolis]] [[eu:Gaspard-Gustav Coriolis]] [[fr:Gaspard-Gustave Coriolis]] [[ko:귀스타브 코리올리]] [[it:Gaspard Gustave de Coriolis]] [[he:גספאר גוסטב קוריוליס]] [[ht:Gaspard-Gustave Coriolis]] [[la:Caspar Gustavus Coriolis]] [[lb:Gaspard-Gustave de Coriolis]] [[mr:गुस्ताव कोरियोलिस]] [[nl:Gustave-Gaspard Coriolis]] [[ja:ガスパール＝ギュスターヴ・コリオリ]] [[no:Gaspard-Gustave Coriolis]] [[nn:Gaspard-Gustave Coriolis]] [[pl:Gaspard-Gustave Coriolis]] [[pt:Gustave-Gaspard Coriolis]] [[ro:Gaspard-Gustave Coriolis]] [[ru:Кориолис, Гаспар-Гюстав]] [[sl:Gaspard-Gustave Coriolis]] [[sr:Гаспар Гистав Кориолис]] [[sv:Gaspard-Gustave Coriolis]] [[uk:Гаспар-Гюстав Коріоліс]] [[vi:Gaspard-Gustave de Coriolis]] [[zh:贾斯帕-古斯塔夫·科里奥利]]

An difríocht idir athruithe ar: "Gaspard-Gustave Coriolis"