An difríocht idir athruithe ar: "Conradh Verdun"

Content deleted Content added
mNo edit summary
mNo edit summary
Líne 1:
[[Image:Verdun_Treaty_843.svg|thumb|Ríochtaí na bhFranc tar éis na deighilte a d'eascair as '' Conradh Verdun''']]
Chuir '''Conradh Verdun''' ([[Vedun|Verdun-sur-Meuse]], Lúnasa 843) clabhsúr le [[Cogadh Cathartha na gCairilínseach]] a bhí ag dul ar aghaidh ar feadh trí bliana. Socrú a bhí ann idir triúr mac marthanach an rí [[Louis an crábhaigh|Louis I]] na [[an Acatáin|hAcatáine]] (nó ''Louis an ChrábhaighCráifeach''), mac agus comharba [[Séarlas Mór|Charlemagne]], a roinn críocha na hImpireachta Cairilínsí i dtrí ríocht idir garmhic Shéarlais Mhóir.
 
Nuair a bhfuair Louis Cráifeach an Chrábhaigh bás sa bhliain 840, d'éiligh [[Lothair I]], a mhac ba shine, ardtiarnas thar 'ríochtaí’ a dheartháireacha agus thacaigh sé le h-éileamh a nia [[Pépin II]], gur cheart dó bheith ceaptha ina [[Rí na hAcatáine]], cúige ar mhór in iarthair na Fraince. Nuair a bhfuair a chuid deartháireacha [[Ludwig na Gearmáine]] ([[Gearmáinis]]:'' Ludwig der Deutsche'') agus [[Séarlas Maol]] an lámh in uachtar ar a chuid fórsaí ag [[Cath Fontenoy-en-Puisay]] (841) agus nuair a séalaíodh a gcomhghuaillíocht le [[Mionnaí Strasbourg]] (842), bhí Lothair toilteanach dul i mbun caibidlíochta leo in ionad leanúnach ar aghaidh i mbun cogaíochta.
 
Bhí gach ceann de na deartháireacha réamhbhunaithe cheana féin i ríocht amháin - Lothair san Iodáil, Louis na Gearmáine sa [[An Bhaváir|Bhaváir]], agus Séarlas Maol san [[An Acatáin|Acatáin]]. De réir na socraíochta, choinneáil Lothair , (a bhí ainmnithe mar “ comh-Impire” cúig bliana roimhe sin) a theideal mar ‘an tImpire’ agus:
Líne 14:
Ghéill Lothair an Iodáil chuig a mhac ba shine [[Ludwig II]] sa bhliain 844, a dhéanamh ina chomh-Impire é sa bhliain 850. Fuair Lothair bás sa bhliain 855, agus roinneadh a ríocht i dtrí chuid: na críocha a bhí ag Ludwig cheana féin d'fhan siad leis , deonaíodh na críocha a bhain le iar-Ríocht na Burgúine ar a thríú mhac, sé sin [[Charles de Provence]], agus an chríoch a bhí fágtha ar a dhara mhac, sé sin [[Lothair II]]. Gaireadh 'Lotharingie' (Laidin: ''regnum Lotharii'') ina dhiaidh sin ar an ndúiche seo a bhí gan ainm go dtí sin.
De réir go raibh Ludwig II míshásta toisc nach bhfuair sé breis críche tar éis bás a athair , chuaigh sé i gcomhghuaillíocht leis a uncail Ludwig na Gearmáine i gcoinne a dheartháir Lothair agus a uncail Séarlas Maol sa bhliain 858. Réitigh Lothair lena dheartháir agus a uncail go gairid i ndiaidh sin , cé go raibh drochmheas ar Shearlas ionas nach bhféadfadh sé arm a thógáil le dul i ngleic leis an ionraidh agus theith sé go dtí an Bhurgúin; shábháil na heaspaig é áfach nuair a dhiúltaigh siad an choróin a bhronnadh ar Ludwig na Gearmáine. Rinne Séarlas Maol ionradh ar Ríocht na Burgúine de chuid Charles de Provence sa bhliain 860, ach theip air agus bhí sé ruaigthe as. Ghéill Lothair II tailte chuig Ludwig II sa bhliain 862 ionas go bhfaigheadh sé tacaíocht uaidh chun a bhean chéile a cholscaradh, rud a thionscain coimhlintí arís agus arís eile leis an Phápa agus a uncail. Fuair Charles de Provence bás sa bhliain 863, agus fuair Ludwig II a ríocht.
Fuair Lothair II bás sa bhliain 869 gan aon oidhrí dlisteanacha aige, agus roinneadh a ríocht idir Séarlas Maol agus Ludwig na Gearmáine sa bhliain 870 faoi [[Conradh Meerssen |Chonradh MeerssenMheerssen]]. Idir an dá linn, bhí Ludwig na Gearmáine gafa le díospóidí lena triúr mac. Fuair Ludwig II bás sa bhliain 875, agus ainmníodh [[Karlmann]], (Laidin: ''Karlomannus rex''), mac ba shine an rí, ina oidhre. Corónaíodh Séarlas Maol, le tacaíocht an Phápa, ina Rí na hIodáile agus ina Impire Naofa Rómhánach araon. An bhliain ina dhiaidh sin, fuair Ludwig na Gearmáine bás. Rinne Séarlas iarracht a ríocht a nasc-ghabháil freisin, ach buadh air go cinntitheach ag [[Andernach]], agus roinneadh Ríocht bhFranc san oirthear (sé sin an Fhrainc Thoir) idir Ludwig III (nó ''Ludwig Óg'') , Karlmann na Baváire agus Karl III (nó ''Karl ramhar'') (Laidin:'' Carolus Pinguis'').
[[Catagóir:Ríshliocht Cairilínseach]]
[[Catagóir:Stair na Fraince]]