An difríocht idir athruithe ar: "An Bheilg"

Is tír í '''an Bheilg''' ('''België''' in [[Ollainis]], '''Belgique''' i [[Fraincis|bhFraincis]], agus '''Belgien''' i [[Gearmáinis|nGearmáinis]]) atá suite in Iarthar na hEorpa]. Tá teorainneachateorainn aici leis [[an Ísiltír]], [[an Ghearmáin]], [[Lucsamborg]], [[an Fhrainc]], agus tá cósta aici ar [[an Mhuir Thuaidh|an Muir Thuaidh]].

Tá sí ag an crosbhóthar cultúrtha idir an Eoraip [[teanga Gearmáinice|Ghearmánach]] (le cainteoirí na [[Ollainis|hOllainishOllainise]] sa tuaisceart, [[na Pléimeannaigh]]) agus an Eoraip [[teanga Rómánsach|Rómánsach]] (le cainteoirí na [[Fraincis|Fraincise]]), agus tá tionchar aige sin ar chastacht a cuid institiúidí agus a cuid staire [[Polaitíocht anna BheilgeBeilge|stair polaitiúil]].

Is ballstát íar an Bheilg den [[Aontas Eorpach]] í an Bheilg.

Eascraíonn ainm na tíre as treabh darbh ainm na Belgae, Ceiltigh a chónaigh i dtuaisceart na Gaille agus a cuireadh faoi smacht na Róimhe ag an Impire Iúl Caesar sa bhliain 56RC. Tháinig treabhanna Gearmánacha isteach sa chuid sin den Eoraip tar éis d'impireacht na Róimhe titim as a chéile agus tháinig ríochtaí nua chun cinn. Bhí flaitheas ag ríthe éagsúla de chuid na nGearmánach agus na bhFrancach ar limistéir na Beilge sna meánaoiseanna, agus tháinig an Fhraincis agus an Ollainis (Pléimeannais) chun cinn mar phríomhtheangacha labhartha an réigiúin seo i dtuaisceart na hEorpa. Rinneadh [[Críostaíocht|Críostaithe]] de mhuintir na tíre ag manaigh Éireannacha a bhunaigh misiúin ann.

Bhí an Bheilg faoi smacht ag tíortha éagsúla, Anag Fhraincan bhFhrainc agus ag an Ísiltír go háirithe, agus faoinag an Spáinn go dtí gur tharla an tAthrú Creidimh agus bunú PhoblachtPhoblachta na hOlloine. Nuair a ghnóthaigh na cúigí sa tuaisceart a neamhspleáchas mari riocht ''an Ísiltír'' (an Ollainn) bhí an Bheilg faoi smacht na hOstaire ar feadh tamaill go dtí gur ghabh fórsaí impiriúla Napoleon seilbh uirthi ar feadh cúpla bliain. Aontaíodh an Bheilg leis an Ísiltír nuair a bhí cogadh Napoleon thart, ach bhain sí a neamhspleáchas amach iin [[1830]] nuair a bhris réabhlóid amach sa tír.

Tháinig cumhachtaí móra na hEorpa le chéile chun Prionsa Leopolt ón mBaváir a insealbhúinshealbhú mar an rí''Rí Leopold I'' (tairgíodhtairgeadh ríocht na Gréige dó roimhe sin ach dhiúltaigh sé é). Rinne an Isiltír ionradh ar an BheilgmBeilg i 1831 agus bhí cogadh idir an dá thír go dtí gur aithin an Ísiltír neamhspleáchas na Beilge sa bhliain [[1839]].

De thoradh Chomhdháil Berlin [[1885]] ghlac an Bheilg páirt i gcóilíniú na hAfraice, agus ghabh seilbh ar sciar ollmhór talún in abhanntracht an CongóChongó. Fearann pearsanta dá chuid féin a bhí sa chóilíneacht seo don [[rí Leopold II]] agus ba mhór an scanall an drochíde a tugadh do dhúchasaigh na tíre. Bhí an-tóir ar rubar agus úsáideadh imeaglú, céasadh, dúnmharú agus leonadh chun sclábhaithe a dhéanamh de mhuintir na tíre. Bhí an-bhaint ag an tírghráthóirdtírghráthóir Éireannach, [[Ruairí Mac Easmoinn]], le nochtú an drochíde seo agus mar gheall ar an mbrú idirnáisiúnta a d'eascair as a chuid tuairiscí, b'éigean don Rí an chóilíneacht a thabhairtchur ari lámhlámha donan státstáit.

Rinne an Ghearmáin ionradh ar an mBeilg i [[1914]] agus i [[1940]] in ainneoin gur fhógair an tír a neodracht sna haighnis idir mhórchumhachtaí na hEorpa. Cuireadh deireadh le polasaí na neodrachta tar éis [[an daraDara cogadhChogadh domhandaDomhanda|an Dara Chogaidh Domhanda]] agus chuaigh an Bheilg isteach i NATO (Conradh an Atlantaigh Thuaidh). Bhí sí ar cheann de bhaill bhunaidhbunaidh ChomhphobalChomhphobail Eacnamaíoch na hEorpa.

Le céad bliain anuas tá deighilt mhór idir cheantairphobail Fhraincisena Fraincise agus Ollainise na BeilgehOllainise sa Bheilg, agus is minic go mbítear ag tuar go dtitfidh an tír as a chéile.