Leagan ó 17:20, 25 Eanáir 2011 athraigh Luckas-bot (plé \| dréachtaí) Róbónna 33,132 edits m r2.7.1) (róbat ag suimiú: lv:Troja ← Gabh chuig an difear roimhe seo		Leagan ó 07:38, 17 Feabhra 2011 athraigh cealaigh AllieBot (plé \| dréachtaí) Róbónna 20,290 edits m Róbat: Athruithe cosmaideacha An chéad dhifear eile →
Líne 12: Cuireadh an suíomh ar liosta Oidhreacht Domhanda [[UNESCO]] sa bhliain 1998. == An Traí stairiúil == [[~~Image~~Íomhá:Plan Troy-Hisarlik-en.svg\|thumb\|350px\|right\|Plean seandálaíoch de dhaingean Hisarlik]] Ag seo sraitheanna fothracha i ndaingean Hisarlik: * Troy I 3000–2600 RCh (an Anatóil Thiar, an Luath-Chré-umhaois 1) * Troy II 2600–2250 BC (an Anatóil Thiar, an Luath-Chré-umhaois 2) * Troy III 2250–2100 BC (an Anatóil Thiar, an Luath-Chré-umhaois 3) * Troy IV 2100–1950 BC (an Anatóil Thiar, an Luath-Chré-umhaois 3) * Troy V: an 20ú haois–an 18ú haois RCh (an Anatóil Thiar, an Luath-Chré-umhaois 3) * Troy VI: 17ú haois–15ú haois RCh * Troy VIh: an Chré-umhaois Dhéanach, an 14ú haois RCh * [[Troy VII]]a: ca. 1300–1190 RCh, an ré Hóiméarach is dóichí<ref>[http://projectsx.dartmouth.edu/history/bronze_age/lessons/les/27.html Troy VII and the Historicity of the Trojan War], Dartmouth College (2000)</ref> * Troy VIIb<sub>1</sub>: an 12ú haois RCh * Troy VIIb<sub>2</sub>: an 11ú haois RCh * Troy VIIb<sub>3</sub>: go dti ca. 950 RCh * Troy VIII: ca. 700 RCh * Troy IX: Iliam Héilléanaíoch, an chéad aois RCh Deirtear gur thosaigh Cogadh na Traí nuair a d'fhuadaigh Páras, prionsa Traíoch, Héilin fhíorálainn. Ba í bean Mheinealáis, rí Sparta, í, agus chun díoltas a imirt ar na Traígh chruinnigh ríthe na Gréige le chéile agus d'imshuigh an Traí. I gceann sé bliana d'éirigh leis na Gréagaigh dul isteach sa chathair trí "Chapall na Traí," seift a bheartaigh Uiliséas. Deir an "Iliad" go ndearna na hAcháiaigh campa in aice bhéal abhainn Scamandair, áit a ndearna siad a gcuid long a tharraingt aníos as an bhfarraige. Bhí an Traí le fáil ar chnoc ar an taobh eile de mhá Scamandair, áit ar thit chathanna Chogadh na Traí amach. Anois tá láithreán na seanchathrach timpeall cúig mhíle slí ón gcósta, ach trí mhíle bliain ó shin b'in í an áit a raibh béil na habhann.<ref>[http://news.bbc.co.uk/2/hi/science/nature/2736059.stm Geologists investigate Trojan battlefield], 7 February 2003, BBC NEWS</ref> === Traí I–V === Bunaíodh an chéad chathair sa chéad mhílaois RCh. Bhí rath ar chúrsaí tráchtála ann sa Chré-umhaois, agus smacht ag an gcathair ar na Dardainéil, caolas a dtéadh longa tríd agus iad ar a mbealach ón Muir Aigéach go dtí an Mhuir Dhubh. Timpeall 1900 RCh bhí ollimirce ar siúl agus baint aici leis na Hitigh thoir. Rinneadh luaith de chathracha lastoir den Traí, agus tháinig athrú cultúrtha ar an gcathair úd a thaispeáin go raibh pobal nua i réim ann.<ref>Mellaart, James (1958). "The end of the early Bronze Age in Anatolia and the Aegean," ''American Journal of Archaeology'', imleabhar 62, eagrán 1, lgh 9–33 http://www.jstor.org/stable/500459 </ref> === Traí II Schliemann === Chreid Schliemann gurbh í Traí II cathair Hóiméir. === Traí VI === Leagadh Traí VI timpeall 1300 RCh, agus is dócha gur crith talún ba chúis leis. === Traí VII === Deirtear go mbaineann Traí VII leis an gcuid dheiridh den 13ú haois RCh. Dealraíonn sé gur cogadh a threascair í, agus léise is minice a luaitear Traí Hóiméir.<ref>http://projectsx.dartmouth.edu/history/bronze_age/lessons/les/27.html Troy VII and the Historicity of the Trojan War</ref> === Schliemann === Sa bhliain 1865 bhain [[Frank Calvert]], taidhleoir agus seandálaí Sasanach, trinsí ag [[Hisarlik\|Hisarlık]] i bpáirc a cheannaigh sé ó fheirmeoir. Sa bhliain 1868 chuaigh [[Heinrich Schliemann]], fear saibhir gnó agus seandálaí, i mbun tochailte san áit tar éis bualadh le calvert ag [[Çanakkale]].<ref>Wood, Michael (1985). ''In Search of the Trojan War'', British Broadcasting Corporation, London, lgh 54–55. ISBN ~~9780563201618~~978-0-563-20161-8</ref> Nochtadh a lán cathracha a tógadh i ndiaidh a chéile, agus is dóigh le mórán scoláirí anois gurb ionann [[Traí VII]] agus [[Wilusa]], cathair [[Hiteach]] agus foinse, de réir dealraimh, Ἴλιον (Ilian). Shíl Schliemann féin gurbh í Traí II an chathair cheart, agus is ann a tháinig sé ar iarsmaí ar tugadh Taisce Phriam orthu agus ar cheannaigh Iarsmalann Bheirlin iad. [[~~Image~~Íomhá:ac.troy2.jpg\|thumb\|right\|350px\|Radharc ar mhá Iliam agus ar an Muir Aeigéach ó Hisarlik]] === Korfmann agus Pernicka === Sa bhliain 1988 thosaigh foireann de chuid Ollscoil [[Tübingen]] agus Ollscoil [[Cincinnati]] ag tochailt arís agus an tOllamh [[Manfred Korfmann]] i bhfeighil na hoibre, fad is a bhí an tOllamh [[C. Brian Rose\|Brian Rose]] i bhfeighil foirne a bhí ag tochailt iarsmaí iar-Chré-umhaoise (iarsmaí Rómhánacha agus Biosáinteacha) feadh chósta na Mara Aeigéaí ag Bá na Traí. Fuarthas reanna saighde i sraitheanna den chéad chuid den 12ú haois RCh. Aimsíodh agus tochlaíodh díg dhomhain i bhfothraigh cathrach Gréagaí agus Rómhánaí tar éis suirbhé iomháú maighnéadach sna páirceanna faoi bhun an daingin i Mí na Lúnasa 1993. Na hiarsmaí a fuarthas ann cuireadh dáta leo a bhain leis an gcuid dheiridh den Chré-umhaois, ré a luaitear le Traí Hóiméir. Mar a deir Korfmann, b'fhéidir gur bhain an díg leis an taobh seachtrach cosanta de chathair ba mhó go mór ná mar a síleadh. I samhradh na bliana 2006 lean an tochailt faoi riar [[Ernst Pernicka]], comhghuaillí Korfmann. == An Traí shamhailteach == Bhí an oiread sin clú ar scéal na Traí sa seanreacht agus sna meánaoiseanna gur baineadh feidhm as chun údarás a chur le finscéalta bunúis náisiúnta. Sampla de sin ba ea scéal Aeinéas, laoch ar dúradh faoi gurbh é sinsear Romalais agus Réamais, bunaitheoirí na Róimhe. Líne 65: Bhí laochra na Traí le fáil ina dhiaidh sin i bhfinscéalta bunúis na luathmeánaoiseanna, mar dheimhneodh ginealach ársa den saghas sin uaisleacht teaghlaigh uasail agus chuirfeadh sé úsarás le cuid na sean-Impireachta a ghabháil.<ref>Huppert, George. "The Trojan Franks and their Critics." ''Studies in the Renaissance'' 12. 1965. lgh 227-241. & Hays, Denys. ''Europe: The Emergence of an Idea''. 1957.</ref> == Tagairtí == {{reflist}} == Féach freisin == * Carter, Jane Burr; Morris, Sarah P. ''The Ages of Homer''. University of Texas Press, 1995. ISBN ~~0292712081~~0-292-71208-1. * Easton, D.F.; Hawkins, J.D.; Sherratt, A.G.; Sherratt, E.S. "Troy in Recent Perspective", ''Anatolian Studies'', Issue 52. (2002), lgh 75–109. * Latacz, Joachim. ''Troy and Homer: towards a solution of an old mystery''. Oxford University Press, Oxford (2004). ISBN ~~0199263086~~0-19-926308-6 * [http://www.crrs.ca/publications/bookpages/es05.htm ''Fantasies of Troy: Classical Tales and the Social Imaginary in Medieval and Early Modern Europe'']. Alan Shepard agus Stephen D. Powell a chuir in eagar. Toronto: Centre for Reformation and Renaissance Studies, 2004. <!---Idirvicí--->▼ [[Catagóir:Miotaseolaíocht na Gréige]] [[Catagóir:An tSean-Ghréig]] ▲<!---Idirvicí---> [[af:Troje]]

An difríocht idir athruithe ar: "An Traí"