An difríocht idir athruithe ar: "Dracula"
Content deleted Content added
Guliolopez (plé | dréachtaí) No edit summary |
|||
Líne 1:
[[File:Dracula1st.jpeg|thumb|upright|Clúdach leabhair (an chéad eagrán)]]
Is úrscéal [[Béarla]] é '''Dracula''' leis an údar Éireannach [[Bram Stoker]] a tháinig i gcló an chéad uair sa bhliain [[1897]]. Díríonn an scéal ar an gCunta Dracula ar súmaire, nó vaimpír, é, agus tionchar an [[béaloideas|bhéaloidis]] Bhalcánaigh le haithint go soiléir ar an [[úrscéal]]. Is é an t-úrscéal seo is bunrúta leis an tsuim a chuireann [[Hollywood]] agus na scríbhneoirí lónléitheoireachta sna vaimpírí go dtí an lá inniu ann, nó is beag duine sna tíortha Béarla a chuala an focal sin "vaimpír" sular tháinig an leabhar seo i gcló. Ba é [[Archibald Constable and Co]] an comhlacht a d'fhoilsigh an chéad eagrán sin. Eagrán faoi chlúdach bog a bhí ann.
==Cúlra==
Fuair an súmaire Dracula a ainm ó Vlad Țepeș, nó Vlad Drăculea, prionsa Trasalvánach a bhí ag rialú Chúige na Valáise (Wallachia) nó ''Țara Românească'' sa [[15ú haois]]. Bhí sé ag cur troda ar na Turcaigh Otamánacha agus ag déanamh ródaigh ar na seanuaisle sa Valáis. Chuaigh na scéalta uafáis faoin dóigh a raibh sé ag sá a chuid námhad le cuaillí ar fud na [[An Eoraip|hEorpa]], agus chuala an saol iomrá ar "Vlad na gCuaillí". Dealraíonn sé, áfach, gurbh é an Rí Ungárach Maitias Corvinus a chuir an chuid ba mhó de na scéalta seo ag imeacht. Namhaid polaitiúil de chuid Vlad a bhí ann ar theastaigh uaidh an prionsa a chlúmhilleadh. Is ar éigean is féidir a rá gur dhearscnaigh sé thar phrionsaí eile na linne sna [[Na Balcáin|Balcáin]] i gcruálacht.
Pé scéal é, ó scaip an Rí Maitias scéalta uafáis faoi Vlad, chuaigh an prionsa in annála na staire mar chéasadóir is mar arrachtach.
Line 9 ⟶ 10:
Maidir leis an súmaire nó an vaimpír, is carachtar tábhachtach é i mbéaloideas na mBalcán agus na Slavach. Chaith Bram Stoker seacht mbliana ag déanamh taighde ar bhéaloideas Oirthear na hEorpa ar lorg inspioráide, agus is ansin a tháinig sé ar na scéalta faoi Vlad Drăculea agus faoi vaimpírí. Chinn sé ar an dá mhóitíf seo a phósadh, agus ba é an Cunta Dracula, mar is aithin dúinn inniu é, ba toradh don chleamhnas sin.
Bhí Bram Stoker cairdiúil le hArminius Vambery, taiscéalaí, saineolaí ar theangacha an Oirthir agus spiaire
Cé go bhfuil ''Dracula'' ar an úrscéal is tábhachtaí faoi vaimpírí i litríocht an Bhéarla, níorbh é an chéad cheann é. Fuair Stoker inspioráid áirithe ón nóibhille ''Carmilla'' le Joseph Sheridan Le Fanu, a foilsíodh breis is fiche bliain roimh ''Dracula''. Scéal earótach uafáis é ''Carmilla'' a bhfuil blas an leispiachais air, agus é ag tabhairt cur síos ar an vaimpír mná Carmilla agus a cairdeas cinniúnach le cailín óg macánta darb ainm Laura.
Line 15 ⟶ 16:
==An Scéal==
I dtús an úrscéil tagann an dlíodóir óg Sasanach Seon Ó hEarcair (Jonathan Harker) ar cuairt chuig an gCunta Dracula le cuidiú leis an gCunta aistriú go dtí Sasana agus talamh a cheannach in Exeter. Tá cónaí ar an gCunta i seanchaisleán sa [[an Trasalváin|Trasalváin]], agus é sásta lóistín a thabhairt do Sheon ansin, ach i ndiaidh tamaill faigheann Seon amach go bhfuil sé ina chime sa chaisleán agus go bhfuil vaimpírí ann - triúr vaimpírí ban agus iad ag iarraidh é a chealgadh. Sa deireadh éalaíonn Seon lena anam as an áit.
Tugann an chéad eipeasóid eile sa leabhar cur síos ar an dóigh a ndéanann Dracula a bhealach go Sasana. Ní luaitear é, ach cuirtear in iúl go bhfuil sé ag taisteal faoi choim ar bhád Rúiseach. Titeann an bád ar an gcladach i Whitby, agus níl fágtha den chriú ach an captaen, agus é féin marbh. Léitear logleabhar an chaptaein, agus tagann sé chun solais ansin go raibh neach dofheicthe éigin ag marú na mairnéalach i rith an turais, go dtí nach raibh ann ach an captaen féin.
Line 24 ⟶ 25:
==Aistriúcháin==
Ba é [[An Gúm]] a d'fhoilsigh [[Scéim Aistriúcháin an Ghúim|leagan Gaeilge]] sa bhliain [[1933]], agus ba é [[Seán Ó Cuirrín]], a raibh canúint na nDéise ó dhúchas aige, a chuir Gaeilge ar an leabhar. D'fhoilsigh An Gúm atheagrán sa bhliain [[1997]], agus ba é [[Maolmhaodhóg Ó Ruairc]] a chuir an t-eagrán seo in eagar. Ba é an t-ealaíontóir Rómánach [[Ion Codrescu]] a mhaisigh an leabhar.
Líne 43:
* ''le neart taoda'' -> ''le taghd feirge''
* ''tomanta'' -> ''diongbháilte, tréamanta, daingean''
Cuireadh eagrán do dhéagóirí amach sa bhliain [[1997]] ''Dracula - Eagrán do Dhéagóirí''. Is éard a bhí ann ná gearrinsint a scríobh [[Emmet B. Arrigan]]. Is í a mháthair, [[Mary Arrigan]], a rinne na léaráidí agus [[Gabriel Rosenstock]] a d’aistrigh an leabhar go Gaeilge.
|