An difríocht idir athruithe ar: "An Ultais"

Content deleted Content added
MacTire02 (plé | dréachtaí)
m tar éis Albainis Uladh a athainmniú mar An Ultais: ainm oifigiúil
MacTire02 (plé | dréachtaí)
ceartúcháin bheaga
Líne 1:
Teanga Gearmáinice nó canúint, de chuid an Bhéarla nó na h[[Albainis]]e, í an '''Albainis UladhUltais''' (ainmneacha eile a chonacthas ar na meáin Ghaeilge le déanaí is ea iad an ''UItais'Albainis Uladh''' agus an ''Ullainnis'UIlainnis''') a labhraítear go príomha i gceantair thuaithe in oirthuaisceart an [[Contae an Dúin|Dúin]], i g[[Contae Aontroma]], in oirthear [[Contae Dhoire|Chontae Dhoire]] agus in oirthear [[Contae Dhún na nGall|Dhún na nGall]].
 
De ghnáth aithnítear cúig chanúint san Albainis, .i. Albainis Lárnach, Albainis an Tuaiscirt (a dtugtar "Doric" uirthi in amanna), Albainis na nOileán (Inse Orc agus Sealtainn), Albainis an Deiscirt, agus Albainis Uladh nó an Ultais. Is í Albainis Lárnach an chanúint a úsáideann dhá thrian de na cainteoirí. Scríobh an chuid is mó de na mórscríbhneoirí Albainise sa chanúint seo fosta, mar shampla, Allan Ramsay, Robert Fergusson, Robert Burns, agus R. L. Stevenson. Tá cás i bhfad níos láidre ag Albainis na nOileán agus Albainis an Tuaiscirt a bheith aitheanta mar theangacha ar leith ná atá ag Albainis Uladh.
 
Má ghlactar leleis hAlbainisan UladhUltais mar theanga ar leith, is féidir a rá gur teanga Gearmáinice atá ann, cosúil leis an mBéarla, an Ollainnis, an Ghearmáinis agus na teangacha Lochlannacha. Mar sin, tá sí cosúil leo ar go leor bealaí.
 
Bhí an Albainis á labhairt i gcúirt Ríocht na hAlban ón 14ú haois go dtí an 17ú haois (ba é Séarlas II an rí deireanach a raibh blas Albanach aige). Tháinig an teanga go h[[Éire|Éirinn]] in aimsir na bPlandálacha, ach tháinig an grúpa is mó le linn na 1690í, am a raibh gorta in Albain.
 
Is é an sainmhíniú dlíthiúil ar Albainisan UladhUltais mar "an leagan de theanga na hAlban ar baineadh úsáid as go traidisiúnta i bpáirteanna de [[Tuaisceart Éireann|Thuaisceart Éireann]] agus Dhún na nGall.’
 
Aithníonn [[an Biúró Eorpach um Theangacha Neamhfhorleathana]] Albainis na hAlban agus Albainisan UladhUltais araon mar theangacha mionlaigh.
 
Fuair an dá leagan den Albainis a lán focal ar iasacht ó [[Gaeilge na hAlban|Ghaeilge na hAlban]], ach is léir nach [[teangacha Gaelacha]] iad. De réir taighde a rinne Derrick McClure i 1995 agus Caroline Macafee i 1997, is focail Cheilteacha iad 0.8% de na focail san Albainis (d'fhéadfadh an figiúr seo a bheith rud beag ní b'airde i gcás Albainisna UladhhUltaise).
 
== Naisc sheachtracha ==