An difríocht idir athruithe ar: "Atmaisféar an Domhain"

Content deleted Content added
Plainéad mícheart
No edit summary
Líne 1:
{{glanadh}}
Is éard is '''atmaisféar an Domhain''' ann (Gréigis: ἀτμός - atmos "gal" agus σφαῖρα - sphaira "sféar") ná ciseal de [[gáis|gháis]] amórthimpeall d'fhéadfadhan [[Rinnphláinéid réalteolaíoch|rinn]] ábhartha le dóthanacha [[Mais|maise]] a thimpeallú,<ref>[http://www.ontariosciencecentre.ca/school/clc/visits/glossary.asp Ontario Science Centre website]</ref> faoi réir [[Domhantarraingt|dhomhantarraingt]] na reanna, agusdhomhanda a bhíonn coinnithe le haghaidh tréimhse ama níos faide, más rud é go bhfuil an domhantarraingt ard agus teocht an atmaisféir íseal. Bíonn roinnt [[pláinéid]] comhdhéanta, den chuid is mó, de gháisbharr éagsúla, ach sonraíteardomhantarraingthe an ciseal seachtrach amháin mar atmaisféar (féach [[Gásfhathaigh]])domhain.
Cosnaíonn an t-atmaisféar beatha ar Domhan trí ionsú radaíocht ultraivialait na gréine, téamh an dromchla trí teas a choinneáil (iarmhairt cheaptha teasa), agus trí laghdú teochta thar fóir idir lá agus oíche (an t-athrú teochta laethúla).
 
Cuireann an téarma [[atmaisféar réaltach]] síos ar an réigiún lasmuigh de réalta, agus go tipiciúil áirítear an chuid ag tosú amach ón bhfótaisféar teimhneach. Féadfaidh réaltaí le teocht sách íseal móilíní cumaisc a chruthú in a n-atmaisféar lasmuigh. Cosnaíonn atmaisféar an [[Domhan|Domhain]], a choinníonn [[ocsaigin]] a n-úsáideann formhór na [[orgánach|n-orgánach]] i gcomhair [[riospráid]]e agus [[dé-ocsaíd charbóin]] a n-úsáideann [[Planda|plandaí]], [[algaí]] agus [[cianbhaictéir]] i gcomhair [[Fótaisintéis|fótaisintéise]] , a chosnaíonn freisin orgánach beo ó dhamáiste géiniteach ag radaíocht ultraivialait gréine. Is í a chomhdhéanamh reatha ná toradh táirge na mbilliúin bliana de mhodhnú bithcheimiceach ar an phailéatmaisféar ag orgánach beo.
 
== Brú atmaisféarach ==