An difríocht idir athruithe ar: "Géineolaíocht"

Content deleted Content added
m r2.7.1) (róbat ag suimiú: war:Henetika
Colin Ryan (plé | dréachtaí)
Líne 31:
[[Image:Punnett square mendel flowers.svg|right|thumb|Cearnóg Punnett ag taispeáint cros-síolrú idir dhá phónaire atá heitrisigeach do bhláthanna corcra (B) agus bána (b)]]
 
Go bunúsach faigheann orgánaigh oidhreacht trí thréithe scoite a dtugtar géinte orthu. <ref>Anthony, J. F.; Griffiths, Jeffrey H.; Miller, David T.; Suzuki, Richard C.; Lewontin, Gelbart (eag.) (2000). ''An Introduction to Genetic Analysis'', W.H Freeman, New York (an 7ú heagrán). ISBN 0-7167-3520-2 |http://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/bv.fcgi?rid=iga.section.630 |Caibidil: ‘Patterns of Inheritance: Introduction,’ William, M. (eag.)</ref> Ba é Gregor Mendel ba thúisce a thóg ceann de seo. Thug sé faoi deara go raibhmbíodh dathanna gach pónaire corcra nó bán, agus nach raibhgan aon dath idirmheánach le feiceáil eatarthu riamh. <ref>Anthony, J. F.; Griffiths, Jeffrey H.; Miller, David T.; Suzuki, Richard C.; Lewontin, Gelbart (eag.) (2000). ''An Introduction to Genetic Analysis'', W.H Freeman, New York (an 7ú heagrán). ISBN 0-7167-3520-2 |http://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/bv.fcgi?rid=iga.section.630 |Caibidil: ‘Mendel's experiments,’ William, M. (eag.)</ref>
 
Is iomaí spéiceas (agus daoine san áireamh) a bhfuil dhá chóip de gach géin acu, sin cóip amháin ó gach tuismitheoir. Más spéiceas [[dioplóideach]] atá i gceist agus dhá chóip den ailléil chéanna de ghéin áirithe aige, deirtear go bhfuil sé [[homaisigeach]] sa lócas géiniteach sin. Tá sé [[heitrisigeach]] má tá dhá ailléil dhifriúla de ghéin áirithe aige.
Tugtar [[géinitíopa]] ar [[hailléil]]í orgánaigh agus tugtar [[feinitíopa]] ar thréithe infheicthe an orgánaigh. I gcás organaigh atá heitrisigeach sa lócas géiniteach, is minic a deirtear go bhfuil ailléil amháin “ceannasach,” ó tá a cuid tréithe chun tosaigh san fheinitíopa, agus go bhfuil an ceann eile “cúlaitheach,” mar nach féidir a cuid tréithe a fheiceáil.
Tá ailléilí ann nach bhfuil ceannas iomlán acu agus a chuireann ceannas easnamhach in iúl trí mheánfheinitíopa, nó a chuireann an dá ailléil in iúl go chothrom.<ref>Anthony, J. F.; Griffiths, Jeffrey H.; Miller, David T.; Suzuki, Richard C.; Lewontin, Gelbart (eag.) (2000). ''An Introduction to Genetic Analysis'', W.H Freeman, New York (an 7ú heagrán). ISBN 0-7167-3520-2 |http://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/bv.fcgi?rid=iga.section.630 |Caibidil: ’Interactions between the alleles of one gene,’ William, M. (eag.)</ref>
 
Tá ailléilí ann nach bhfuil ceannas iomlán acu agus a chuireann ceannas easnamhach in iúl trí mheánfheinitíopa, nó a chuireann an dá ailléil in iúl go chothrom.<ref>Anthony, J. F.; Griffiths, Jeffrey H.; Miller, David T.; Suzuki, Richard C.; Lewontin, Gelbart (eag.) (2000). ''An Introduction to Genetic Analysis'', W.H Freeman, New York (an 7ú heagrán). ISBN 0-7167-3520-2 |http://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/bv.fcgi?rid=iga.section.630 |Caibidil: ’Interactions between the alleles of one gene,’ William, M. (eag.)</ref>
Nuair a shíolraíonn dhá orgánach go gnéasach, faigheann a sliocht ceann den dá ailléil le hoidhreacht go teagmhasach ó gach tuismitheoir. Tugtar Dlí Mendel an Dealaithe ar an oidhreacht scoite seo agus ar dhealú na n-ailléilí.
 
Nuair a shíolraíonn dhá orgánach go gnéasach, faigheann a sliocht ceann den dá ailléil le hoidhreacht go teagmhasach ó gach tuismitheoir. Tugtar Dlí Mendel an Dealaithe ar an oidhreacht scoite seo agus ar dhealú na n-ailléilí.
 
== Réimsí taighde ==