An difríocht idir athruithe ar: "Luas an tsolais"
Content deleted Content added
No edit summary |
Guliolopez (plé | dréachtaí) Quick |
||
Líne 1:
Tairiseach fisiciúil é '''luas an tsolais''' san fholús, agus é tábhachtach ina lán brainsí
== Teoiricí ==
Deir [[Teoiric choibhneasachta Einstein|Teoiric Speisialta Coibhneasachta]] Albert Einstein gurb é luas an [[solas|tsolais]] uasmhéid an luais is féidir d'aon rud - [[fuinneamh]], damhna nó faisnéis - a shroicheadh agus iad ag taisteal san [[ollchruinne]].
An réad atá ag taisteal níos maille ná an solas, deirtear go bhfuil sé ag déanamh turas amchosúil. An radaíocht a bhfuil luas an tsolais san fholús, '''c''', fúithi, deirtear go bhfuil turas solaschosúil á dhéanamh aici. Tugtar turas áitchosúil ar an tríú rogha, is é sin, sárú luas an tsolais, ach de réir na tuisceana atá ag na heolaithe ar na cúrsai seo, ní féidir le haon réad fisiciúil turas áitchosúil a chur de. Tagraíonn an focal ''[[taiceon]]'' do na caithníní a bhíonn ag taisteal níos luaithe ná an solas, ach níl sna taiceoin faoi láthair ach smaoineamh teoiriciúil: is féidir leis na fisiceoirí tuairimíocht a dhéanamh faoi shaintréithe na dtaiceon agus iad ag dul i muinín na matamaitice, ach is deacair a rá an mbeidh an cine daonna in ann choíche sonrú a chur in aon taiceon. De réir theoiric Einstein, dá mbeadh taiceoin ann, go mbeidís ag gluaiseacht sa treo contráilte san am, is é sin, ón todhchaí go dtí na laethanta a bhí, agus nach bhféadfaimis sonrú a chur sa taiceon ach i ndiaidh dó dul thart - agus go bhfeicfimis dhá phictiúr den taiceon ansin, ceann acu ag dul ar aghaidh agus an ceann eile ag dul ar ais.
Line 9 ⟶ 10:
Cé nach féidir le haon réad luas an tsolais ''san fholús'' a shárú, is féidir le caithníní fo-adamhacha ar nós prótóin, neodróin nó leictreoin luas an tsolais i meán trédhearcach, cosúil leis an aer nó leis an ngloine, nó maolaíonn ábhair den chineál sin ar an solas. Is féidir luas an tsolais i meán a áireamh de réir na cothromóide seo:
:n = c/v
Is ionann:
Line 16 ⟶ 17:
* v agus luas an tsolais sa mheán
Má bhíonn caithníní a bhfuil lucht leictreach acu ag gluaiseacht sa mheán níos luaithe ná an solas, tiocfaidh luisne sa mheán, agus é ag astú [[radaíocht Cherenkov]]. Mar shampla, is gnách luisne ghorm den chineál seo a aithint taobh istigh d'imoibreoir núicléach. Is é is cúis leis an luisne seo ná leictreoin agus iad ag gluaiseacht sa mheán níos luaithe ná an radaíocht [[leictreamaighnéadas|leictreamaighnéadach]].
{{Síol}}
[[Catagóir:Solas]]
[[en:Speed of light]]
|