An difríocht idir athruithe ar: "Ollscoil"

Content deleted Content added
Tyuiop (plé | dréachtaí)
No edit summary
Tyuiop (plé | dréachtaí)
<!-- == Téarmaí gaolta ==
Líne 1:
{{glanadh}}
 
Is institiúid [[ardoideachasoideachas|ardoideachais]] agus [[taighde]] '''ollscoil''', a bhronann céimeanna acadúla. Cuireann ollscoil oideachas tríú léibhéal agus ceathrú leibhéal ar fáil.
 
== Stair ==
D´fhéadfaí a rá gurbh í an chéad ollscoil san iarthar an tAcadamh a bhunaigh Pláto, an fealsamh GréigeachGréageach, ar bun i [[387 BCRC]] i gcoill Academos lámh le hAtain, mar ar thug sé ceachtanna [[fealsúnacht]]a, [[matamaitic]]e agus [[lúthchleasaíocht]]a dos na mic léinn.
 
Cuireadh na céad ollscoileanna [[an Eoraip|Eorpacha]] sna meánaoiseanna ar bun i m[[Ollscoil Bhologna|Bologna]] na h[[an Iodáil|Iodáile]] agus i b[[Páras|Pháras|]] na ([[an Fhrainc|Fraince]]) sna [[Meánaoiseannameánaoiseanna]] le haghaidh staidéar ar [[dlí|dhlí]], ar [[leigheas]], agus ar [[diagacht|dhiagacht]].
 
I bhfad roimhe sin, bhí a leithéidí d'institiúidí cheana féin sa [[an Pheirs|Pheirs]] agus sa domhain Ioslámach, go háiraithe Acadamh Gundishapur agus níos deireanaí freisin in ollscoil Al-Azhar [[Cairó|Chairó]], ar é an ollscoil is faide i mbun léinn ar domhan. Tá Nalanda, i mmBihar [[Bihar, an India]], ar cheann de na hollscoileanna is tábháchtaí san [[an Áise|Áise]], seachas Acadamh Gundishapur, áit a raibh an [[fealsúnacht|fealsamh]] [[Búdíoch]] Nagarjuna i mbun léinn sa dara hAois tar éis Chríost.
 
San Eoraip, lean fir óga ar aghaidh don ollscoil nuair a chríochnaigh siad staidéar ar an d[[trivium]]: na healaíona ullmhúcháin arbh iad an [[gramadach]], an reitric, agus an loighic; agus an quadrivium: [[uimhríocht]], [[geoiméadracht]], [[ceol]], agus [[réalteolaíocht]]<ref>Féach ar ''Degrees of Oxford University'', ar Wikipedia an Bhéarla chun feiscint conas ar tháinig an ''trivium'' agus an ''quadrivium'' chun saoil, go háirithe i ndomhain an [[Béarla|Bhéarla]].</ref>
 
Cuirtear ollscoileanna ar bun de ghnáth de réir dlí no cairte.
 
Sa bh[[an Fhrainc|FraincbhFrainc]], téann mic léinn freisin chuig na [[''coups prepartoires'' agus ''grandes écoles]]'', a bhfuil an-mheas agus clú orthu, agus nach dtógann ach cupla chéad mac léinn isteach sa bhliain, agus a bhfuil comórtaisí an-déine le h-iontráil acu. <!--[[''grandes écoles]]'' le litríocht, gnó, eolaíocht pholaitiúil, riarachán agus innealtóireacht. Cuireann siad léann ar leibhéal níos airde ar fáil, de ghnáth, ná na cúrsaí céanna in ollscoileanna na Fraince -->.
 
Sna [[Stáit Aontaithe Mheiriceá|Stáit Aontaithe]], aithnítear ollscoil de réir dlí mar chorparáid ar nós aon chorparáid eile, cé go gcuireann stáit áirithe freagracht áirithe orthu maidir le leas na mac léinn. Mar nach gcuireann rialtas cónaidhme Mheiriceá eagar nó riaradh díreach ar na hollscoileanna, thosaigh eagrais réigiúnda d'institiúidí ardléinn córais meastúcháin dá gcuid féin. Is eagrais neamh-shocair formhór mór ollscoileanna príomháideacha agus poiblí Mheiriceá, ach ó na 70í ar aghaidh, cuireadh go leor coláistí agus ollscoileanna le sochar ar bun chun tairbhe a bhaint as athraithe áirithe i gcláracha cúnaimh an rialtais chónaidhme.
 
Ó na 1980í[[1980idí]] ar aghaidh, cuireadh roinnt oll-ollscoileanna ar bun, a thugann teagasc le córais múineadh ó i bhfad.
 
== Gnáthúsáid ==
Líne 32:
* [[Liosta ollscoileanna in Éirinn|Ollscoileanna in Éirinn]]
* [[Liosta:Ollscoileanna an Domhain]]
* [[Liosta:Ollscoileanna an Aontais Eorpaigh]]
* [[Liosta:Ollscoileanna sna Stáit Aontaithe Mheiriceá]]