An difríocht idir athruithe ar: "An tSeirbea-Chróitis"
Content deleted Content added
AvocatoBot (plé | dréachtaí) m r2.7.1) (róbat ag suimiú: hi:सर्बी क्रोएशियन भाषा |
m r2.7.3) (róbat ag suimiú: mr:सर्बो-क्रोएशियन भाषा; athruithe cosmaideacha |
||
Líne 2:
'''Seirbea-Chróitis''' nó '''Cróite-Sheirbis''' a thugtar ar an [[teanga (cumarsáid)|teanga]] atá á labhairt sa [[An Chróit|Chróit]], sa [[An tSeirbia|tSeirbia]], sa [[Boisnia|Bhoisnia]]-Heirseagaivéin agus i [[Montainéagró]]. Sa chiall chúng, ba í an tSeirbea-Chróitis an leagan caighdeánaithe a bhí in úsáid oifigiúil sa [[Iúgslaiv]] sna blianta [[1954]]-[[1991]], sa bhreis ar an t[[Slóivéinis]] agus ar an [[Macadóinis|Mhacadóinis]]. Tá an teanga chaighdeánaithe seo bunaithe ar an gcanúint úd ''štokavski'', go háirithe ar an leagan di ar a dtugtar ''novoštokavski'', is é sin, ''štokavski'' nua. Cé go bhfuil na Bosnaigh, na Seirbigh, na Crótaigh agus na Montainéigrínigh féin ag iarraidh caighdeáin dá gcuid féin a fhorbairt, níl siad ag iarraidh aon chanúint eile seachas an ''novoštokavski'' a úsáid mar dhúshraith don chaighdeán nua.
Dealraíonn sé gurbh é an teangeolaí Slóivéanach Jernej Kopitar ba luaithe a bhain úsáid as an téarma féin "Seirbea-Chróitis", cé gur féidir gurbh é an Slóvacach Pavel Jozef Šafárik a chéadcheap an focal. Ainm eile a bhí in úsáid san am ab ea é "Illíris", ach tá sé níos coitianta "Illíris" a thabhairt ar an tseanteanga hipitéiseach as ar fhorbair an [[Albáinis]]. Faoi lár na [[19ú haois|naoú haoise déag]], chaighdeánaigh na teangeolaithe Seirbiacha agus Crótacha an teanga in éineacht, ionas go mbeadh sé indéanta úsáid a bhaint as na litreacha Coireallacha agus Laidineacha araon leis an teanga a bhreacadh síos. Ba é an [[béaloideas|béaloideasóir]] Seirbiach Vuk Stefanović Karadžić a bhí i gceannas ar an gcaighdeánú Coireallach, agus an Crótach Ljudevit Gaj agus an Seirbiach Đuro Daničić a shocraigh an ceartlitriú [[Laidin
Is ar éigean a úsáideann na cainteoirí féin an téarma sin "Seirbea-Chróitis" inniu, ach mar sin féin tá sé praiticiúil "Seirbea-Chróitis" a thabhairt ar na leaganacha éagsúla caighdeánacha atá bunaithe ar an gcanúint úd ''novoštokavski''.
=== Stór focal ===
Sa stór focal is mó a aithnítear na difríochtaí idir an trí theanga chaighdeánach inniu. An chuid is mó de na focail atá difriúil sna leaganacha caighdeánacha, áfach, tuigeann cainteoirí na gcanúintí go léir iad.
Líne 13:
! Gaeilge || Seirbis || Cróitis || Boisnis
|-
| míle || hiljada<br />(focal ón nGréigis é seo) || tisuća<br />(focal Slavach é seo) || hiljada
|-
| monarcha || fabrika<br />(focal é seo<br />a tháinig<br />ón nGearmáinis) || tvornica || fabrika<br />tvornica
|-
| rís || pirinač || riža || riža
Líne 21:
| meacan dearg || šargarepa || mrkva || mrkva
|-
| treabhsar || pantalone || hlače || hlače<br />pantalone
|-
| ceol || muzika || glazba || muzika
Líne 27:
| leabharlann || biblioteka || knjižnica || biblioteka
|-
| arán || hleb || kruh || hljeb<br />(go bunúsach,<br />is ionann é seo<br />agus an focal Seirbise,<br />ach amháin<br />go bhfuil<br />caighdeán na Boisnise<br />bunaithe ar an<br />leagan "ijekavski"<br />den chanúint "štokavski")
|-
| mílaois || milenijum || tisućljeće || milenij<br />milenijum
|-
| spíonáiste || spanać || špinat || špinat
|- valign="top"
| sacar || fudbal || nogomet || fudbal<br />nogomet
|-
| traein || voz || vlak || voz
|-
| tonn || talas<br />val || val || talas<br />val
|-
| pearsa<br />duine || lice<br />osoba || osoba || lice<br />osoba
|-
| mímhúinte || nevaspitan || neodgojen || neodgojen
|-
| (do chuid) féin || sopstveno<br />vlastito<br /> || osobno<br />vlastito || vlastito<br />sopstveno
|- valign="top"
| bealach<br />bóthar<br />ród || put<br />drum<br />(Focal ón nGréigis<br />é "drum") || cesta<br />put || put<br />cesta
|-
| dola bóthair || drumarina<br />putarina || cestarina || putarina
|-
| deaid<br />athair || tata || tata || tata<br />babo
|-
| tráta || paradajz || rajčica|| paradajz
|-
| glacadh le rud<br />faomhadh || prihvatati || prihvaćati || prihvatati
|-
| sona || srećan<br />sretan || sretan || sretan
|-
| tuiscint || shvatati || shvaćati || shvatati
|-
| breith ar rud<br />rud a cheapadh || hvatati || hvatati || hvatati
|}
Líne 74:
[[Catagóir:An tSeirbia]]
[[Catagóir:An Chróit]]
{{Nasc AR|sh}}
Line 121 ⟶ 122:
[[lv:Serbohorvātu valoda]]
[[mk:Српскохрватски јазик]]
[[mr:सर्बो-क्रोएशियन भाषा]]
[[ms:Bahasa Serbo-Croatia]]
[[nds:Serbokroaatsch]]
| |||