An difríocht idir athruithe ar: "Kattegat"
Content deleted Content added
Sister maes (plé | dréachtaí) Leathanach cruthaithe le 'right|thumb|250px|Kattegat and Skagerrak Is limistéar mara é An Kattegat (An Danmhairgis, ón Olainnis, a úsáidtear...' |
Sister maes (plé | dréachtaí) No edit summary |
||
Líne 1:
[[Image:Carte Skagerrak-Kattegat2.png|right|thumb|250px|Kattegat and Skagerrak]]
Is limistéar mara é An Kattegat ([[An Danmhairgis]], ón [[Olainnis]], a úsáidtear go coitianta i mBéarla), nó ''Kattegatt'' ([[An tSualainnis]]) ar cósta thiar theas leithnis na [[hIútlainne]] agus [[Oileán Caolas]] na Danmhairge agus ar cósta thoir na réigiúin [[Västergötland]], [[Scania]], [[Halland]] agus [[Bohuslän]] na Sualainne. Draenálann an Mhuir Bhailt isteach sa Kattegat tríd an Øresund agus Caolas na Danmhairge. Is píosa leanúna den [[Skagerrak]] é an Kattegat agus d'fheadfaí féachaint air mar chuan den
==Tíreolaíocht==
[[File:Gothenburg juli 2009 (ubt)-000.JPG|thumb|[[Älvsborg Castle|Älvsborg]], a sea fortress located in Kattegat]]
Dar leis an sainmhíniú a bunaíodh le coinbhinsiún i 1932, a bhí sínithe ag an Danmhairg, [[an Iorua]] agus an tSualainn (cláraithe ag Sraith Conartha [[Conradh na Náisiún]] 199 - 1933) tá an teorann thuaidh idir Kattegat agus Skaggerak suite ag an bpointe thuaidh den Skagen ar
Is iad na huiscebhealaí a draenálann isteach sa Kattegat ná na habhainn Göta älv ag [[Gothenburg]], chomh maith leis an Lagan, Nissan, Ätran agus Viskan, ón réigiún Halland ar an taobh Sualannach agus an abhann Gudenå ón Iútlann, sa Danmhairg.
Is iad príomhoileáin an Kattegat ná Samsø, Læsø agus Anholt, agus tugtar 'crios fásaigh na Danmhairge' ar an dá ceann deireanach den oileáin seo, de bharr a n-aeráid thirim shamhraidh.
Tá roinnt limistéir cósta suntasacha buailte leis an Kattegat, lena n-áirítear [[anaclann dúlra Kullaberg]] i Scania na Sualainne ina bhfaightear roinnt speicis neamhchoitianta agus cladach carraigeach, baile [[Mölle]], ina bhfuil cuan pictiúrtha agus radhairc do Kullenburg agus do Skagen, ar bharr thuaidh na Danmhairge ann.
Faoi láthair, tá droichead beartaithe idir an Iútlainn agus an tSéalainn trasna an pointe deisceartach an Kattegat faoi dáil polaitíochta sa Danmhairg, ag nascadh oileán Séalainne agus oileán Samsø le mór-roinne na Danmhairge.
==Fairsinge==
Sainmhíníonn an Eagraíocht Hidreagrafach Idirnáisiúnta teorainneacha "Kattegat, Sound agus Criosanna" (.i., Kattegat, Øresund, Crios Mór agus Crios Belt) mar a leanas:
''Ar an Thuaidh'' Líne a cheanglaíonn [[Skagen]] (An Scáth, Pointe Thuaidh na Danmhairge) agus Loch Shlabhrach Skær (57°54′N 11°27′E) agus ansin go thoir thuaidh tríd na hoitreacha chuig Oileán Tjörn.
''Ar an deisceart'' Teorainneacha an [[Mhir Bhailt]] sna Criosanna agus Sound:
''* Sa Chrios Beag'' Líne a cheanglaíonn Falshöft (54°47′N 9°57.5′E) agus Vejsnæs Nakke (Ærö: 54°49′N 10°26′E).
''* Sa Chrios Mór'' Líne a cheanglaíonn Gulstav (Pointe fíordheisceartach Oileán Langeland) agus Kappel Kirke (54°46′N 11°01′E) ar oileán Laaland.
''* Sa Sound'' Líne a cheanglaíonn teach solais Stevns (55°17′N 12°27′E) agus Pointe Falsterbo (55°23′N 12°49′E).
==Ainm==
Dar leis [[Den Store Danske Encyklopædi]] agus [[Nudansk Ordbog]], tagann an t-ainm ón na focail Ollainnise ''kat'' (cat) agus ''gat'' (poll, geata). Déanann sé tagairt do bhéarlagair loingseoireacht meanaoiseacha, nuair a dhéanadh captaein na loingeas trádala Hanseatic comparáid idir Caolais na Danmhairge agus poll chomh chaol go mbeadh deacracht ag cat é féin a chúngú tríd de bharr na scairbheacha agus an uisce thanaí. Ag pointe amháin sa stair, ní raibh ach fad de 3.84 ciliméadar (2.39 mí) ar leithead d'uisce taistealaithe. Tá an brí céanna ag sráid Kattesundet an Chóbanhávan, i., pasáite caol.
Ba iad An Mhuir Ioruach agus Muir na hIútlainne na hainmneacha a bhí ann roimhe sin do [[Skagerrak]] agus Kattegat in éineacht. (Luaitear "Muir na hIútlainne" i sága Knýtlinga.) B'aimn ársa na Laidine an Kattegat ná Sinus Codanus.
==Stair==
Ceann de na céad marbhcriosanna mara a cuireadh faoi ndeara sna 1970s ab ea é, nuair a cuireadh tús le taighde faoi thionchar dian-usáid eacnamaíochta ar an domhain nadúrtha.
| |||
