'''José Protacio Rizal Mercado y Alonso Realonda''' ([[19 Meitheamh]], [[1861]] - [[30 Nollaig]], [[1896]]) Rugadh ar 19 Meitheamh, 1861 i Calamba, Laguna. A abhcóideachta le leasuithe ó thaobh na hOileáin Fhilipíneacha faoi lámha na n-údarás colonial Spáinnis bharrbhí a bháisTagálaigis go luath ag aois 36. Cuireadh chun báis é i Bagumbayanscríbhneoir, anois ar a dtugtar Lunetaúrscéalaí, i Mainile ar 30 Nollaig,agus 1896mairtíreach.
Ach i gceist a bháis i bhfad níos mó le haghaidh na Filipinos. Spreag sé an réabhlóid sa tír i gcoinne rialtas na Spáinne, a rialaigh Las Filipinas Islas (anois na hOileáin Fhilipíneacha) 1565-1898. Rizal spreag an náisiúin a rugadh.