|
[[Image:The_O'Rahilly_Ballylongford3.jpg|left|190px|thumb|]]
Rugadh '''Mícheál Seosamh Ó RathilleRathaille''', nó ''The O'Rahilly'' ("An Rathailleach"), mar a thugtaí air go minic, ar an [[22 Aibreán|22ú lá de Mhí Aibreáin]], sa bhliain [[1875]] -i mBéal Átha Longphoirt, Contae Chiarraí, agus cailleadh é ar an [[29 Aibreán|29ú lá de Mhí Aibreáin]], [[1916]]), agusi glaodhm[[Baile Ó RathilleÁtha airCliath]]. Ba NáisiúnachNáisiúnaí [[Éire]]annach ab ea é, agus ghlacfuair sé pairtbás sani bpáirc an áir in t[[Éirí Amach na Cásca]] sa bhliain [[1916]] áit a maríodh é. Saolaíodh i mBéal Átha Long fort, [[Contae Chiarraí]], bhíBhí sé díograsachina snaPhoblachtach gluaiseachtaí pobachtánach agus an teanga [[Gaeilge]]diograiseach, agus bhíé séina marbhall ballde denChoiste Coiste Gnótha, an boird rialaithe deGnó [[Conradh na Gaeilge|Chonradh na Gaeilge]]. ThaistealFear sémór gotaistil rialtaa timpeallbhí anann, domhainnó gochaith sé conablach deich háirithembliana sna [[Stáit Aontaithe Mheiriceá|Stáit Aontaithe]] agus san [[An Eoraip|Eoraip]], arsular deireadh d'fhánchuir sé faoi i m[[Baile Átha Cliath]]. Bhí sé measartha saibhir, scríobhnó nuachtáinnuair faoia tar eisbhí an tÉirí amachAmach gothart, raibhbhí sé agle léamh ar an ''[[Irish Times]]'' go raibh ioncam fáiltráthrialta £900 sai bhliainndiaidh na bliana aige, an-chuidagus é ag caitheamh cuid mhaith de ag dultabhairt chuigtacaíochta ado himeachtaíchúis na náisiúnaighNáisiúnaithe.
Níos tabhachtáí fós, b'ébhí sé marar chuidduine de búnaitheoiríbhunaitheoirí [[Óglaigh na hÉireann]]ctor of Arms. D'eagraigh sé leLe cabhair [[Erskine Childers]] agus na GhearmáinGearmáine, d'eagraigh sé an chéad lastas airmarm leis na hÓglaigh a fháilarmáil. Raidhfilí Mauser a tháinigbhí ann, agus iad le teacht i dtír i m[[Binn Éadair]], agus na hÓglaigh a armáíl dá bhárr.
Ní raibh sé marina ballbhall de [[Bráithreachas na Poblachta|Bhráithreachas na Poblachta]], agus dá bhárrthoradh sin ní raibh a fhoisfhios aige faoigo pleannaraibh an t[[Éirí Amach na Cásca|Éirí amachAmach]] ar na bacáin. Rinne an BnaPBráithreachas iarracht daoinena pleananna a choinneáil folaithe ar dhaoine mar [[Bulmer Hobson]], [[Eoin Mac Néill]] agus Ó Raithille, anó choiméadbhí gansiad fhoisden faoinbharúil tÉirínár Amachchóir toiscdul gochun raibhceannairce siadar ina gcoinneSasanaigh, Éirímura amachmbeidís gansiúd saighidag ónaiarraidh Sasnaighna hÓglaigh a ionsaí. FuairNuair a fuair Bulmer Hobson amach faoi agusna fudaighpleananna, BnaPd'fhuadaigh an Bráithreachas é, ar eagla go sceithfeadh sé orthu, ach ansin, chuala Óan RathilleRathailleach faoiniomrá bhfuadachar agusan bhfuadach. chuaighChuaigh sé go scoilScoil Éanna le labhairt le [[Pádraig Mac Piarais]] le labhairt leis. Bhí fearg an domhain air, agus nuairbhagair sé aon duine a dlámhach a dhéanfadh iarracht an cleas céanna a imirt airsean. D'fhágéirigh leis an bPiarsach maolú ar a fhearg, ach mar sin féin, bhí sé meáite ar an Éirí Amach a chosc. I ndiaidh dó imeacht leis ó scoil an Phiarsaigh, thiomáinchaith sé an oíche ar fad ag tiomáint timpeall na tíre, (goagus háiritheé goag tabhairt orduithe ó [[Eoin Mac Néill]] do cheannairí na nÓglach i [[Contae Luimnigh|Luimneach]], i g[[Contae Chorcaí|Corcaigh]], i g[[Contae Chiarraí|ChiarraíCiarraí]], agus i d[[Contae Thiobraid Árann|ThiobraidTiobraid Árann]]) staonadh ón gcath. Mar sin, chund'éirigh ordaitheleis faoinan tÉirí Amach a chealaigh,stopadh rudsa atír chuirar stopfad, leisach anamháin tÉirí amach lasmuigh dei m[[Baile Átha Cliath]] an lá dár gcionnféin.
D'fhill sé abhaile agus chuala sé go rachfadhrachadh an tÉirí amachAmach ar aigheadhaghaidh ar aon chaoi, ar Luan na Cásca. D'ainneoinnainneoin dáa gcuidchuid iarrachtaí éan cheannairc a chuirchur ar ceallceal, (toiscagus gurd'ainneoin chreida sédhiantuairime go theipfeadhraibh an rudtÉirí arAmach fad)teipthe cibé scéal é, chuaigh sése chuni bualadhdteagmháil leis na cheannairíceannairí (Mac- Phiaraisan Piarsach, Séamus Ó Conghaile agus aan leithead)chuid eile acu - le ghlacadhgo bhféadfadh sé páirt a ghlacadh sa cheannairc mar sin féin. Cheap sé toiscgo gurmba chabhraighcheart go dtroidfeadh sé lein crúthúéineacht leis na hÓglaigh, goó mbachabhraigh cheartsé goan troidfeadhoiread sésin leis an eagraíocht a leochruthú.
Troid sé ón t[[Ard-Oifig an Phoist]] ar [[Sráid Uí Chonaill]] i rith seachtain na Cásca, is cósúil gur fhan sé suas staighre, amuigh óna cheannairí eile, bhí sé fós feargach leo.
|
