An difríocht idir athruithe ar: "Gearóid de Barra"

Content deleted Content added
Colin Ryan (plé | dréachtaí)
No edit summary
Colin Ryan (plé | dréachtaí)
No edit summary
Líne 1:
[[Íomhá:Siege of Breda.jpg|right|thumb|NaLéigear Spáinnigh san Ísiltír sa bhliainBreda 1624. (Jacques Callot a rinne.)]]
Saighdiúir de chuid an [[17ú haois]] ba ea '''Gearóid de Barra''' (d’éag 1647). Rugadh é i g[[Contae Chorcaí]] agus, ar nós a lán fear eile den uaisle [[Caitliceach|Chaitliceach]], chuaigh sé ag saighdiúireacht thar lear. RinneD’fhillseirbhísar Éirinn sa reisimintbhliain Éireannach1641 inagus Arm na Spáinnechuaigh i bh[[Flóndras]]ngleic arann feadhle beagnachfórsaí tríochaPharlaimint bliainShasana, agusach é agraibh troidrath leair Cúigíina Aontaithethír naféin. hÍsiltíre.
 
==Beatha==
D'fhill sé ar Éirinn sa bhliain 1640, ag iarraidh fir a earcú d'Arm na Spáinne. Ach d'éirigh na hÉireannaigh amach sa bhliain 1641, agus chuaigh de Barra i bpáirt le Comhcheangal Caitliceach na hÉireann. Ceapadh é mar ghinearál ar fhórsaí an Chomhcheangail i g[[Cúige Mumhan]]. Rinne sé ar [[Luimneach]] sa bhliain 1642 agus chuidigh Caitlicigh na cathrach leis Caisleán Rí Eoin, áit a raibh slua Protastúnach, a ghabháil. Thochail sé faoi na ballaí agus bhain tairbhe as snípéirí nó gur ghéill an namhaid, agus drochbhail orthu faoin am sin. Ligeadh don fhuíoll dul chun [[Baile Átha Cliath]].
Fear misniúil ba ea an Barrach agus é an-cleachtach le gnóthaí cogaíochta. Rinne sé seirbhís sa reisimint Éireannach in Arm na Spáinne i bh[[Flóndras]] ar feadh beagnach tríocha bliain agus é ag troid in aghaidh Chúigí Aontaithe na hÍsiltíre. Rinne sé gaisce ag léigear Breda (1624-5). Bhí sé ar dhuine de na seacht gcoirnéal a cuireadh chun na hÉireann i samhradh na bliana 1641 chun saighdiúirí a earcú do Rí na Spáinne. Thóg sé reisimint míle fear a bhí le cur chun farraige ag [[Cionn tSáile]] i gContae Chorcaí, ach dhiúltaigh an rialtas ligean dóibh imeacht. <ref>Wiggins, lch 57.</ref>
[[Íomhá:John_Castle_Limerick-seabhcan.jpg|thumb|Caisleán Rí Eoin, agus Droichead Thuamhumhan lena ais]]
 
Bhí sé meánaosta faoin am ar bhain sé Éire amach arís, agus dealraíonn nach raibh meas ag a lucht aitheantais in Éirinn ar a dhreach: chuir duine amháin síos air mar fhear a bhí “very homely and despicable” i gcosúlacht.<ref>.Luaite in Wiggins, lch 57.</ref> Ba Ríogaí é, agus dúradh sé, más fíor: “the puritanes of England have mightily abused the king...”.<ref>.Luaite in Wiggins, lch 57</ref>
Is beag rath a bhí ar de Barra ina dhiaidh sin. Theip air [[Corcaigh]] a ghabháil agus scaipeadh a chuid saighdiúirí ag [[Cath Lios Cearúill]]. Bhain sé seo dá chlú agus is beag a rinne sé sa chogadh as sin amach. Fuair sé bás i Luimneach sa bhliain 1647.<ref>{{cite book|title=History of the Irish Confederation and the war in Ireland, 1641-1649|author=John Thomas Gilbert, Richard Bellings|year=1973}}</ref>
 
D'fhill sé ar Éirinn sa bhliain 1640, ag iarraidh fir a earcú d'Arm na Spáinne. Ach d'éirigh na hÉireannaigh amach sa bhliain 1641, agus chuaigh de Barra i bpáirt le Comhcheangal Caitliceach[[Lucht na hÉireannComhdhála]]. Ceapadh é mar ghinearál ar fhórsaí an Chomhcheangail i g[[Cúige Mumhan]]. Rinne sé ar [[Luimneach]] sa bhliain 1642 agus chuidigh Caitlicigh na cathrach leis Caisleán Rí Eoin, áit a raibh slua Protastúnach, a ghabháil. Thochail sé faoi na ballaí agus bhain tairbhe as snípéirí nó gur ghéill an namhaid, agus drochbhail orthu faoin am sin. Ligeadh don fhuíoll dul chun [[Baile Átha Cliath]].
B'údar míleata é de Barra, agus a lán leabhar ar fáil óna lámh faoi thraenáil agus stiúradh saighdiúirí.
[[Íomhá:John_Castle_Limerick-seabhcan.jpg|thumb|Caisleán Rí Eoin, agus Droichead Thuamhumhan lena ais]]<ref>Wiggins, lch 157 agus ar aghaidh: ‘Climax and Capitulation’.</ref>
 
Is beag rath a bhí ar de Barra ina dhiaidh sin. Theip air [[Corcaigh]] a ghabháil agus scaipeadh a chuid saighdiúirí ag [[Cath Lios Cearúill]]. Bhain sé seo dá chlú agus is beag a rinne sé sa chogadh as sin amach. Fuair sé bás i Luimneach sa bhliain 1647.<ref>{{cite book|title=History of the Irish Confederation and the war in Ireland, 1641-1649|author=John Thomas Gilbert, Richard Bellings|year=1973}}</ref>
== Tagairtí ==
Dúradh faoi: “for being naturally lesse quicke, and accustomed to the warre of Flanders, where all engines and all provisions attend almost inseparably upon the enemy, he was now to follow the motions of an active warre...”.<ref>Wiggins, lch 58.</ref>
 
Fuair sé bás i Luimneach sa bhliain 1647.<ref>Féach Bellings.</ref>
 
==''A Discourse of Militarie Discipline'' (1634)==
 
B'údar míleata é de Barra, agus a lán leabhar ar fáil óna lámh faoi thraenáil agus stiúradh saighdiúirí. Tháinig ''A Discourse of Militarie Discipline'' amach sa bhliain 1634 agus tíolaiceadh é do Dháithí de Barra, Iarla Bharrach Mór. Cuireadh i gcló sa [[An Bhruiséil|Bhruiséil]] é agus é á dhíol ag díoltóirí leabhar Pléimeannacha.
 
Cuireann sé síos sa leabhar ar dhualgais na saighdiúirí singile agus na n-oifigeach, ar na bealaí chun iad a eagrú chun cogaidh, agus ar na daingnithe agus na hairm a úsáidtear le haghaidh léigir.
 
Molann sé go mbeadh an caidreamh ceart ag na hoifigigh agus ag a gcuid fear ar a chéile, agus go mbeadh a gceart de dhídean, d’éide agus de bhia ag na fir. B’fhuath leis an easpa smachta a bhí ar shaighdiúirí Spáinneacha agus eile, agus deir sé gur féidir na deacrachtaí seo a shárú “by onely manteyninge their people wel exercised in armes and practice of war, when a regimente dothe marche some times great disorderes are comitted, the Souldiers runninge away from the culores, robinge and spoylinge the country...”.<ref>Luaite in Lawrence, lch 214.</ref>
 
Molann sé go mbeadh eolas ag saighdiúirí ar an stair agus ar an gcomhaireamh, ach nach foláir dóibh i gcónaí a gcuid scileanna saighdiúireachta a chleachtadh.
 
== Nótaí ==
{{reflist}}
== Tagairtí ==
 
* Bellings, Richard (eag. John Thomas Gilbert 1973). ''History of the Irish Confederation and the War in Ireland, 1641-1649''. AMP Press. ISBN 978-04-04-02840-4
 
* Lawrence, David R. (2009). ''The Complete Soldier: Military Books and Military Culture in Early Stuart England, 1603 – 1645''. Leiden: Brill. ISBN 978-90-04-17079-7
 
* Wiggins, Kevin (2001). ''Anatomy of a Siege: King John’s Castle, Limerick, 1642''. Woodbridge: The Boydell Press, ISBN 0-85115-827-7, & Bray: Wordwell Press, ISBN 1-869857-37-2
 
{{DEFAULTSORT:Barra, Gearoid de}}
Line 17 ⟶ 40:
[[Catagóir:Daoine as Contae Chorcaí]]
[[Catagóir:Stair na hÉireann]]
 
[[en:Garret Barry (soldier)]]