An difríocht idir athruithe ar: "Pádraig Mac Piarais"

Ba iad aidhmeanna na scoile ná: Instruct pupils in a love of the Irish language, Educate pupils in a love of chivalry and self-sacrifice, Teach pupils to have “charity towards all”, a sense of civic social duty. Bhunaigh sé scoil Éanna sa mbliain 1908 i Raghnallach. Scoil dátheangach buachaillí a bhí ann. Scoil ghaelach a bhí ann. D’fhoghlaim na daltaí Stair agus Tír Eolas na hÉireann, staidéar ar an dúlra, eolaíocht, drámaíocht oideachas a bhí i bhfad chun tosaigh i gcomparad le scoileanna eile ag an am. Bhog an scoil go dtí Rath Farnáin sa mbliain 1910. Ar bhalla na scoile bhí nath cainte ó laoch na bhFiann Cú Chulainn “I care not though I were to live but one day and one night if only my fame and my deed live after me”.

Chaith sé an t-am san áit ag cur daoine faoi scrúdú Gaeilge, d’éirigh leis an chuid is mó acu sa scrúdú. Chuaigh an áit go mór ar an bPiarsach agus gur fhan sé cúpla lá sa mbreis sa gceantar. Is ag an scoil a chur an Piarsach aithne ar Colm O’ Gaora a bhí ina príomhoide ag an am i scoil an Ghoirt Mhóir. Ba fhear é a bhí an-pháirteach leis an éirí amach é Colm.

Bhí an-tóir ag an bPiarsach ar Iarthar na hÉireann agus feictear é sin ina chuid scéalta agus filíochta. Thóg sé teachín ar an Turloch, a bhí ag breathnú amach ar Loch Eiriulach agus Cnoc an Dámh áit a bhfuil an mhéanscoil, séipéal, stáisiún gardaí thíos faoi.

Chreid an Piarsach go raibh dlúthbhaint ag an gcúltúr le féiniúlacht na tíre. Nath cainte a chloistear go fíormhinic ná ‘tír gan teanga tír gan anam’ cuireann sé seo go mór leis an meon deafach faoi Éirinn. Chun scoilt cuimsitheach a dhéanamh idir Éire agus Sasana ba cheart an dá chultúr a scaipeadh chomh fada óna chéile agus gur féidir.

Ba é a léigh Forógra na Saoirse ag Ardoifig an Phoist Luan Cásca. Tar éis nar cheap duine ar bith go mbeadh na hÓglaigh in ann fanacht chomh fada sin bhí rudaí ag dul in olcas. Bhí ollscriosadh déanta ar chathair na tire, agus is ar mhaithe leis na daoine gur ghéill an Piarsach “To prevent the further slaughter of unarmed people and in the hope of saving of our followers”. Ar an 29 Aibreán 1916 ag 3.30 ghéill siad d’arm Shasana.

An oíche a raibh sé ag fanacht lena bhás, scríobh sé litir chuig a mhatháir, chuig a dheartháir Liam, agus scríobh cuntas ar a thriall. Cuireadh chun báis é ar an 3 Bealtaine 1916 i bpríosún Chill Mhaighneann. Cuireadh a deartháir chun báis an lá dar gcionn. Cuireadh é agus na Ceannairí Óglaigh eile i mBairic Mhileata sna glasáin.