An difríocht idir athruithe ar: "Veaspáisian"

Content deleted Content added
Addbot (plé | dréachtaí)
m Bot: Migrating 68 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q1419 (translate me)
m Róbat: Athruithe cosmaideacha
Líne 13:
|rítheaghlach =Rítheaghlach Flavius
|}}
B'é '''Vespasian''' ([[Laidin]]: ''Titus Flavius ​​Caesar Vespasianus Augustus''; 17 Samhain 09-23 Meitheamh 79), an t[[Impire Rómhánach]] ó AD 69 go AD 79. B'eisean a bhunaigh an [[ríshliocht Flaiviach]] a rialaigh an Impireacht le cúig bliana fichead. Ba ó shliocht theaghlach eachaíochta ([[Laidin]]:''ordo equeste'') é Vespasian, a bhfuair ardú céime isteach i gcéimíocht na [[Seanad na Róimhe|seanadóirí]], faoi na hImpirí de chuid an ríshliocht Iúil-Claudiach. Cé gur shroich sé an gnáth comharbas mar oifigeach poiblí, ceapadh ina chonsul é sa bhliain 51 RC, ​​bhí ainm in airde aige mar ceannasaí rathúil míleata, a ghlac páirt in ionradh na Rómhánach ar an Bhreatain sa bhliain 43, agus a smachtaigh an Iúdáia le linn [[An Chéad Chogadh idir na Rómhánaigh agus na Giúdaigh|éirí amach na nGiúdach]], sa bhliain 66 RC.
 
Nuair a bhí Vespasian ag ullmhú chun chathair Iarúsailéim a chur faoi léigeár, le linn an fheachtais dheiridh, chuir an t-impire [[Nearó]] lámh ina bhás féin, rud a thum an Impireacht i gcogadh cathartha ar feadh bliana, a dtugtar [[Bliain na gCeithre Impirí]] air. Tar éis bás tapa na n-impirí [[Galba]] (Laidin: ''Servius Sulpicius Galba Caesar Augustus'') agus [[Otho]] (Laidin: ''Marcus Salvius Otho Caesar Augustus'') a bhí i gcomharbas ar a chéile, ceapadh [[Vitellius]] (laidin: ''Aulus Vitellius Germanicus Augustus'') ina Impire in Aibreán na bliana 69 AD. Mar fhreagra, d'fhógair na hairm san Éigipt agus Iúdáia Vespasian ina impire ar an 1 Iúil.
 
Ina iarracht chun chumhacht impiriúil a bhaint amach, nasc Vespasian a fhórsaí le [[Mucianus]], gobharnóir [[an tSiria| na Siria]], agus le [[Primus]], ginearál i b[[Pannonia]]. Treoraigh Primus agus Mucianus fórsaí na bhFlaiviach i gcoinne Vitellius, le linn do Vespasian rialú na hÉigipte a bhaint amach. Ar An 20 Nollaig, briseadh ar Vitellius, agus an lá dar gcionn dhearbhaigh an Seanad Vespasian ina Impire Rómhánach.
Ní mhaireann ach roinnt eolas faoin a rialtas i rith na deich mbliana ina raibh Vespasian ina impire. Is fearr aithne ar réimeas Vespasian mar gheall, ar leasúchán airgeadais tar éis meath an ríshleachta Iúil-Claudiach, ar an bhfeachtas rathúil in aghaidh Iúdáia, agus ar thionscadail tógála éagsúla uaillmhianacha, mar shampla [[an Colasaem]]. Ar a bhás, sa bhliain 79, tháinig a mhac ba shine [[Títeas]] (Laidin:''Titus Flavius Caesar Vespasianus Augustus'' ) i gcomharbacht air, mar sin, b'é an chéad Impire Rómhánach é a d'éirigh len a mhac féin dul i gcomharbas air.
 
== Teaghlach ==
 
Rugadh Vespasian i bhFalacrina (Latin: ''Falacrīnum nó vīcus Phalacrīnae''), sa tír Saibíneach in aice le Reate. Ní raibh a theaghlach oirirce den chuid is mó agus bhí easpa ginealaigh acu. B'é a sheanathair athartha, Titus Flavius ​​Petro, an chéad duine acu chun clú a tharraing air féin, ag ardú go dtí céim an taoisigh chéid (Laidin: ''centurio'') agus throid sé ag Pharsalus (Greigis Ársa: Φάρσαλος) do [[Gnaeus Pompeius Magnus|Phoimpéas]] (Laidin:''Gnaeus Pompeius Magnus'') sa bhliain 48 BC. Ina dhiaidh, sin ba bhailitheoir fiachais é.
 
[[Catagóir:Impirí Rómhánacha]]