An difríocht idir athruithe ar: "An Hobad, nó Anonn agus Ar Ais Arís"

[[Úrscéal]] eipiciúil [[fantaisíocht]]a is ea é '''''An Hobad, nó Anonn agus Ar Ais Arís''''' ([[An Béarla|Béarla]]: ''The Hobbit, or There and Back Again'') leis an Ollamh le Léann na Meánaoiseanna [[J. R. R. Tolkien]]. Foilsíodh an leabhar ar dtús as Béarla sa bhliain 1937, agus is leabhar é a bhfuil moladh faighte aige ó léirmheastóirí. Ainmníodh an leabhar dondo bhonn Carnagie agus bhí bua ag an scéal i ngradam an New York Herald Tribune sa rannóg Ficsean D’Ógánaigh is fearr <ref>http://www.smithsonianmag.com/smart-news/the-hobbit-you-grew-up-with-isnt-quite-the-same-as-the-original-published-75-years-ago-today-45448681/?no-ist</ref>. Is leabhar é a bhfuil éileamh mór air go fóill agus aithnítear mar shaothar clasaiceach de litríocht na bpáistí é, agus tá breisan isleabhar 50aistrithe aistriúchángo den scéal ar50 fáilteanga <ref name="telegraph">http://www.telegraph.co.uk/culture/books/booknews/9555838/The-Hobbit-What-has-made-the-book-such-an-enduring-success.html</ref>. Tá an leabhar suite san aois roimh eachtraí [[Tiarna na bhFáinní |Thiarna na bhFáinní]], agus is scéal eachtraíochta bunaithe ar thóraíocht Bhiolbó Baigín é, chun scair de shaibhris an Dragan Smóg a fháil. Cabhraíonn Biolbó le Gandalf Draoi agus Toirín an t-abhac, ceannaire dosaen abhac teifeach leagus ról maran ghadaí a thógáilaige sa chomplacht. Is iad téamaí lárnacha an leabhair ná éabhlóid agus fás pearsanta, teacht in aois, chomh maith le téamaí de shaint, laochas agus misneach de shaghsanna éagsúla.

Tosaíonn an leabhar le cúirtcuairt an draoi Gandalf ar Bhiolbó Baigín, Hobadhobad de chuid an Chnoic, agus tugtar cuireadh do Bhiolbó tabhairt faoi thoraíocht, ach diúltaíonn Biolbó, atá sona agus compordach lena shaol. An lá dar gcionn, tagann Tóirín agus a chompánaigh, dosaen abhac, ar cúirtcuairt chuig Biolbó agus iad ag ceapadh go bhféadfadh sé cabhaircabhrú leo ar a dtóraíocht chuig an Sliabh Uaigneach chun a saibhrissaibhreas dhúchasachdúchasach a fháil ar ais ó Smóg an dragan. Tuigeann Bhiolbó gurb é Gandalf atá taobh thiar donden tóiraíocht seo agus gur tugadh le fios chuig na habhaic go ndéanfaidhndéanfadh Biolbó gadaí den scoth. Go drogallach agus mar thoradh comhairle Gandalf, téann Biolbó leo. Teann an grúpa amach sa domhan mór, ag taisteal trasna Críocha na Hobad i dtreo an tSléibhe Uaignigh. Bíonn Biolbó go síoraí ag machnamh ar an gcinneadh a rinne sé faoi dheifir, i ndiaidh léargas a fháil ar fhiántas an domhain. I dtalamh naSna Críocha Uaigneacha tagann said ar throill, a gabhannghabhann na habhaic agus a chuireann i málaí iad, agus é i gceist acu iad a róstáil agus a ithe. Éiríonn le Biolbó agus Gandalf iad a shábháil agus faigheann said claimhte i bpoll na dtroll, i ndiaidh cuardaigh.

Taistealaíonn siad ar aghaidh go Gleann na Scoilte, daingean na nEalbh, atá faoi cheannaireacht Elrond. Aistríonn Elrond na rúnscríobhínnírúnscríbhínní atá ar na claímhte; má ghlactar le, is cinn sean-ealbha iad. Aistríonn sé léarscáil Thóirín freisin, ag léiriú tábhacht Lá Dhúirín, an chéad lá den athbhliain Abhaic, don tóraíocht seo. I ndiaidh coicíse, tosaíonn an taisteal arís, ach i gcaitheamh stoirme agus iad ag dul tríd na sléibhte ó thuaidh téann siad ar fhothaínnfhothain in uachais na bPúcaí, agus gabhtar iad. Ag úsáid Glamdring (ceann de na claímhte), maraíonn Gandalf rí na bPúcaí agus scaoileanscaoileann sé saor na habhaic, ach cailleann Biolbó a mhothú. Nuair a dhúisíonn sé, tagann sé ar fháinne agus bualann sé le Golam, créatúr an dorchadais. Bíonn comórtas ceisteanna acu agus tagann tuiscint ar Gholam go bhfuil an fáinne, ‘a sstóirín’, ag Biolbó. Cuireann Biolbó an fáinne air agus feiceann sé go bhfuil cumhacht draíochta aige mar go bhfuil sé dofheicthe. I ndiaidh éalú ó Gholam, tagann sé ar a chompánaigh arís. Ritheann siad ón sliabh chun bheith saor ó na púcaí agus cabhraíonn na hIolair, cairde Ghandalf, leo agus iad ionsaithe ag mic tiretíre na foraoise. Caitheann siad an oíche i dteach Béorn, cabhraíonn seisean leo agus ansin tá orthu dul isteach sa Mhodarchoill, foraois na nEalbh. Fágann Gandalf iad agus i ndiaidh dóibh troid a dhéanamh in aghaidh damháin alla na foraoise cuirtear na habhaic faoi ghlas, gabhlaithe ag an rí Ealbh ina halla. Baineann Biolbó úsáid as cumhacht an fháinne agus éiríonn leis na habhaic a scaoileadh saor tríd iad a chur Ii mbairillí fíona agus a chur isteach san abhainn.

Baineann siad Baile an Locha amach, baile atá plódaithe ag an gcine daoinedaonna. Caitheann an grúpa roinnt ama ansin ach bogann siad ar aghaidh chuig an Sliabh Uaigneach, ar an taobh eile den Loch. Agus Lá Dhúirín tagtha, tagann Biolbó ar fhreagra na ceiste ag leac an dorais, castar an eochair agus téann na habhaic isteach sa sliabh. Is anseo a bhuaileann Biolbó le Smóg ina aonar, agus bíonn comhrá acu. Is mór an fhearg a thagann ar Smóg nuair a thógann Biolbó cupán óir, ach tuigeann Biolbó go bhfuil laige éigin i gcraiceann an dragain ón gcomhrá. Tagann Biolbó freisin ar an Lómharchloch, cloch rí na n-Abhac. SpréachaSpréachta le fearg, fágann Smóg an sliabh agus scriosann sé Baile an Locha. Maraíonn Bard, boghdóir an bhaile, Smóg, trí shaighead a chur ina chraiceann san áit is laige. Anois agus saibhris Smóg gan cosaintchosaint, tagann airm éagsúla donchuig an Sliabh Uaigneach, idir ealbha na Modarchoille, na fír ó Bhaile an Locha, abhaic ó na sléibhte, atá ag tacú le Tóirín, agus púcaí, chomh maith leis na mic tiretíre. Is ansin bíonn cath na gcúig arm, agus bíonn an bua ag na hAbhaic, Ealbha agus fír. Tógtar Biolbó go Tóirín, mar go bhfuil Tóirín ag fáil bháis, agus tar éis a bhás socraítear an Lómharchloch agus claíomh Ealbha a chur in uaimh leis. Roinntear saibhris an tsléibhe agus réitíonn Biolbó é féin lena bhealach a dhéanamh ar ais chuig an gCnoc, agus é ag taistil le Gandalf, Rí na nEalbh agus Béorn. Caitheann siad sealcuid anden geimhreadhgheimhreadh le Béorn, agus nuair a thagann sé abhaile tá sé níos saibhre ná riamh.

Téamaí lárnacha an leabhair ná fás agus teacht chun cinn Bhiolbó; is charachtarcarachtar é ag tús an leabhair atá paróisteachcúngaigeanta agus compordach leis an saol ciúin atá aige sa Chnoc, goach duinefeictear atáag deireadh an leabhar gur duine fásta agusé a bhfuil taithí aige ar an domhan. Luaitear téamaí Bildungsroman sa Hobad go rialta, sin le rá scéal fáis agus teacht in aois <ref>http://www.academia.edu/2611925/The_Hobbit</ref>. Luaitear freisin na cosúlachtaí (agus difríochtaí) idir An Hobad agus saothair miotaseolaíochtamhiotaseolaíochta clasaiceachachlasaiceacha ar nós [[Beowulf|Beowulf]], ceann de na scéalta is sine as Béarla atá ar an bhfód <ref> http://www.councilofelrond.com/litarticle/modern-and-medieval-aspects-of-tolkiens-literature/</ref> agus ar scéal é a chuaigh go mór i bhfeidhm ar Tolkien, ina bhfuil téama na crógachta mar chuid lárnach de (agus ach go háirithe ról dragan mar chréatúr cliste, agus cruálach, seachas meafarach) <ref>http://www.thefreelibrary.com/Dreaming+of+dragons%3A+Tolkien's+impact+on+Heaney's+Beowulf.-a0154698404</ref>. Téama láidir eile ná leithleas agus na foirmeacha éagsúla de <ref>{{cite book |url=http://books.google.com/books?id=b5cRgLOHCRUC&pg=PA217&dq=The+Hobbit+greed&hl=de&sa=X&ei=w_oJT9iHCMrIsga0p-WCDw&ved=0CEIQ6AEwAw#v=onepage&q=The%20Hobbit%20greed&f=false |title= Confronting Tyranny: Ancient Lessons for Global Politics |editor-first=Toivo |editor-last=Koivukoski |editor2-first=David |editor2-last=Tabachnick |pages=217–218 |year=Rowman & Littlefield |year=2005 |isbn=0-7425-4400-1 |chapter=The Folly of the Wise |first=Thomas |last=Smith}}</ref>: idirina measc sin, Tóirín ag iarradh a shaibhris dúchasach a thógáil ar ais, grá d’ór an dragan Smóg agus an dúil don fháinne atá i ndiaidh Golam a scriosadh. Léiríonn gluaiseacht na n-arm ag deireadh an leabhair i ndiaidh báisbháis Smóg an leithleas de ghach ciníocha sa leabhar, an damáiste a dhéantar don chreatlach sóisialta <ref>http://hmhbooks.com/files/content/sites/hobbit/files/pdfs/Hobbit_educators_guide_downloadable.pdf</ref>, agus gur gá carachtair a bhfuil croí glan acu chun a leitheadleithéid a stopadh agus an leithleas a shárú.

Thosaigh Tolkien ag obair ar an leabhar le linn na 1930s1930idí, i ndiaidh breacadh síos an chéad line don leabhar ‘In a hole in the ground there lived a hobbit’, agus scrúdaithescrúduithe á gceartú aige. Críochnaíodh an scéal agus faoi 1932 roinn sé an lámhscríbhinn le cairde, C.S Lewis san áireamh. D’fhoilsigh George Allen & Unwin an leabhar i ndiaidh deá-léirmheas ó pháiste an foilsitheorafhoilsitheora <ref>{{cite book |title= Tolkien: A Biography |pages= 192 |publisher=Ballantine Books |year=1997 |isbn=0-04-928037-6 |first=Humphrey |last=Carpenter}}</ref>.

Is leabhar sár-léite é an Hobad, le breis is 100 milliúin cóip díolta agus aistrithe go breis is 50 aistriúchán arteanga fáileile <ref name="telegraph" />. [[Nicholas Williams]] a chuir Gaeilge ar an leabhar; [[Alan Titley]] a bhí ina eagarthóir ar an leabhar. Chuir Evertype [http://www.evertype.com/books/hobad.html an chéad eagrán] ar fáil in 2012 (ISBN 978-1-904808-90-9).