Leagan ó 08:02, 18 Aibreán 2015 athraigh Vicipéid12 (plé \| dréachtaí) 1,103 edits →‎An Ghaelainn, Stair agus Oidhreacht Chultúrtha Dhún Chaoin chlib amháin: Visual edit ← Gabh chuig an difear roimhe seo		Leagan ó 12:35, 24 Eanáir 2016 athraigh cealaigh 84.182.64.109 (plé) →‎An Ghaelainn, Stair agus Oidhreacht Chultúrtha Dhún Chaoin chlib amháin: Visual edit An chéad dhifear eile →
Líne 13: }} Is sráidbhaile i n[[Gaeltacht]] [[Ciarraí\|Chiarraí]] é '''Dún Chaoin'''. Tá sé suite i bhfad siar ar Leithinis [[Corca Dhuibhne\|Chorca Dhuibhne]]. Tá Dún Chaoin suite ag an gceann is faide siar den leithinis, agus is é an lonnaíocht is faide siar ~~ina~~in Éirinn é. Tá an sé suite go príomha ar feadh an R559 (Cuaird Cheann Sléibhe) agus ar feadh bóthair áitiúil a nascann leis an R559, agus lonnaíocht scaipthe atá ann. Tá Dún Chaoin thart ar sé chiliméadar déag taobh thiar de Dhaingean Uí Chúis. Tá Dún Chaoin neadaithe i ngleann méith, le Bealach an Oileáin ar an taobh thiar agus Cnoc an Fhiolair ar an taobh thoir. Tá failltreacha drámatúla ar feadh an chósta, agus tá cé suite siar ó dheas ón lonnaíocht. Tá trá ag Com Dhíneol siar ó dheas ón lonnaíocht freisin. Tá nasc an-láidir ag Dún Chaoin leis na Blascaodaí ó thraidisiún. Aon bhaile fearainn déag ar an mórthír atá sa pharóiste, agus na Blascaodaí atá suite thart ar thrí mhíle amach san fharraige. == Bailte fearainn == Líne 30: == Déimeagrafaic == Sa bhliain 2006 bhí 163 duine ina ~~gonaí~~gcónaí i dToghroinn Ceantair Dhún Chaoin, de réir an daonáirimh. Cé go bhfuil Gaelainn ag formhór na ndaoine sa Toghroinn Ceantair agus cé go n-úsáideann a bhformhór an teanga ar bhonn laethúil, de réir an daonáirimh, tá titim ar líon na nGaeilgeoirí soiléir - ábhar buartha atá ann do lucht na ~~Gaeilge~~Gaelainne. De réir daonáireamh Poblacht na hÉireann 2011 bhí cónaí ar 176 duine i nDún Chaoin. Dúirt 135 (79.9%) duine go ~~bhfuileadar~~raibh siad ábalta [[Gaelainn]] a labhairt. D'úsáid 100 (59.2%) duine an [[Gaelainn\|Ghaelainn]] go laethúil taobh amuigh don ~~córas~~chóras oideachas. == An Ghaelainn, Stair agus Oidhreacht Chultúrtha Dhún Chaoin == Líne 41: Baintear luach saothair cuibheasach maith as cúrsaí turasóireachta i nDún Chaoin anois agus tá roinnt mhaith daoine sáite sa ghnó seo ar shlí amháin nó slí eile. Tá titim i líon na ndaoine atá ag brath ar an bhfeirmeoireacht mar shlí bheatha. Ó thosnaigh Grúpa Chiarraí ag cur deireadh leis an bhfeirmeoir beag éiríodh as táirgeadh an bhainne agus ní inniu ná inné a dúnadh uachtarlann Dhún Chaoin, uachtarlann a bhíodh thar a bheith tábhachtach i saol an pharóiste. Is ag dul i léig leis atá cúrsaí iascaireachta freisin agus anois tá iasc, ar nós an ghliomaigh, ag éirí gann. Tá roinnt daoine ag gabháil do chúrsaí farantóireachta ar na báid a thugann cuairteoirí go dtí na Blascaodaí le linn bhiaiste na dturasóirí. Déanann cuid mhaith de chosmhuintir an pharóiste a bpinginí lasmuigh dá bparóiste dúchais. Níor éirigh le hÚdarás na Gaeltachta aon mhonarcha a bhunú sa pharóiste. Ach ní luaitear mórán bochtanais le ~~Dúhn~~Dún Chaoin ach oiread.<ref>http://www.beo.ie/2006-10/index.php?page=archive_content&archive_id=771</ref> Tarraingíonn áilleacht an cheantair agus muintearas na ndaoine go leor cuairteoirí go Dún Chaoin.<ref>http://www.beo.ie/2006-10/index.php?page=archive_content&archive_id=771</ref> Spreag an áilleacht seo stiúrthóir scannán David Lean chun a scannán cáiliúil "Ryan's Daughter" a dhéanamh i nDún Chaoin (go mór mhór i gCom Dhíneoil) sna blianta 1968 agus 1969.<ref>http://www.beo.ie/2006-10/index.php?page=archive_content&archive_id=771</ref> Tarraingíonn an scannán sin daoine chun an cheantair suas go dtí an lá inniu féin. Ba é déanamh ''Ryan's Daughter'' agus an rachmas a lean é a chuir bonn faoi go leor daoine.<ref>http://www.beo.ie/2006-10/index.php?page=archive_content&archive_id=771</ref> Líne 55: Lonnaíocht scaipthe tuaithe atá an, a bhfuil lár tíreolaíochta inaitheanta aige ag an gcrosbhóthar gar do thábhairne Kruger agus An Pórtán. Tá an chuid eile de na háiseanna i nDún Chaoin, an scoil agus an photadóireacht san áireamh, suite ag ceann theas na lonnaíochta ar an R559. Tá dhá limistéar (áit a bhfuil grúpa mór doimhin d’fhoirgnimh) ag An gCeathrú; agus tá líon mór d’áitribh líneacha ag Baile na Rátha gar do Krugers. Tá gráigeanna níos lú d’áitribh ar bhóithríní caocha - tá Baile an Bhiocáire i measc na gceann is sine acu. Mar gheall ar fhorbairt líneach ar feadh na mbóithre, tá an tsoiléire seo á mhaolú agus na ceantair á nascadh ina chéile le blianta beaga anuas. An greasán lonnaíochta atá ann sa cheantar ná tithe tuaithe, ar dhlús íseal, scaipthe thar achar fairsing ~~tíreólaíchta~~tíreólaíochta. Faightear roinnt forbairtí ina bhfuil tithe ar an déanamh ceanann céanna le feiscint le blianta beaga anuas, rud nach bhfuil ag teacht leis an mblas tuaithe. Le tamall de bhlianta, tógadh go leor tithe aonuaire, cuid mhaith acu seo ina dtithe saoire. Ce go bhfuil a lán áitreamh ann, tithe saoire is ea a bhformhór.

An difríocht idir athruithe ar: "Dún Chaoin"