An difríocht idir athruithe ar: "André-Marie Ampère"

Content deleted Content added
No edit summary
mNo edit summary
Líne 12:
|iomráiteach =Dlí Ampère
|}}
Ba [[fisiceoir]] [[An Fhrainc|Francach]] é '''André-Marie Ampère''' ([[20 Eanáir]], [[1775]] – [[10 Bealtaine]], [[1836]]), deirtear gur aimsigh sé tréithe na [[Leaictreamaignéadas|Leaictreamaignéadais]]. Glaodh an t-aonaidaonad [[SI]] do sruth leictreach, an [[aimpéar]] ina dhiaidh.
 
== A óige ==
Rugadh é i [[Lyon]], sa Fhrainc, agus bhí cónaí ar sa sráidbhaile , Poleymieux-au-Mont-d'Or, ón mbliain [[1775]] go [[1836]]. Mar pháiste éachtach, bhí an-suim aige i bhfoghlaim agus eolas a aimsiú ó aois óg, deirtear gur úsáid sé clocha agus brioscaí le suime mór a dhéanamh amach, sular fhoghlaim sé a chuid uimhreacha. Thosaigh a athair ag múineadh [[Laidin]] dó, ach stop sé nuair a bhí sé sóiléirsoiléir go raibh sé níos fearr ag an mata. Chun saothar [[Euler]] agus [[Bernoulli]] a thuiscint, bhí air an Laidin a fhoghlaim pé scéal é.
 
Sa bhliain [[1796]] bhuail sé le [[Julie Carron]], iníon ghabha a bhí ina chónaí in aice le [[Lyon]]. Sa bhliain [[1799]] pósadh iad. Ón mbliain [[1796]] ar aghaidh, mhúin Ampère an [[matamaitic]], [[Ceimic|an cheimic]] agus teangacha. Sa bhliain [[1801]] chuaigh sé go [[Bourg]], le bheith mar ollamh le fisic agus ceimic. D'fhán a bhean chéile breoite agus a mhac óg (Jean Jacques Ampère) ag Lyon. Fuair sí bás sa bhliain [[1804]], agus bhí an-tionchar ag a báis air. Sa bhliain chéanna, ceapadh é mar ollaimh mata sa lycée i Lyon.