An difríocht idir athruithe ar: "Mionn Hipeacraitéis"

Content deleted Content added
Feabhsú
Líne 2:
Mionn is ea '''Mionn Hipeacraitéis''' a ghlacadh agus a ghlacann [[Dochtúir leighis|dochtúirí]] suas go dtí an lá atá inniu ann ina mhionnaíonn siad cleachtadh go heiticiúil. Bíonn ar dhochtúirí an mionn a ghlacadh i roinnt tíortha. Níl ar dhochtúirí an mionn a ghlacadh in [[Éirinn]].
 
== AnBunleagan Mionnan BunaidhMhionna ==
[[Íomhá:Papyrus text; fragment of Hippocratic oath. Wellcome L0034090.jpg|thumb|right|Giota den mhionn ó Phaipír Oxyrhynchus 2547.]]
Is é seo a leanas bunleagan Mhionn Hipeacraitéis, sa Ghréigis agus ansin sa Ghaeilge:
 
<blockquote>ὄμνυμι Ἀπόλλωνα ἰητρὸν καὶ Ἀσκληπιὸν καὶ Ὑγείαν καὶ Πανάκειαν καὶ θεοὺς πάντας τε καὶπάσας, ἵστορας ποιεύμενος, ἐπιτελέα ποιήσειν κατὰ δύναμιν καὶ κρίσιν ἐμὴν ὅρκον τόνδε καὶσυγγραφὴν τήνδε:
:''Mionnaím ar Apalló, ar Aescaláipias, ar Hygieia, ar Panacea agus ar na déithe agus bandéithe ar fad, agus iad mar fhinnéithe dom, go gcuirfidh mé an mionn seo agus an dintiúr seo i gcrích de réir mo chumais agus mo bhreithiúnais:
 
ἡγήσεσθαι μὲν τὸν διδάξαντά με τὴν τέχνην ταύτην ἴσα γενέτῃσιν ἐμοῖς,καὶ βίου κοινώσεσθαι, καὶ χρεῶν χρηΐζοντι μετάδοσιν ποιήσεσθαι, καὶ γένος τὸ ἐξ αὐτοῦἀδελφοῖς ἴσον ἐπικρινεῖν ἄρρεσι, καὶ διδάξειν τὴν τέχνην ταύτην, ἢν χρηΐζωσι μανθάνειν,ἄνευ μισθοῦ καὶ συγγραφῆς, παραγγελίης τε καὶ ἀκροήσιος καὶ τῆς λοίπης ἁπάσης μαθήσιοςμετάδοσιν ποιήσεσθαι υἱοῖς τε ἐμοῖς καὶ τοῖς τοῦ ἐμὲ διδάξαντος, καὶ μαθητῇσισυγγεγραμμένοις τε καὶ ὡρκισμένοις νόμῳ ἰητρικῷ, ἄλλῳ δὲ οὐδενί.
:''An grá céanna agus atá agam do mo mhuintir a bheith agam don té a mhúin an cheird seo dom; cónaí in aontíos leis, agus, más gá, mo chuid a roinnt leis
 
διαιτήμασί τε χρήσομαιἐπ᾽ ὠφελείῃ καμνόντων κατὰ δύναμιν καὶ κρίσιν ἐμήν, ἐπὶ δηλήσει δὲ καὶ ἀδικίῃ εἴρξειν.
:''Meas bráthar a bheith agam dá leanaí, agus an cheird seo a mhúineadh dóibh
 
οὐδώσω δὲ οὐδὲ φάρμακον οὐδενὶ αἰτηθεὶς θανάσιμον, οὐδὲ ὑφηγήσομαι συμβουλίην τοιήνδε: ὁμοίως δὲ οὐδὲ γυναικὶ πεσσὸν φθόριον δώσω.
:''Ordóidh mé réimeanna chun leasa m'othair de réir mo chumais agus mo thuisceana agus ní dhéanfaidh mé dochar d'éinne riamh.
 
ἁγνῶς δὲ καὶ ὁσίως διατηρήσω βίοντὸν ἐμὸν καὶ τέχνην τὴν ἐμήν.
:''Ní ordóidh mé druga marfach riamh chun éinne a shásamh, agus ní thabharfaidh mé comhairle a bhféadfadh an bás a bheith mar thoradh air d'éinne.
 
οὐ τεμέω δὲ οὐδὲ μὴν λιθιῶντας, ἐκχωρήσω δὲ ἐργάτῃσιν ἀνδράσι πρήξιος τῆσδε.
:''Ná ní thabharfaidh mé oideas do bhean chun ginmhilleadh a chur i gcrích. ach caomhnóidh mé íonacht mo bheatha agus mo cheird
 
ἐς οἰκίας δὲ ὁκόσας ἂν ἐσίω, ἐσελεύσομαι ἐπ᾽ ὠφελείῃκαμνόντων, ἐκτὸς ἐὼν πάσης ἀδικίης ἑκουσίης καὶ φθορίης, τῆς τε ἄλλης καὶ ἀφροδισίωνἔργων ἐπί τε γυναικείων σωμάτων καὶ ἀνδρῴων, ἐλευθέρων τε καὶ δούλων.
:''Ní ghearrfaidh mé do chlocha, fiú in othair ina bhfuil an galar soiléir; fágfaidh mé an obráid seo faoi liachleachtóirí, saineolaithe sa cheird seo.
 
ἃ δ᾽ ἂν ἐνθεραπείῃ ἢ ἴδω ἢ ἀκούσω, ἢ καὶ ἄνευ θεραπείης κατὰ βίον ἀνθρώπων, ἃ μὴ χρή ποτεἐκλαλεῖσθαι ἔξω, σιγήσομαι, ἄρρητα ἡγεύμενος εἶναι τὰ τοιαῦτα.
:''Ní rachaidh mé isteach in aon teach ach chun leas m'othair a dhéanamh, do mo choinneáil féin i bhfad ó aon drochghníomh beartaithe agus aon bhréagnú agus go háirithe ó phléisiúir an ghrá le mná nó le fir, más daor más saor iad.
 
ὅρκον μὲν οὖν μοι τόνδεἐπιτελέα ποιέοντι, καὶ μὴ συγχέοντι, εἴη ἐπαύρασθαι καὶ βίου καὶ τέχνης δοξαζομένῳ παρὰπᾶσιν ἀνθρώποις ἐς τὸν αἰεὶ χρόνον: παραβαίνοντι δὲ καὶ ἐπιορκέοντι, τἀναντία τούτων.<ref>[[Hipeacraitéis]], "The Oath" (An Mionn), Loeb Classical Library, 1923, imleabhar 147, lgh 298–299, DOI 10.4159/DLCL.hippocrates_cos-oath.1923, http://www.loebclassics.com/view/hippocrates_cos-oath/1923/pb_LCL147.299.xml</ref></blockquote>
:''Aon ní a dtiocfaidh eolas air dom agus mé ag cleachtadh mo ghairm, nó i gcumarsáid laethúil le daoine, nach ceart é a scaipeadh, coinneoidh mé ina rún é agus ní fhoilseoidh choíche é.
 
:''<blockquote>Mionnaím ar Apalló an Lia, ar Aescaláipias, ar Hygieia, ar Panacea agus ar na déithe agus bandéithe ar fad, agus iad mar fhinnéithe dom, go gcuirfidh mé an mionn seo agus an dintiúr seo i gcrích de réir mo chumais agus mo bhreithiúnais:
:''Má chloím go dílis leis an mionn seo liom, go mbaine mé taitneamh as mo shaol agus as cleachtadh mo cheird, faoi mheas ag gach duine agus i ngach am; ach má théim i leataobh uaidh, nó má sháraím é, go raibh a mhalairt glan i ndán dom.''
 
Beidh an t-ardmheas céanna agam ar an té a mhúin an cheird seo dom, mar atá agam ar mo shinsir; beidh sé ina pháirtí agam san ealaín bheatha seo; roinnfidh mé mo chuid airgid leis in am an éigin; mar bhráithre a fheicfidh mé a mhuintir, agus múinfidh mé an cheird seo dóibh más áil leo; roinnfidh mé eolas, béaloideachas agus teagasc eile le mo chlann, le clann mo mhúinteora, agus le daltaí dintiúir atá tar éis mionn an lia a thabhairt, ach ní roinnfidh mé iad le haon duine eile.
== An Mionn Nua-aimseartha ==
 
Cuirfidh mé cóir leighis ar na heasláin de réir mo chumais agus mo bhreithiúnais, ach ní chuirfidh mé riamh é chun gortú nó olc a bhaint amach. Ní thabharfaidh mé nimh do dhuine nuair a iarrfar orm é sin a dhéanamh ná ní mholfaidh mé a leithéid de chúrsa. Ní thabharfaidh mé, mar an gcéanna, peasaire do bhean chun a gin a mhilleadh. Ach coimeádfaidh mé idir mo shaol agus mo cheird go geanasach agus go naofa. Ní húsáidfidh mé an scian, fiú amháin go deimhin féin ar daoine a bhfuil púróga ag cur orthu, ach géillfidh mé do mháistrí na ceirde sin.
== An Mionn Nua-aimseartha (agus leasaithe) ==
 
Cibé teach a rachfaidh mé isteach, rachfaidh mé chun cúnamh a thabhairt do na heasláin, agus fanfaidh mé glan ar gach olc agus gach dochar atá beartaithe, go háirithe ar drochbhail a chur ar colainneacha, idir fir agus mhná, idir daoine faoi bhanna agus shaoirsigh. Agus cibé rud a feicfidh mé nó a éistfidh mé i mbun mo ghairme, mar aon le taobh amuigh de mo ghairm fhéin i gcaidreamh le daoine eile, más rud é nach bhfuil sé ceart a spreagadh i bhfad is i gcéin, ní sceithfidh mé riamh é, agus ní nochtfaidh mé an rún beannaithe sin.
 
Má sheasfaidh mé leis an mionn seo anois agus muna rachfaidh mé siar ar mo ghealltanas, go mbaine mé dea-cháil amach go brách agus go deo i measc cách mar gheall ar mo shaolsa agus mo cheirdse; ach má sháróidh mé é agus má tá mionn éithigh tugtha agam, go dtarlaí a mhalairt i mo chás.
 
==Tagairtí==
 
[[Catagóir:Leigheas]]