An difríocht idir athruithe ar: "Köln"

Content deleted Content added
mNo edit summary
m roinnt téacs breise curtha in eagar
Líne 21:
 
== Stair ==
Bunaíodh Köln agus daingnithe é i bhfearann na hUbii,<ref>"From Ubii village to metropolis".</ref> sa chéad céad AD mar an [[Roman colony|Roman]] [[Colonia Claudia Ara Agrippinensium|''Colonia Claudia Ara Agrippinensium'']], as a fhaigheann sé a hainm. Is é "Cologne", an leagan Fraincise ar ainm na cathrach; is é an t-ainm caighdeánach i mBéarla chomh maith. D’fheimigh an cathair mar príomhchathair an chúige Rómhánach de [[Germania Inferior|''Germania Inferior'']] agus mar cheanncheathrú an mhíleata Rómhánach sa réigiún go dtí go raibh sé sealbhaithe ag na Franks sa bhliain 462. Le linn na [[Middle Ages|Meánaoiseanna]] bhí rath agus bláth agus rathúnas ar cheann de na [[Trade routes|bealaí trádála]] is mór-thábhachtach idir soir agus siar san Eoraip. Bhí Köln ar cheann de na príomhbhaillí an [[Hanseatic League]], agus ceann de na cathracha is mó ó thuaidh de na h[[Alps|Alpa]].
 
Suas go dtí an Dara Cogadh Domhanda bhí an cathair sealbhaithe go leor ag na francaigh agus freisin ag na sasanaí. Ba é Köln ceann de na cathracha is mó buamálaithe sa Ghearmáin, le linn an Dara Cogadh Domhanda, ag an Aerfhorsa Ríoga (RAF), ag sileadh 34,711 tonna na buamaí ar an chathair.<ref>"bomber command - mines laid - flight august - 1945 - 1571 - Flight Archive".</ref> Laghdaigh an buamáil an daonra faoi 95%, den chuid is mó mar gheall ar aslonnaithe, agus scrios beagnach an chathair ar fad. Le hintinn foirgnimh stairiúla is féidir a athbhunú, is é an atógáil iarchogaidh a bhí mar thoradh rathúil radhairc cathraigh an-mheasctha agus uathúil.
Is é Köln lárionad cultúrtha mór do Dhúiche na Réine; tá sé ina hóstach le haghaidh níos mó ná tríocha músaeim agus céadta dánlanna. Síneann na taispeántais, ó shuímh áitiúla ársa Rómhánach seandálaíochta, go dtí grafaicí comhaimseartha agus dealbhóireacht. Is é an [[Cologne Trade Fair]] mar óstach le haghaidh [[Art Cologne]], [[imm Cologne]], [[Gamescom]], agus [[Photokina]].
 
== Stair ==
 
=== Köln Rómhánach ===
Ba é an chéad lonnaíocht uirbeach ar tailte nua-aimseartha Köln, ''Oppidum Ubiorum,'' bunaithe ag an [[Ubii]] sa bhliain 38 RC; is é [[Germani cisrhenani|Cisrhenian]] [[Germanic peoples|Germanic tribe]] a bhí ann.   
 
== Cónaitheoirí iomráiteacha ==