An difríocht idir athruithe ar: "Fidel Castro"

Content deleted Content added
No edit summary
clib: Mobile edit Mobile web edit
No edit summary
Líne 15:
|áit_bhreithe =[[Birán]], [[Cúba]]
|dáta_báis = [[25 Samhain]] [[2016]]
|áit_bháis = [[HavanaLa Habana]], [[Cúba]]
|páirtí =[[Páirtí cumannach]]
|gairm =
Líne 24:
Ba é '''Fidel Castro''' <small>([[File:Speaker Icon.svg|13px|]] [[:Media:Es-Fidel Castro.ogg|audio]])</small> ([[13 Lúnasa]] [[1926]] – [[25 Samhain]] [[2016]]) uachtarán ar [[Cúba|Chúba]] ón mbliain [[1961]] go dtí an [[24 Feabhra]] [[2008]]. Bhí sé ina cheannaire ar an tír ó chuir sé an deachtóir [[Fulgencio Batista]] as oifig tar éis éirí amach i [[1959]]. Tháinig a dheartháir [[Raúl Castro|Raúl]] mar chomharba air ar an [[24 Feabhra]] [[2008]].
 
Náisiúnaí a bhí ann ina óige, agus cháin sé tionchar gnó agus polaitiúil na [[Stáit Aontaithe]] i gCúba nuair a bhí sé ina mhac léinn. Bhailigh sé buíon ceannairceach timpeall air féin agus rinne sé ionsaí ar bheairic Moncada i [[1953]], theith sé thar lear ar feadh tamaill agus tháinig ar ais i mí na Nollag [[1956]] chun tús a chur le treallchogaíocht a mhair go dtí gur bhuaigh sé sa deireadh i 1959. Tá clú agus cáil air ó shin. Duine conspóideach a bhí ann: an-mheas air go minic sa tríú domhan agus i measc daoine eile ach an-chuid daoine iina gcoinnechoinne freisin. RinneI luathbhlianta a réimeas, rinne ranna de chuid rialtas na Stát Aontaithe roinnt iarrachtaí é a mharú nó a chur as oifig.
 
== Óige ==
Feirmeoir saibhir ba ea athair Fidel, Ángel Castro Argiz, arbh ón [[An Ghailís|Ghailís]] na [[An Spáinn|Spáinne]] dó ó dhúchas. Fuair sé a chuid oideachais ó na h[[Íosánaigh]] agus ó Bhráithre de la Salle i [[Santiago de Cúba]] agus in Colegio de Belén iin [[La Habana|Havana]]. Rinne sé staidéar ar an dlí in ollscoil Havana sa bhliain 1945. Thosaigh a chuid gníomhaíochta polaitiúil agus é ina mhac léinn.
 
== Polaitíocht ==
Líne 41:
Thug Castro dúshlán an rialtais sna cúirteanna ach níor éirigh leis, agus bheartaigh sé ansin nach raibh de rogha aige ach éirí amach a eagrú. Bhailigh sé timpeall céad go leith dá chairde le chéile agus rinne ionsaí ar bheairic Moncada ar an [[26 Iúil]] [[1953]]. Theip ar an ionsaí agus maraíodh níos mó ná seasca den lucht ionsaithe.
 
[[Íomhá:Fidel Castro - UN General Assembly 1960.jpg|thumb|right|250px|Castro ag Comhdháil na [[Náisiúin Aontaithe|Náisiún Aontaithe]], 1960]]
 
Chúlaigh Castro agus iarsmaí a bhuíne go sléibhte garbha an [[Sierra Maestra]], ach gabhadh ansin iad. Cuireadh Castro faoi thriail agus daoradh go cúig bliana déag sa phríosún é. Scar a bhean leis nuair a bhí sé ina chime, ach bhí sé de shólás aige nár chaith sé ach dhá bhliain sa phríosún. Ligeadh saor é i mí Bealtaine [[1955]] agus chuaigh sé ar imirce go [[Meicsiceo]].